ریحانه موسوی | شهرآرانیوز، سلمان ساکت، مدیر پیشین مرکز آثار، مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد در این مراسم گفت: ۱۰ سال پیش که مسئولیت این مرکز را عهده‌دار شدم و در آن قدم نهادم، ویرانه‌ای بود در خاک فرو رفته و گرد فراموشی بر آن نشسته. در آن روز‌ها یک جمله خوشنویسی شده که با خوش ذوقی کارشناس حوزه روابط عمومی آن زمان قاب شده به من انگیزه می‌داد: «یک درخت هرچقدر هم بزرگ باشد، با یک نهال آغاز می‌شود.» و ما با یک نهال آغاز کردیم.
وی افزود: در آغاز کوشیدم تا خاطرات خوش برگزاری بزرگداشت‌های فاخر و نوید تأسیس این مرکز را، که به ۱۲ سال پیش از آن باز می‌گشت، با جمع‌آوری اشیاء دست‌ساز و برگزاری نمایشگاهی ابتدایی، در اذهان خانواده دانشگاه فردوسی زنده کنم. سپس مدیران دانشگاه را متقاعد کردم که مکان در نظر گرفته شده برای فضای نمایشگاهی برای نمایش تاریخ دانشگاه پرافتخاری مانند دانشگاه فردوسی مشهد کوچک است. همچنین آنها را قانع کردم که دانشگاه نیازمند فضای غیر اداری، فاخر و مرتب برای استادان خود بوده، و می‌تواند برای برگزاری جشن‌های بازنشستگی و تولد اساتید پیشکسوت و دیدار‌های رسمی مورد استفاده قرار گیرد.
وی با بیان اینکه دیدار وزیر پیشین تحقیقات و فناوری با رئیس وقت دانشگاه در این مکان انجام شد، تصریح کرد: بعد از مدتی ساختمان تعاونی به این محل واگذار شد. در آغاز کوشش خود را به کار بستم تا از همکاران گروه معماری برای طراحی و ساخت استفاده کنم، اما به علت ناامیدی از سرانجام کار و یا نداشتن توجیه اقتصادی قدم پیش نگذاشتم. به رقم کارشکنی‌های فراوان از سوی مدیران، کارکنان و کارشناسان، این پروژه در سال ۱۳۹۷ به سرانجام رسید و موزه دانشگاه نیز افتتاح شد.
ساکت با اشاره به اینکه من در این راه تمام تلاش خود را به کار برده و در مقابل هیچ فشار و تهدیدی سر خم نکردم، یادآور شد: تسلیم ناپذیری در برابر خواسته‌های نا به جای سلایق مختلف، تبعاتی برای من داشته که در آینده در مورد آن خواهم گفت.
وی خاطرنشان کرد: من چند دستاورد این مرکز را مهم‌تر و اساسی‌تر می‌دانم؛ اول، ایجاد گفتمان توجه به تاریخ و پیشینه دانشگاه و احیای گفتمان قدردانی از استادان برجسته و تاثیرگذار. دوم، ایجاد حس اعتماد در خانواده بزرگ دانشگاه تا با خیال آسوده گنجینه‌های خود را به مرکز بسپارند و خوشبختانه این اعتماد به خارج از دانشگاه نیز سرایت کرده است. سوم، جمع‌آوری مجموعه‌ای گرانبها که هرکدام نمودار گوشه‌ای از تاریخ و پیشینه دانشگاه فردوسی مشهد است. چهارم، کسب مرجعیت از سوی مرکز آثار، مفاخر و اسناد دانشگاه، تا جایی که هر مرکزی در شرف تاسیس بوده از این مرکز دیدن کرده و از تجربیات آن بهره برده و پنجم توجه به آموزش و پرورش دز موزه دانشگاه همگام با بسیاری از موزه‌های جهان.
ساکت تمام این دست‌آورد‌ها را مرهون همیاری و کمک‌های خانواده بزرگ دانشگاه فردوسی دانست و بیان کرد: تمام سلایق، افکار و سنین در این امر حضور دارند. از مدیران جدید می‌خواهم که قدر این سرمایه را بدانند، در پاسداشت زحمات اساتید کوشا باشند و با استقلال کامل و استفاده از تجربه اعضای هیئت علمی و استادان پیشکسوت، فعالیت‌های مرکز موزه را ادامه دهند و در راه بالندگی بیشتر آن بکوشند.
