خستگی در ورزش چیست؟

یکی از مواردی که متخصصان علوم ورزشی را وادار به تحقیق کرده، عارضه مهم خستگی در ورزش است. خستگی بر ادامه ورزش اثر نامطلوب می‌گذارد و از کیفیت کار ورزشکاران می‌کاهد. در مورد تعریف خستگی گفته می‌شود حالت ناخوشایندی است که در بدن ورزشکار به‌وجود می‌آید که برای حل آن در ابتدا باید دلیل آن را پیدا کرد.

خستگی هوازی
به‌طورکلی ۲ نوع خستگی وجود دارد؛ خستگی هوازی و خستگی غیرهوازی. خستگی هوازی نوعی از خستگی است که در اثر فعالیت‌های هوازی به‌وجود می‌آید که علت آن ممکن است کم‌شدن سطح گلوکز خون در اثر فعالیت، کم‌شدن آب بدن به‌علت بالارفتن سطح متابولیسم و عمل تعریق، کم‌شدن نمک بدن، افزایش حرارت بدن یا عدم توازن بین یون‌های سدیم و پتاسیم باشد. کاهش بازده قلب به‌علت افزایش نیاز اندام‌ها که در هر ضربه قادر نیست خون کافی به اندام‌های بدن برساند نیز یکی از دلایل اصلی خستگی هوازی است که نمونه آن را در دو‌های ماراتن می‌توان دید.

خستگی غیرهوازی
علت نوعی دیگر از خستگی که در اثر فعالیت‌های غیرهوازی به‌وجود می‌آید، کمبود اکسیژن است. زیادشدن حالت اسیدی خون نیز در اثر بالارفتن مقدار اسید لاکتیک است. اسیدی‌شدن خون سبب به‌وجود‌آمدن اختلالاتی در انقباض عضلانی می‌شود. کمبود مواد قندی و کاهش آن در اثر فعالیت و ندادن استراحت‌های حساب‌شده در فعالیت‌های شدید و کوتاه‌مدت از علل دیگر این‌گونه خستگی‌هاست. نمونه خستگی غیرهوازی را می‌توان در کشتی یا مبارزات رزمی مشاهده کرد.

راه‌های مبارزه با خستگی
در تمریناتی که بیش از یک ساعت طول می‌کشد، داشتن گلیکوژن کافی یکی از شرایط موفقیت ورزشکاران محسوب می‌شود. محققان می‌گویند اگر ورزشکاران مواد قندی مصرف کنند، مقاومتشان در مقابله با خستگی بیشتر از هنگامی است که مواد چربی یا پروتئینی مصرف کرده باشند. روزه قندی برای افزایش گلیکوژن عضله و کبد انجام می‌گیرد. بعد از یک تمرین شدید، گلیکوژن ذخیره‌شده در عضله را استفاده می‌کنیم تا حدی که هیچ‌گونه اثری از گلیکوژن در عضله باقی نماند، سپس به‌مدت ۲ تا ۳ روز به ورزشکار هیچ‌گونه مواد قندی نمی‌دهیم و فقط چربی و پروتئین برایش در نظر می‌گیریم. در طول این مدت بهتر است ورزشکار تمرینات بسیار سبکی انجام دهد. بعد از این مدت به او مقدار بسیار زیادی مواد قندی می‌خورانیم که این عمل سبب بالارفتن ذخایر گلیکوژن در عضله می‌شود و مقدار آن به ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌یابد.