به گزارش شهرآرانیوز، زنان استان خراسان از همان اولین سال‌های آغاز نهضت امام خمینی(ره) فعالیت‌های دینی و سیاسی خود را آغاز کردند. حوزه‌های علمیه بانوان یکی از مراجع مهم هدایت و رهبری زنان انقلابی بود. در این میان مکتب عصمیته و مکتب نرجس به عنوان دو نهاد علمی دینی به ترتیب با تلاش‌های خانم‌ها شهربانو صفری و فاطمه خاموشی ملقب به بانو طاهایی به عنوان مراکز علمیه خواهران نقش مهمی در روشنگری به دیگر بانوان استان ایفا کردند.
آن‌ها با تربیت علمی و اخلاقی زنان و دختران جوان، اعزام مبلّغ دینی خانم به شهرها و روستاهای خراسان، راه‌اندازی نهضت مطالعه کتاب‌‌هایی که عمده آن‌ها از نظر حکومت مضّر قلمداد و معرفی شده بود، در جهت روشنگری و آگاه سازی جامعه زنان استان تلاش کردند.
مکتب عصمتیه و مکتب نرجس از جمله نهاد‌های مذهبی بانوان در خراسان بودند. مؤسس مکتب عصمتیه خانم «شهربانو صفری» بود. این نهاد مذهبی شعبه‌هایی در برخی از شهر‌های استان و حتی در خارج از استان و از جمله در شاهرود داشت. بهرامی، ریاست ساواک خراسان در گزارشی که در تاریخ ۲۵ /۸ /۱۳۴۸ برای تمامی شهربانی‌های استان ارسال شد درباره فعالیت‌های مذهبی اعضاء مکتب عصمتیه چنین بیان کرد: «چندیست خانم عابدینی همسر سرهنگ عابدینی افسر بازنشسته ارتش، از طرف گروه مذهبی عصمتیه ماهی یکی، دو مرتبه به تربت حیدریه رفته، ضمن جلسات سخنرانی و گفتگوی مذهبی کـه تشکیل می‌دهد، بانوان را تشویق به استفاده از چادر نموده و سخنانی اظهار می‌نماید که مغایر با اصول انقلاب شاه و ملت و به خصوص اصل آزادی زنان ایران می‌باشد و نیز بانو صفری در تاریخ ۳۰ /۷ /۴۸ به اتفاق ۱۵ نفر جهت افتتاح عصمتیه به تربت می‌رود. همچنـین بانوی مذکور در تاریخ ۱۷ /۷ /۴۸ به منظور افتتاح شعبه‌ای از جمعیت مذکور به شاهرود وارد، پـس از تشکیل چند جلسه در کارخانه قند و راه آهن در تاریخ ۱۹ /۷ به مشهد مراجعت می‌نماید.
از جمله فعالیت‌های دو مکتب عصمتیه و نرجس برگزاری جلسات دینی و مذهبی دعا و قرآن برای دختران جوان بود. به عنوان نمونه همسر مهندس لطفی از اعضاء سابق مکتب عصمتیه مشهد و ساکن تربت حیدریه، در مسجدالزهرای کارخانــه‌ی قندِ شهرستان با عناوین مختلف از جمله برگزاری دعای ندبه، برپایی دوره‌های قرآن و گفتگو‌های دینی و مذهبی جمعی از دختران جوان را گرد هم آورد و در هر جلسه بعد از اجرای برنامه‌های دینی و مذهبی؛ سخنان دکتر علی شریعتی را برای آن‌ها بیان می‌کرد.
مکتب عصمتیه همچنین نقش مهمّی در مبارزات ضد سلطنت در تربت حیدریه انجام داد، چنان که در مطلبی با عنوان «اظهارات ضد ملی و میهنی» به ساواک خراسان چنین گزارش شد: «در مورخه ۲۲ /۹ /۵۷ واعظ حسن ربـانی در عصمتیه شهرستان تربت حیدریه به روی منبر رفته و مبادرت به اظهارات ضد ملی و میهنی نموده و حرف‌های رکیکی نسبت به خاندان جلیـل سـلطنت عنوان نموده است و حتی خانم ضیائی که سرپرست عصمتیه می‌باشد، تبلیغاتی برعلیـه مملکـت و مقـام شامخ سلطنت نموده است.»
مکتب در شهرستان بجنورد هم شعبه‌ی فعال داشت. همسر آیت‌الله حاج سیدباقر موسوی عسکری که از سـال ۱۳۴۸ ش بـه دسـتور آیت‌الله سیدمحمود شاهرودی [مرجع تقلید ساکن در نجف]به بجنورد بازگشته بود برای تبلیغ و ارشاد بانوان، مرکزی به نام عصمتیه را دایر کرد. هر چند که فعالیت مکتب دیری نپایید و چون او در جمع زنان درباره کشف حجاب سخنرانی کرد به ساواک احضار و دستور تعطیل مکتب عصمتیه صادر شد.