فاطمه محروق، مدیر جدید مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی نیز در این مراسم گفت: این مرکز در اولین اقدام وظیفه خود می‌دانست که از زحمات، اقدامات و فعالیت‌های سلمان ساکت مدیر پیشین این مجموعه که در دوره مسئولیت خود مجموعه نفیسی را به خانواده بزرگ دانشگاه فردوسی ارائه داد تقدیر کند.
وی افزود: از آنجایی که از حضور من در دانشگاه فردوسی مشهد زمان زیادی نمی‌گذرد، آشنایی چندانی با سلمان ساکت نداشتم. بعد از اینکه ریاست دانشگاه با اعتماد خود این وظیفه را به من محول کرد، با نام سلمان ساکت آشنا شده و با اولین تماس تلفنی متانت و وقار را در رفتار را وی دیدم و بعد از دیدار با او در موزه از بیاناتش کسب فیض کردم.
وی باشگاه مفاخر دانشگاه فردوسی و مجموعه موزه آن مانند به کوه یخ تشبیه کرده و یادآور شد: من فقط با روبنایی از این مکان مواجه شدم که بسیار زیبا و خلاقانه طراحی شده است. اما تازه متوجه شدم که برای خلق این مجموعه زحمات زیادی کشیده شده است.
مدیر جدید مرکز آثار، مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی باید تصریح کرد: باید اعتراف کنم وقتی این مکان را دیدم دریافتم که جزو خانواده بزرگی هستم و دانشگاه فردوسی استاد فرهیخته‌ای را در خود پرورش داده، که اصالت آن را به خوبی به نمایش گذاشته و بدیهی است که این اتفاق مدیون زحمات سلمان ساکت است.
محروق در پایان اظهار کرد: ما امیدواریم با کمک ایده‌ها و پیشنهادات جدید، مسیری را که تا اینجا به خوبی طی شده است، ادامه دهیم.
حسین بذرافشان رئیس حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این مراسم گفت: مرکز مفاخر و موزه دانشگاه فردوسی مانند فرزندی بود که سلمان ساکت آن را متولد و از او مراقبت کرد تا به این مرحله برسد.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم از زاویه دید دانشگاه و رسالتی که دارد یعنی تقویت نسل نگاه کنیم، یکی از مهمترین ابزار‌هایی که برای تربیت نسل داریم مفاخر این سرزمین است. من به نمایندگی از تمام جامعه دانشگاه از سلمان ساکت تقدیر می‌کنم، که با تلاش خود باعث شد این ابزار تربیتی ساخته و پرداخته شود.
«آنان که گذشته را به خاطر نمی‌آورند محکوم به تکرار آن هستند.» علیرضا کوچکی استاد پیشکسوت دانشکده کشاورزی با بیان این جمله گفت: سلمان ساکت عملا از سال ۹۳ مسولیت این مرکز را پذیرفت. گرچه در مواردی با نامهربانی‌هایی مواجه شد، اما با اراده و پشتکاری که داشت به مسیر خود ادامه داد او مورد تقدیر همگان قرار گرفته است.
او که در بدو تأسیس این مرکز ریاست آن را برعهده داشته بیان کرد: همه می‌دانیم که مسئولیت این مرکز، مسیر علمی ایشان را دستخوش فراز و نشیب‌های فراوانی کرد. رسالت اصلی این مرکز در حقیقت، ارتقای هویت دانشگاه در دو مقوله مسولیت پذیری اجتماعی و مرجعیت علمی بوده است.
کوچکی یادآور شد: آنچه در این ۱۰ سال خدمت صادقانه انجام شده، سنگ بنایی برای برداشتن موانع سنتی بین دانشگاه و جامعه است. زیرا برخی دانشگاه را را فقط محلی برای کسب تحصیل برای فرزندان خود می‌دانند، که البته باوجود تلاش‌های فراوان برای رفع این مانع هنوز فاصله زیادی تا مطلوبیت وجود دارد.
وی اقدامات سلمان ساکت را نمونه واقعی از نظم بخشی به آنچه ۷۰ سال در سطح دانشگاه مدفون بوده است دانست و ابراز کرد: ۱۳۰ هزار سند، ۹۰ هزار عکس، ۲۲۰۰ کتاب، تدوین ۱۷۰۰ فیلم کوتاه و بلند، ۲۰۰ پوشه شنیداری، برانگیختن استادان و خانواده‌های آنان و اهدای ۱۵۰۰ شی گرانبها به موزه دانشگاه از جمله کار‌های او است.
