از کتابی که نمی‌خوانیم!
سید مصطفی بهشتی
دبیر شهر آرا محله
کد خبر: ۹۰۳۶
تاریخ : ۲۳ آبان ۱۳۹۸ - ۰۸:۰۵
امروز که این مطلب در شهرآرامحله منطقه ۱۱ به چاپ می‌رسد یک روز مانده به ۲۴ آبان است، یعنی یک روز قبل از روز ویژه کتاب و کتاب‌خوانی که احتمالا برای افراد بسیاری کمتر اهمیتی دارد و قطعا همانند بسیاری از مناسبت‌های دیگر تقویم نیست، همان مناسبت‌هایی که همه از آن خبر دارند و شهر برای آن‌ها سرو صدایی در خود دارد. بحث ما و موضوع این مطلب پرداختن به چرایی مناسبتی با عنوان روز کتاب و کتاب‌خوانی یا اینکه چرا در چنین روزی قرار گرفته نیست، بلکه قصد داریم در این مطلب به چرایی و عوارض مغفول ماندن از کتاب در جامعه امروزی مروری داشته باشیم و پیشنهاد‌هایی ارائه دهیم.
اگر مبحث را با کتاب‌خوانی آغاز کنیم باید در ابتدا پرسید چه عامل یا عواملی سبب این می‌شود که آدمی راه کتاب و مطالعه را در پیش بگیرد؟ اولین نکته ایجاد انگیزه و علاقه است که باید از سنین پایین انجام گیرد، در آغاز سال تحصیلی فعلی در مدارس مختلفی از منطقه ۱۱ برای تهیه گزارش آغاز ماه مهر حاضر شدم، آنچه در امکانات مدارس و برنامه‌های آغاز سال تحصیلی مشهود بود، ابتدا سامان‌دهی نشدن کتابخانه مدرسه و سپس اختصاص نیافتن بخشی از مراسم به کتاب بود، در نتیجه نکته در خور بحث و اشاره این است که باید آموزش کتاب‌خوانی و ایجاد انگیزه و علاقه در فرد را از سنین پایین آغاز کرد. این در حالی است که در فضای جامعه امروز ما انواع کتاب‌های درسی در دوران دانش‌آموزی به دانش‌آموز دیکته می‌شود، در حالی که هیچ برنامه‌ریزی برای ایجاد ارتباط کودکان با کتب غیردرسی اعم از کتب علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وجود ندارد.
شاید این جزو معدود مورد‌هایی باشد که نتوان زیرساخت‌ها را متهم کرد، در سال‌های اخیر انتشاراتی‌های بسیاری ترمز حرکت روی ریل چاپ و انتشار را کشیده‌اند و راهی مسیری جدید در زندگی خود شده‌اند، دلیلی جز استقبال نکردن از کتاب مسبب این شرایط است؟ آیا می‌توان تمام تقصیرات را به گرانی کاغذ و هزینه چاپ مرتبط دانست؟ و این‌ها را باید در کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم بیابیم تا درک کنیم که چه فرصت‌هایی از دست رفته است.
اما سود مطالعه در چیست؟ سؤالی که باید قبل از آن مطرح کرد این است که جامعه به لحاظ اجتماعی و فرهنگی آیا در این سال‌ها روند مطلوبی داشته آیا به خوبی این مسیر را طی کرده است؟ پاسخ مشخص است، ما از بسیاری از برنامه‌هایی که می‌توانست در مسیری بهتر حرکت کند دور شده‌ایم و برای کشور و شهر خود هزینه تراشیده‌ایم، به عنوان مثال تأثیر آگاهی در موضوع‌های شهری را مرور می‌کنیم، تا چه اندازه آگاهی از هزینه‌های خدمات شهری می‌تواند شهروندان را مجاب کند تا در زندگی روزمره خود بسیاری از موارد بهداشتی و شهری را رعایت کنند؟ البته باید این نکته را یادآوری کنم که مطالعه تنها خاص کتاب نیست و هر نوع مطالعه‌ای در حوزه‌ای که به داشته علمی فرد بیفزاید مفید است.
