محسن موسوی زاده - در سال های گذشته کارشناسان و مسئولان شهری به این نتیجه رسیده اند که در کنار تلاش برای بهبود و ارتقای سطح خدمات در حاشیه شهرها، باید به توانمندسازی ساکنان این مناطق هم توجه کرد. کارشناسان معتقدند که می توان با بهره گیری از فرصت های درون مناطق حاشیه نشین اقداماتی برای توانمندسازی ساکنان این مناطق انجام داد. به گفته این افراد، باتوجه به اینکه چندسالی است به اقتصاد دانش بنیان توجه شده است، از این مسئله می توان برای توانمندسازی حاشیه شهر و محرومیت زدایی از این مناطق استفاده کرد. نام گذاری امسال به نام «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» بهانه ای شد تا سراغ مدیران شهری برویم و برنامه های آن ها را برای توانمندسازی حاشیه شهر در امسال جویا شویم.
ایجاد فرصت های شغلی
رئیس کمیسیون سامان دهی حاشیه شهر شورای اسلامی شهر مشهد مقدس در گفت وگو با شهرآرا استفاده از اقتصاد دانش بنیان برای توانمندسازی ساکنان حاشیه شهر مشهد را از برنامه های مدیریت شهری بیان می کند و می گوید: دراین راستا قرار است دومین کارخانه نوآوری و فناوری مشهد با اولویت حاشیه شهر احداث شود تا از این طریق بتوانیم بسترهای لازم برای بهره گیری از ظرفیت های نخبگانی را که در این مناطق ساکن اند، فراهم کنیم. سیدابراهیم علیزاده با بیان اینکه ایجاد فرصت های شغلی از طریق شرکت های دانش بنیان برای ساکنان حاشیه شهر یکی دیگر از برنامه های مدیریت شهر است، می گوید: شرکت های دانش بنیان امکان بهبود دسترسی به مشاغل و بازار را برای افراد فراهم و امکان کسب درآمد پایدار را برای اشخاص ایجاد می کنند. ازاین رو، درصدد هستیم از این مسئله برای ایجاد فرصت های شغلی جدید در مناطق حاشیه شهر بهره ببریم. علاوه بر این، با استفاده از اقتصاد دانش بنیان می توان اقدام های خوبی برای بهبود سطح خدمات دهی به ساکنان حاشیه شهر مانند توسعه خدمات حمل ونقل و نوسازی این مناطق انجام داد. علیزاده ادامه می دهد: به عنوان نمونه ناکارآمدی بافت مناطق حاشیه شهر از دغدغه های مسئولان و مردم است. هر چقدر که بتوان از شرکت های بهره مند از اقتصاد دانش بنیان برای نوسازی بافت ناکارآمد در این مناطق استفاده کرد، سرعت نوسازی بافت حاشیه شهر مشهد نیز بیشتر می شود. ضمن اینکه استفاده از اقتصاد دانش بنیان سبب می شود هزینه نوسازی بافت ناکارآمد در این مناطق کمتر و بر وسعت مناطق نوسازی شده افزوده شود.