کوچکی اظهار کرد: این موزه گنجینه‌ای از میراث گذشته دانشگاه بوده و تمام روزنامه‌هایی که در دوران مختلف به چاپ رسیده در این مکان گردآوری شده است. دلنوشته‌ها و احکام مسولان رده بالای دانشگاه تنها بخشی از این موزه است.
این استاد دانشگاه برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی، چاپ کتاب، معرفی اساتید برجسته، نام‌گذاری سالن‌های شورا‌ها به‌نام مفاخر ملی، نام‌گذاری بسیاری از معابر سطح شهر، ساخت مجسمه بزرگان، ساخت مستند درباره مفاخر، برگزاری نشست‌های تخصصی، جمع‌آوری کتاب‌های تاریخ مشهد و... را از دیگر موارد موجود در این مرکز نام برد و آن را ثمره تلاش‌های فردی دانست که از عمق وجود به این کار علاقه‌مند بوده است.
کوچکی در پایان بیان کرد: امید است این راه تداوم یابد و ما شاهد شکوفایی هرچه بیشتر این مرکز و موزه باشیم و کاربرد دیگری برای آن پیدا نشود، زیرا یکی از افتخارات دانشگاه فردوسی مشهد است.
علی حائریان اردکانی استاد پیشکسوت دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد که از ابتدای تشکیل شورای مرکزی آثار مفاخر و اسناد دانشگاه عضو این شورا بوده است در این برنامه عنوان کرد: صحبت در مورد سلمان ساکت کار دشواری است. او یک نفر نیست و نمی‌توان با یک جمله و کلمه وصفش کرد، زیرا در دو نقطه کاملا متفاوت فعالیت دارد و در هر دو موفق و تاثیرگذار است.
وی مرکز مفاخر و موزه را دو رکن ارزشمند، مهم و پنجره دانشگاه رو به بیرون عنوان کرد و افزود: مهمانانی که وارد دانشگاه می‌شوند از این مکان بازدید می‌کنند؛ و جمع‌آوری این همه اسناد و مدارک کار بسیار بزرگی است. دانشگاهی که حدود ۷۵ سال سابقه دارد، نیازمند چنین مرکزی بود. اگر سلمان ساکت نبود چنین مکانی حداقل با این شکل و شمایل دایر نمی‌شد.
حائریان با بیان اینکه پشتکار و پیگیری سلمان ساکت قابل توجه است و باعث شده موزه به این وضعیت برسد مطرح کرد: اشیاء موجود در آن با درایت و فکر جمع‌آوری شده است، که حاصل تلاش این فرد است.
محمد جعفر یاحقی استاد پیشکسوت زبان و ادبیات فارسی که همواره این مرکز را یاری کرده است، در این رویداد گفت: مرکز آثار مفاخر، پیشانی دانشگاه فردوسی مشهد است. این مرکز پدیده‌ای خاص بوده که سایر دانشگاه‌ها از ما تقلید کردند و دانشگاه فردوسی این اتفاق مهم را مدیون سلمان ساکت است.
وی بیان کرد: این روش باید ادامه پیدا کرده و سلمان ساکت باید افکار خود را با مدیریت جدید در میان بگذارد. مدیریت جدید نیز برای موفقیت در ادامه راه خود، باید از نظرات وی استفاده کند.
یاحقی اذغان کرد: این رسالت ما دانشگاهیان است که به یکدیگر کمک کرده و همه ما باید برای اعتلای این نام بلند از هیچ کوششی فروگذار نکنیم. باید آثار بیشتری در این دانشگاه تولید شود تا هرکسی به این مکان می‌آید، دانشگاه فردوسی مشهد را بشناسند.
سعید مرتضوی استاد پیشکسوت دانشکده علوم اداری و اقتصادی نیز در این مراسم گفت: چیزی که من در سلمان ساکت دیدم عشق و کار بود؛ کار باید معنادار باشد و در انسان یک حس یگانگی به وجود بیاورد. یعنی اینکه ما با هم هستیم. ویژگی دیگر معنادار بودن این است که کار در ما حس برای هم بودن را به وجود می‌آورد و این یعنی ما خدمت گزار هستیم و همه قابلیت خود را به کار میگیریم. من تمام این موارد را در سلمان ساکت دیدم.
