غلامرضا آذری خاکستر| شهرآرانیوز، در روزگاری که نام زنان کمتر در تاریخ رسمی ثبت می‌شد، بی‌بی اشرف‌النظاره، بانوی خیر مشهدی، با اقدامی بزرگ نام خود را ماندگار کرد. او مالک باغ و عمارت هشت‌آباد بود.
بررسی تاریخ معاصر مشهد نشان می‌دهد که در دوران قاجار، زنان بیش از گذشته در عرصه‌های اجتماعی و خیریه فعال شدند. هرچند اطلاعات دقیقی از زندگی بسیاری از آنان در دست نیست، اما نام برخی، همچون بی‌بی اشرف‌النظاره، در اسناد تاریخی باقی مانده است؛ زنی از خاندان ناظر که با تصمیمی خیرخواهانه، بخشی از تاریخ سلامت مشهد را رقم زد.
بی‌بی اشرف مالک عمارت و باغ هشت‌آباد بود؛ باغی وسیع در نزدیکی دروازه بالاخیابان که بعد‌ها برای استقرار موقت دارالشفای آستان قدس رضوی در اختیار قرار گرفته شد. دارالشفا پیشینه‌ای پنج‌قرنه داشت، اما در اوایل دوره پهلوی اول، به دلیل کمبود امکانات و فضای ناکافی، نارضایتی مردم را برانگیخته بود. بر اساس گزارش‌های آن دوران، بیماران کودک در بخش زنان بستری می‌شدند و تنها ۵۰ تخت برای بیماران زن وجود داشت.
در سال ۱۳۰۹ خورشیدی، هنگام نیابت تولیت محمدولی اسدی، دستور بیمارستانی جدید و مجهز صادر شد تا زمان احداث آن و فعالیت‌های دارالشفا موقتاً به باغ هشت‌آباد منتقل گردید. طبق اسناد موجود، آستان قدس ماهانه مبلغ ۸۳۳ ریال و ۳۰ دینار به بی‌بی اشرف‌النظاره، مالک باغ، پرداخت می‌کرد.
در توصیف این باغ، غلامحسین بقیعی در کتاب مزار میرمراد می‌نویسد:
«وسعت باغ به اندازه‌ای بود که از شمال و مغرب به خندق و باروی شهر می‌رسید و از جنوب به منازل بالاخیابان محدود می‌شد... در بخش شمالی، عمارتی خوش‌منظر با ایوان‌های نرده‌دار و درِ دو‌قابه وجود داشت و در فاصله‌ای نه‌چندان دور، ساختمان اندرونی دوطبقه‌ای با حیاطی بزرگ دیده می‌شد.»
پس از انتقال دارالشفا به هشت‌آباد، این مجموعه به بخش مردانه اختصاص یافت و عمارت اندرونی آن به‌عنوان بیمارستان نسوان شناخته شد. برای بخش زنان نیز منزلی در کوچه حوض لقمان از زرین‌تاج خانم، همسر یوسف‌خان، اجاره شد. هرچند محل پیشین دارالشفا بعد‌ها به درمانگاه رازی واگذار گردید، اما نام بی‌بی اشرف و باغ او در حافظه تاریخی مشهد، همچنان با مفهوم نیکوکاری و خدمت پیوند خورده است.