آنچه باید برای افزایش مطالعه کتاب و کتاب‌خوانی از سوی همه نهاد‌های فرهنگی مورد توجه قرار گیرد این است که کتاب و کتاب‌خوانی می‌تواند بار بسیاری از فرهنگ‌سازی‌ها را به تنهایی به دوش بکشد و در راستای ارتقای فرهنگی شهر و کاهش هزینه‌های شهر و کشور مؤثر باشد.
اگر مبحث را با کتاب‌خوانی آغاز کنیم باید در ابتدا پرسید چه عامل یا عواملی سبب این می‌شود که آدمی راه کتاب و مطالعه را در پیش بگیرد؟ اولین نکته ایجاد انگیزه و علاقه است که باید از سنین پایین انجام گیرد، در آغاز سال تحصیلی فعلی در مدارس مختلفی از منطقه ۱۱ برای تهیه گزارش آغاز ماه مهر حاضر شدم، آنچه در امکانات مدارس و برنامه‌های آغاز سال تحصیلی مشهود بود، ابتدا سامان‌دهی نشدن کتابخانه مدرسه و سپس اختصاص نیافتن بخشی از مراسم به کتاب بود، در نتیجه نکته در خور بحث و اشاره این است که باید آموزش کتاب‌خوانی و ایجاد انگیزه و علاقه در فرد را از سنین پایین آغاز کرد. این در حالی است که در فضای جامعه امروز ما انواع کتاب‌های درسی در دوران دانش‌آموزی به دانش‌آموز دیکته می‌شود، در حالی که هیچ برنامه‌ریزی برای ایجاد ارتباط کودکان با کتب غیردرسی اعم از کتب علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وجود ندارد.
شاید این جزو معدود مورد‌هایی باشد که نتوان زیرساخت‌ها را متهم کرد، در سال‌های اخیر انتشاراتی‌های بسیاری ترمز حرکت روی ریل چاپ و انتشار را کشیده‌اند و راهی مسیری جدید در زندگی خود شده‌اند، دلیلی جز استقبال نکردن از کتاب مسبب این شرایط است؟ آیا می‌توان تمام تقصیرات را به گرانی کاغذ و هزینه چاپ مرتبط دانست؟ و این‌ها را باید در کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم بیابیم تا درک کنیم که چه فرصت‌هایی از دست رفته است.
اما سود مطالعه در چیست؟ سؤالی که باید قبل از آن مطرح کرد این است که جامعه به لحاظ اجتماعی و فرهنگی آیا در این سال‌ها روند مطلوبی داشته آیا به خوبی این مسیر را طی کرده است؟ پاسخ مشخص است، ما از بسیاری از برنامه‌هایی که می‌توانست در مسیری بهتر حرکت کند دور شده‌ایم و برای کشور و شهر خود هزینه تراشیده‌ایم، به عنوان مثال تأثیر آگاهی در موضوع‌های شهری را مرور می‌کنیم، تا چه اندازه آگاهی از هزینه‌های خدمات شهری می‌تواند شهروندان را مجاب کند تا در زندگی روزمره خود بسیاری از موارد بهداشتی و شهری را رعایت کنند؟ البته باید این نکته را یادآوری کنم که مطالعه تنها خاص کتاب نیست و هر نوع مطالعه‌ای در حوزه‌ای که به داشته علمی فرد بیفزاید مفید است.
آنچه باید برای افزایش مطالعه کتاب و کتاب‌خوانی از سوی همه نهاد‌های فرهنگی مورد توجه قرار گیرد این است که کتاب و کتاب‌خوانی می‌تواند بار بسیاری از فرهنگ‌سازی‌ها را به تنهایی به دوش بکشد و در راستای ارتقای فرهنگی شهر و کاهش هزینه‌های شهر و کشور مؤثر باشد.