وی بالاترین ظرفیت در یک سازمان را اشتیاق دانست و عنوان کرد: دانشگاه باید نماد آن باشد. سلمان ساکت یک کارآفرین نهادی است. نهاد‌ها هویت بخش و انسجام آفرین هستند و گسست‌ها را از بین می‌برند. ما باید به این مرکز یه عنوان یک مزیت رقابتی نگاه کنیم. یعنی من چیزی دارم که به صورت جدی مرا از بقیه متمایز می‌کند. ویژگی‌های مزیت رقابتی این است که ارزش افزوده ایجاد می‌کند، کمیاب، مقاوم، متوازن و یافتنی است و خود را با سیستم هماهنگ می‌کنند است که سلمان ساکت و این مرکز این ویژگی را دارد و اینگونه افراد باید گرامی شمرده شوند تا امتداد پیدا کنند.
رحمت‌ا... فتاحی استاد پیشکسوت دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی با طرح این پرسش که «اگر ساکت‌ها نبودند و نباشند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟» گفت: در دوران مختلف تاریخی افرادی کشور ما را مورد ویرانی و نابودی قرار دادند و افرادی آن را زنده کردند. سلمان ساکت تکرار این افراد است و اگر امثال او نبودند تمدن ایران شکل نمی‌گرفت.
وی خاطرنشان کرد: اگر سلمان ساکت و این مرکز نبود، بسیاری از گذشته این دانشگاه آگاهی نداشتند به خصوص آیندگان. بخش زیادی از اسناد تصاویر و اشیاء موجود در این مرکز باعث شناساندن افراد پیشین دانشگاه به نسل‌های بعدی شد.
فتاحی بیان کرد: این مرکز با برنامه و اندیشه اداره شده و دلیل موفقیت آن نیز همین است. سلمان ساکت فردی فاخر، خوش ذوق، خوش فکر، اهل تعامل و بسیار مثبت اندیش بوده و الگویی برای دیگران است. افراد خارجی نیز بسیار از این مرکز بازدید می‌کنند که نشان موفقیت آن است.
این استاد دانشگاه ابراز کرد: هرچقدر که چنین رخداد‌هایی را تقویت و پشتیبانی کنیم، باعث می‌شود کفه ترازو به نفع سوداگران سبک نشود.
محمدرضا هاشمی استاد ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی نیز ابراز کرد: پیشینه این مرکز را بسیاری از دانشجویان و حتی اساتید نمی‌دانند. اهمیت این مرکز بر کسی پوشیده نیست و سرمایه‌های نمادین دانشگاه در ایجاد حس تعلق خاطر اثرگذار است.
وی تلاش برای ماندگاری و دوام این مرکز را قابل تقدیر عنوان کرد و افزود: پشتکار سلمان ساکت بسیار زیاد است و من به توان علمی و اجرایی او غبطه می‌خورم. گریز از جاه طلبی و بلند پروازی‌هایی که در اوج جوانی به افراد دست می‌دهد و گریبان بسیاری از جوانان را گرفته و عدم دخالت ملاک‌های شخصی و سلیقه‌ای در راهبری این مرکز از ویژگی‌های این فرد فرهیخته است.
هاشمی در پایان اذعان کردر پیشنهاد من برای مدیریت جدید این است که، از تجارب پیشکسوتان و عقل منفصل افراد خارج از مرکز استفاده کرده و نسبت به هرگونه پیشنهاد هوشیار بوده و دقت لازم را داشته باشند.
در پایان این مراسم پیشکسوتان دانشگاه و مرکز آثار، مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد، با تقدیم هدایایی از زحمات سلمان ساکت تقدیر کردند. در انتها نیز مراسم سالروز تولد سلمان ساکت با حضور اساتید و دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
***
سلمان ساکت عضو گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد است که تاکنون کتاب‌های وزین و پرفروشی نظیر «تاریخ بیهق»، «کارنامه فیاض»، «دیهیم هفتاد»، «فرزانه توس» و ۱۰ عنوان دیگر کتاب را به زیور آراسته است. همچنین او مولف بیش از نود مقاله علمی و فرهنگی و دایرةالمعارفی است.
تاسیس و افتتاح «باشگاه مفاخر و پیشکسوتان» در سال ۹۴ و «موزه دانشگاه فردوسی مشهد» در سال ۹۷ تنها برخی از دستاورد‌های مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد در ده سال ریاست دکتر سلمان ساکت در این مرکز بوده است.
این مرکز با هدف پاسداشت مقام و منزلت شامخ استادان، مفاخر و پیشکسوتان دانشگاه فردوسی که عمر ثمربخش خود را در مسیر دانش و اندیشه سپری کرده‌اند و با حضور موثر اندیشمندان راه‌اندازی شده است.