حسن فروزانفر - روزنامه شهرآرا به منظور حمایـت از حقـــوق مصرف‌کنندگان با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات حکومتی خراسان رضوی پویش «بی‌قیمت نخریم» را راه‌اندازی کرده است. در این پویش نظارتی تخلفات واحد‌های صنفی درباره درج نکردن قیمت کالا‌ها زیر ذره‌بین قرار خواهد گرفت و شهروندان می‌توانند تخلفات مربوط به درج نکردن قیمت کالا‌ها را به سازمان صمت با شماره ۱۲۴ یا به شماره ۸۰۰۰۱۲۴ یا به شهرآرا باشماره ۳۰۰۰۷۲۸۹ اعلام و موضوع را پیگیری کنند. در راستای پیگیری این پویش، روز گذشته همراه با بازرسان سازمان صمت به برخی از بازار‌های مشهد سر زدیم و روند نصب برچسب قیمت کالا‌ها را بررسی کردیم.

برای درج قیمت قانع شدند
همراه با کارشناس بازرسی سازمان صمت به سمت بازار سپاد می‌رویم. پیش از رسیدن توضیح می‌دهد هر هفته چند نوبت به این بازار‌ها سر می‌زند و بازرسی می‌کند. می‌گوید: با بیشتر کسبه در مرحله اول صحبت می‌کنیم تا قانع شوند درج قیمت به نفع خودشان است و این کار باعث می‌شود مشتری در حین خرید احساس امنیت کند و راحت‌تر کالای مورد نظر خود را انتخاب کند، اما اگر خودداری کردند، در مرحله بعد، برای آن‌ها پرونده تشکیل می‌شود.
وارد یکی از مجتمع‌های تجاری بازار سپاد می‌شویم. بیشتر مغازه‌داران روی کالاهایشان برچسب قیمت چسبانده‌اند. تک و توک برخی از مغازه‌داران به خاطر درج نکردن قیمت روی بخشی از ویترین‌هایشان تذکر شفاهی دریافت می‌کنند. تنها ۲ مغازه‌دار هستند که به توصیه‌ها و تذکر‌های قبلی اعتنا نکرده‌اند و خبری از درج قیمت در مغازهایشان نیست.
وارد مغازه کیف‌و‌کفش‌فروشی می‌شویم. تخلف فروشگاه درج نکردن قیمت است. فروشنده مدعی است کیف‌ها را تازه آورده و هنوز فرصت نکرده برچسب قیمت را نصب کند. او می‌گوید: به محض بررسی فاکتور‌های کیف‌های جدید، روی آن‌ها برچسب نصب می‌کند. بازرس می‌پرسد: برای حرف‌هایتان دلیل دارید؟ چیزی که نشان دهد خرید‌ها تازه صورت گرفته است. صورت‌حسابی از خریدتان موجود است؟ تمام سؤالات یادشده با پاسخ منفی فروشنده مواجه می‌شود. او صرفا از بالا رفتن هزینه‌ها می‌گوید و اینکه ضرر کرده است و درآمدش به میزانی که اجاره هم بدهد نیست. صورت‌جلسه تنظیم می‌شود و با درج ساعت، به امضای طرفین می‌رسد. «دفعه گذشته هم همین حرف‌ها را گفتی.» پاسخ کوتاه بازرس سازمان صمت به صحبت‌های این فروشنده است.
دومی فروشگاه اسباب‌بازی است که تقریبا هیچ‌کدام از اجناس آن برچسب قیمت ندارند. بازرسان نامحسوس سازمان صمت هفته گذشته به این فروشگاه سر زدند و در یکی از قالب‌هایی که قانون اجازه داده است، یعنی خرید صوری، خود را مشتری جلوه دادند. مراجعه بازرسانِ به‌ظاهر مشتری نشان می‌دهد نصب نکردن قیمت سبب شده است فروشنده قیمت کالا‌ها را کاملا دلبخواهی اعلام کند. گزارش تخلف این مغازه هم ثبت و به تعزیرات حکومتی ارجاع می‌شود. پیامک تعزیرات حکومتی و اعلام شعبه رسیدگی به این تخلف، همین روز‌ها به دست این دو فروشنده خواهد رسید.
وارد فروشگاه پوشاکی می‌شویم که برخی از اقلام آن قیمت‌گذاری نشده است. فروشنده ابتدا در مقابل تذکر بازرس گارد می‌گیرد، اما وقتی متوجه می‌شود قضیه جدی‌تر از این حرف‌هاست، یک‌باره رفتارش عوض می‌شود و عذرخواهی کرده و شروع می‌کند بهانه‌تراشی: «تقصیر شاگردم است. این کار‌ها را او باید بکند. او هم حسابی سربه‌هواست. یک سر دارد و هزار سودا! رفتارم را بگذارید به حساب خستگی.»، چون دفعه اول است، ماجرا به تذکری ختم می‌شود تا دوباره از این واحد بازرسی شود.
بازرسی از مجتمع‌های تجاری و بنک‌داران میدان بار سپاد ادامه دارد. به یکی از فروشگاه‌های خواروبار می‌رسیم. همه‌چیز عادی است تا اینکه بازرس سازمان صمت قیمت برنج پاکستانی باسماتی را از فروشنده می‌پرسد و معلوم می‌شود یک تن برنج صاحب مغازه ۲ ماه است در همان محل توقیف شده است. پس از چند تماس و پیگیری، قضیه روشن می‌شود. صاحب مغازه ۴۵ روز منتظر دریافت حکم از تعزیرات حکومتی است. بعد از ثبت گزارش بازرسی قرار می‌شود برای تعیین تکلیف وضعیت برنج‌ها ۸ صبح فردا به اداره بازرسی سازمان صمت مراجعه کند.

جای خالی برنج پاکستانی
روز از میانه گذشته است که خودمان را به فروشگاه‌های خیابان مصلی مى‌رسانیم. اوضاع فروشگاه عادى است و شهروندان به‌آرامی در حال خرید ارزاق مورد نیاز خود هستند. بازرسان سازمان صمت وارد فروشگاهی می‌شوند و قیمت چند قلم کالای اساسی را بالا و پایین می‌کنند. قفسه چای توجه بازرسان را جلب می‌کند. یکی از آن‌ها چای را برمی‌دارد و قیمت روی آن را با برچسبی که فروشنده نصب کرده است چک می‌کند. ظاهرا مشکلی نیست.
برای همین، چای را سر جایش می‌گذارد و فروشگاه را ترک می‌کند. روغن و برنج پاکستانی ۲ کالایی هستند که بازرسان دقت بیشتری روی آن دارند. قیمت مصوب هر حلب روغن نباتی شانزده‌کیلوگرمی ۱۱۲ هزار تومان است و عمده‌فروشان این کالا را با قیمت‌هایی در حدود ۱۰۵ تا ۱۰۸ هزار تومان به سایر توزیع‌کنندگان می‌فروشند. غرفه‌های فروشنده روغن حسابی سرشان شلوغ است و جریان خرید و فروششان بر قرار است، اما فروشندگان برنج پاکستانی اغلب دست از کار کشیده‌اند.
همراه با بازرسان روند نصب قیمت روی کالا‌ها را بررسی می‌کنیم. شواهد نشان می‌دهد در بازار مصلی مشهد بیشتر فروشگاه‌ها قیمت‌ها را روی کالا‌های خود نصب کرده‌اند و تخلف چندانی در این حوزه وجود ندارد.