استفاده از ظرفیت های منطقه ای
عضو کارگروه اشتغال و کارآفرینی کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و مشارکت های شورای اسلامی شهر مشهد هم در گفت وگو با شهرآرا با بیان اینکه اقتصاد دانش بنیان اقتصادی است که کاربرد دانش و اطلاعات در آن اهمیت زیادی دارد و همین باعث افزایش نرخ بهره وری در آن شده است، می گوید: اقتصاد دانش بنیان حوزه های مختلفی را دربرمی گیرد که یکی از این حوزه ها مدیریت شهری است. امروز بسیاری از شهرهای دنیا برای ارائه خدمات بهتر به شهروندانشان سعی می کنند اقتصادشان را به سوی اقتصاد دانش بنیان و توانمندسازی استارتاپ ها ببرند. سیدعلی عقیلی می افزاید: مدیریت شهری مشهد نیز به این موضوع توجه کرده و درصدد است با برنامه ریزی اصولی و مناسب بسترهای لازم را برای استفاده از اقتصاد دانش بنیان در حوزه هایی مانند مدیریت پسماند، حمل ونقل درون شهری و سایر حوزه های مرتبط به کار بگیرد. دراین راستا، یکی از حوزه هایی که در مرکز توجه مدیریت شهری است، استفاده از اقتصاد دانش بنیان برای توانمندسازی ساکنان حاشیه شهر مشهد است. وی ادامه می دهد: کمک به استقرار و توسعه مشاغل خانگی از مواردی است که شورای شهر و مدیریت شهری مشهد برای توانمندسازی ساکنان حاشیه شهر به آن توجه کرده اند. هر چقدر بتوانیم کسب وکارهای خانگی را در این مناطق تقویت و از طریق استارتاپ ها دسترسی به بازار را برای تولیدکنندگان ساکن حاشیه شهر فراهم کنیم، در توانمندسازی این مناطق موفق تر عمل کرده ایم. عقیلی استفاده از ظرفیت های منطقه ای حاشیه شهر را هم یکی دیگر از برنامه های مدیریت شهری بیان می کند و می گوید: به عنوان نمونه ممکن است منطقه ای ظرفیت های خوبی در تولید صنایع دستی داشته باشد. این برنامه وجود دارد تا بتوانیم امکان توسعه کسب وکارهای صنایع دستی این مناطق و عرضه آن ها و همچنین تبلیغ برای بازدید مجاوران و زائران را از این مناطق فراهم کنیم. این مسئله سبب می شود سطح درآمدی ساکنان مناطق حاشیه شهر افزایش یابد. وی ادامه می دهد: دراین راستا، شهرداری مشهد طرحی را در ایام نوروز برای معرفی بازار ماهی فروش های شهرک شهید رجایی اجرا کرد و این مسئله سبب رونق بخشی به این بازار در ایام شب عید شد. می توان چنین طرح هایی را در مناطق حاشیه شهر مشهد هم اجرا کرد و با کمک شرکت های دانش بنیان ظرفیت های اقتصاد این مناطق را شکوفا کرد. بدیهی است که در چنین فرایندی سعی می شود خود ساکنان مشارکت فعالی داشته باشند. عقیلی بیان می کند: کارگروه اشتغال و کارآفرینی کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و مشارکت های شورای اسلامی شهر مشهد مصوبات خوبی در راستای استفاده از ظرفیت اقتصاد دانش بنیان برای اشتغال زایی در حاشیه شهر مشهد دارد و قرار شده است مدیریت شهری از این موضوع حمایت کند.
آموزش، جذب و بازار
سرپرست پروژه نوآوری و خلاقیت شهری شهرداری مشهد هم در گفت وگو با شهرآرا با بیان اینکه توجه به اقتصاد دانش بنیان در حوزه توانمندسازی حاشیه شهر در راستای تحقق «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» جزو برنامه های کارخانه نوآوری است، می گوید: دراین باره مقرر شده است امکان آموزش افراد مستعد ساکن حاشیه شهر را در حوزه دانش بنیان فراهم کنیم. گام بعدی نیز ایجاد امکان جذب افراد آموزش دیده به وسیله شرکت های دانش بنیان است. سیدجمال شوشتری می افزاید: برخی شرکت های دانش بنیان مستقر در کارخانه نوآوری در راستای تحقق رسالت اجتماعی قرار است پلتفرم هایی را برای عرضه محصولات کسب وکارهای خانگی که در حوزه حاشیه شهر مشهد مستقر هستند، فراهم کنند. تحقق این مسئله سبب می شود افراد شاغل در این مناطق به بازار دسترسی داشته باشند و بتوانند محصولاتشان را در آن عرضه کنند و بر میزان فعالیت های خود بیفزایند.
***
مجید دبیریان
رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و مشارکت های شورای اسلامی مشهد
در کارگروه اشتغال و کارآفرینی ذیل کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و مشارکت ها، جلسات خوبی برگزار و مقرر شده است که اولویت برگزاری جلسات این کارگروه با حضور شرکت های دانش بنیان باشد تا بتوانیم با آسیب شناسی و شناسایی راهکارها، اقدامی عملی در راستای اشتغال زایی و استفاده از ظرفیت ها برای تعامل با شهرداری انجام دهیم.