زوزنی| با وجود شرایط نابسامان اکران فیلم «آخرین داستان» بازهم عوامل این پویانمایی که تنها نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ است، از نفس نیفتادند و عصر پنجشنبه خودشان را برای حضور در جمع علاقهمندان سینما به مشهد رساندند. اشکان رهگذر، نویسنده و کارگردان و حامد بهداد، صداپیشه شخصیت «ضحاک»، درمیان علاقهمندانی که به پردیس سینمایی هویزه آمده بودند، حضور یافتند و با آنها گفتگو کردند.
این فیلم سینمایی درقالب پویانمایی که ساخت آن نزدیک به ۱۰ سال طول کشیده است، اقتباسی آزاد از داستان ضحاک در شاهنامه فردوسی است؛ به همین دلیل توجه به این اثر که در نوع خود کمنظیر است، ضروری است، اما شاهد هستیم که با وجود همه افتخاراتی که «آخرین داستان» بدون هیچ حمایتی بهدست آورده است، در اکران شرایط مناسبی ندارد و حتی تیزرهای تبلیغاتی آنهم چشمگیر نیست. این پویانمایی در بیش از ۳۰ رویداد هنری معتبر جهان حضور داشته که موفق شده است ۱۲ جایزه دریافت کند که مهمترین آنها نیز حضور در جشنواره «انسی» فرانسه است.
در کل کشور تنها ۳۸ سالن به این فیلم اختصاص داده شده است که اشکان رهگذر میگوید اغلب این سالنها بهصورت تکسانس در طول روز به نمایش فیلم میپردازند. در مشهد هم که روزبهروز به تعداد سالن سینماها افزوده میشود، تنها پردیس سینمایی هویزه که پاتوق سینمادوستان مشهدی است، به نمایش این فیلم میپردازد، با این حال «آخرین داستان» در سه هفتهای که روی پرده سینماها بوده، توانسته است نزدیک به ۳۰۰ میلیون تومان بفروشد که این میزان، برای فیلمی در وضعیت اکرانی اینچنین رقم قانعکنندهای است.
خوشبختم به بهانه اکران فیلمها، سری به شهرم و مردمش میزنمحامد بهداد درمیان آنهایی که برای تماشای آخرین داستان به سینما آمده بودند، از همکاری با اشکان رهگذر ابراز خشنودی کرد و گفت خوشحال است که در کشورمان موقعیتی ایجاد شده است که پویانمایی هم امکان اکران در سینما را پیدا میکند: «با وجود اینکه گویندگی بهجای شخصیتهای پویانمایی توسط بازیگران سینما در دنیا مرسوم است، این موضوع در سینمای ایران کمتر پیش میآید و من خوشحالم که توانستم جای شخصیت اصلی فیلم حرف بزنم. از همه دعوت میکنم که به تماشای این فیلم بیایند و از آن حمایت کنند.» او در ادامه، مراتب خوشبختیاش را از حضور در مشهد بیان کرد: «خوشبختم که به بهانه همین فیلمها، میتوانم سری به شهرم و مردمش بزنم.»
اعتراض به بیعدالتی در اکراناشکان رهگذر هم در حاشیه این حضور در مشهد، در گفتگو با شهرآرا، از دلایل نامهای که خطاب به سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نوشته است، سخن گفت. او این نامهنگاری را بهتر از انفعال دربرابر شرایط اکران دانست: «مسئله ما تنها سالن نیست. ما قطعا توقع نداریم به اندازه فیلمی که در سینما میفروشد، سالن داشته باشیم، اما این توقع وجود دارد که سانسهای مناسب و عادلانهای به فیلم ما اختصاص بدهند. اغلب سالنهایی که به ما دادند، در روز تنها یک سانس فیلم ما را نمایش میدهند. حالا بررسی کنید، ببینید این یک سانس در چه ساعتی از روز است. یا ۸ صبح است یا ۳ بعدازظهر، یا سانسهای آخر شب.»