از دیگر مکتب‌های فعال در حیطه دینی و سیاسی، مکتب نرجس بود که به لحاظ تاریخ تأسیس، پنج سال دیرتر از عصمیته و در سال ۱۳۴۵ ش تأسیس و شروع به فعالیت کرد. مکتب نرجس در برخی از شهرستان‌های استان خراسان نیز شعبه داشت. جلسات مکتب در شهرستان سبزوار جزو فعال‌ترین شعب در استان بود. این شعبه بـا حضور تعداد زیادی از زنان و دختران و زیرنظر خانم امجد نـاوی تشکیل می‌شد. وی در جلسات سـخنرانی که در مکتب برگزار می‌شد از دولت انتقاد و آنان را علیه حکومت تحریک می‌کرد. شرکت کنندگان در جلسات مکتب نرجس عمدتاً دخترانی بودند که زیر بیست سال سنّ داشتند.
مسئولیت مکتب در مشهد برعهده فاطمه خاموشی معروف به بانو طاهایی بود که با دستور آیت‌الله سید حسن طباطبایی قمی در تاریخ ۱۴ /۹ /۱۳۵۷ در پل فردوسی کوچه ۲۰۰ تختخوابی قدیم تشکیل و شروع به فعالیت کرد. خانم طاهایی از جمله زنان انقلابی مشهد بود که در جلسات مکتب برای زنان سخنرانی می‌کرد. دایره فعالیت این مکتب به تدریج گسترده‌تر شد و وعاظ این مکتب برای سخنرانی به شهر‌های استان از جمله فریمان می‌رفتند.
از دیگر مراکز علمیه بانوان «مکتب اسلام شناسی حضرت زهرا(س)» بود. این پایگاه مذهبی زیـرنظـر خانم صـدیقه مقدسـی شیرازی دختر آیت‌الله شیخ ابوالحسن شیرازی اداره می‌شد.
در گزارشی که سازمان اطلاعات و امنیت خراسان در تاریخ ۲۹ /۹ /۱۳۵۷ برای مدیریت کل اداره سوم ساواک ارسال کرده، درباره مکان و فعالیت‌های مکتب اسلام شناسی حضرت زهرا(س) چنین آمده است: «.. برابر اعلام شهربانی خراسان مکتب نامبرده بالا در خیابان پهلوی بعد از چهارراه لشکر که زیر نظر صـدیقه مقدسـی همسـر سیدحسـین موسـوی جهان‌آبادی اداره می‌گردد یک مدرسه به اصـطلاح علمیه بانوان می‌باشد که همـه روزه تعـدادی از دختران و بانوان در آنجا اجتماع و صدیقه مقدسـی ضمن تبلیغ بـه نفع خمینـی مسـتمعین را برعلیـه دولت و مملکت تحریک و اصولاً محل فوق الذّکر بـه صورت پایگاهی برای بانوان اخلالگر درآمده [است]»
در اثر فعالیت‌های این مراکز و به ویژه دو پایگاه دینی زنان، یعنی (عصمیته و نرجس)، بهرامی ریاست وقت ساواک استان خراسان، در نامه‌ای به شهربانی استان نوشت: «به طور کلّی جمعیت عصمتیه و مکتب نرجس به شدت مشغول فعالیت می‌باشند. همان طوری که اعـلام گردیده، بایسـتی کلیـه انجمن‌ها و گروه‌های مذهبی با کسب اجازه شهربانی باشـد... در صورت عدم کسب اجازه قبلی از شهربانی، از هرگونه فعالیت جمعیت‌های مذهبی جلوگیری شود.»
همچنین سازمان اطلاعات و امنیت کشور در گزارش دیگری درباره فعالیت‌های این دو نهاد دینی نوشت: «دو گروه مذهبی مکتب نرجس و عصمتیه دارای اعضـاء بسیار زیادی از طبقات مختلـف از جملـه دانشـجویان و دانـش‌آمـوزان دختـر و خـانواده افسـران و درجه‌داران، تجار و اصناف و کارمندان ادارات دولتی بوده و دامنه فعالیت‌شان به سایر شهرستان‌های استان و حتی به استان‌های دیگر کشیده شده و به شدّت فعالیت می‌نمایند کـه ایـن موضـوع حـائز اهمیت است.»
گفتنی است حوزه‌های علمیه نرجس، عصمتیه و اسلام شناسی حضرت زهرا(س) امروز هم از جمله پایگاه‌های موثر دینی برای بانوان هستند و فعالیت‌های گسترده‌ای انجام می‌دهند و مبلغان زیادی را برای ایران و سراسر دنیا تربیت کرده‌اند.