به گفته رهگذر با این موضوع که به فیلمهای پرفروش سالن بیشتری اختصاص دهند، مشکلی ندارد و این را که به پویانمایی آخرین داستان هم به اندازه یک فیلم پرفروش سالن اختصاص داده شود، یک انتظار دستنیافتنی دانست: «ما کلا روی ۶۰ سالن برنامهریزی کرده بودیم، اما میبینید که با مشقت و التماس، نصف آن چیزی را که برنامهریزی کرده بودیم، به ما دادند. به من گفتند الان موقع اکران فیلم شما نبود. میگفتند بهمن و اسفند باید اکران میکردیم. درست راکدترین زمان سینما را به ما پیشنهاد کردند، چرا؟ مگر این فیلم از نظر سازمان سینمایی یک فیلم خاص نیست که این پیشنهادها را به ما میدهند؟»
رهگذر همچنین به حضورش در اسکار اشاره کرد و گفت هیچ نهاد و سازمانی از این افتخارآفرینی حمایت نکرده است: «سازمان سینمایی در طول حیات خود به یاد ندارد که همزمان دو فیلم در اسکار داشته باشد. حالا که «در جستوجوی فریده» از رقابت بازمانده، «آخرین داستان» برای نخستینبار در همین دوره تاریخی، در دو رشته «بهترین فیلم» و «بهترین انیمیشن» نامزد شده است. «در جستوجوی فریده» که حذف شد، همه خبرش را منتشر کردند، اما کسی نگفت که «آخرین داستان» در چه جایگاهی قرار دارد. اگر پویانمایی آخرین داستان هم امروز در اسکار باقی مانده، اراده خود ما بوده و هیچ نهاد و سازمانی از آن پشتیبانی و حمایت نکرده است. این نشان میدهد که میتوانستند به این فیلم عادلانهتر نگاه کنند.»
او همچنین گریزی به ناعادلانه بودن پخش تیزرهای تلویزیونی زد و گفت که فیلمها را ارزشی و غیرارزشی میکنند: «مگر شاهنامه فردوسی برای ما ارزش نیست؟ مگر این فیلم که حرف از ملیت میزند، ارزشمند نیست؟ من سعی کردم حداقل در موسیقی فیلم از همه نواحی استفاده کنم. با وجود همه این بیمهریها، من حتی در جشنوارههای خارجی زیر پرچم ایران حضور یافتم و از دولت و کشورم به اندازه خودم صیانت کردم. در دنیا کشوری را که پویانمایی دارد، کشوری بافرهنگ و هنر میشناسند. چندبار در این مجامع جهانی پرچم ایران بهخاطر «آخرین داستان» بالا رفت. ساعتها در رسانههای خارجی بهخاطر این فیلم درباره شاهنامه فردوسی که بهترین متن ادبی کهن جهان است، حرف زده شده است.
حتی خیر هنرمندان سینما هم به حمایت از این فیلم نرسیده است و آنهایی که درباره مسائل سینمایی و حتی غیرسینمایی اظهارنظر میکنند، در حمایت از این فیلم ساکت ماندهاند.» همانطور که رهگذر میگوید، فقط آنهایی که در ساخت این فیلم همکاری کردهاند، دلشان برای پویانمایی میتپد و دیگران توجه زیادی به این ماجرا ندارند.
او در بخشی از نامه خود، اکران فیلمش در ایران را اشتباه خوانده و دلیل این حرف را هم شرایط نامتعادل اکران بیان کرده است: «احساس میکنم هم به جامعه پویانمایی اهانت شده است و هم به مخاطبان فهیم سینمای کشورم. قرار است «آخرین داستان» در بیش از ۳۰ کشور جهان اکران شود و قرارداد همه آنها امضا شده است. شاید اگر اکرانش را در خارج از کشور آغاز میکرد، اکران داخلیاش با این افتضاح روبهرو نمیشد. درخواستهای بسیاری برای اکران داخل ایران دریافت کردم و همین باعث شد که مجاب شویم و فیلم را در ایران اکران کنیم.»