سرخط خبرها
رمزگشایی پارادوکس مساوات در جامعه اسلامی و غربی‌

رمزگشایی پارادوکس مساوات در جامعه اسلامی و غربی‌

  • کد خبر: ۲۱۰۷۴۳
  • ۱۸ بهمن ۱۴۰۲ - ۱۵:۰۵
مقوله عدالت از جمله مباحث بنیادین فلسفه بوده و در سه مفهوم کلی عدالت به مثابه تناسب، برابری و انصاف درنظر گرفته شده است.

به گزارش شهرآرانیوز، اسلام موافق قرائت تناسبی از واژه عدالت است و در واقع ایده مترقی اسلام همان عدالت جنسیتی است.

تحقق عدالت منوط به لحاظ کردن عقلانی اوضاع و تفاوت‌ها در تخصیص امکانات است. عدالت جنسیتی در اسلام به گونه‌ای است که از یک واقعیت نفس الامر نشأت می‌گیرد و هویت جنسی زن و مرد شاخصه‌هایی را در نقش‌های جنسیتی آن‌ها در بر می‌گیرد که نشان از عدالت جنسیتی است.

جنس، امرثابتی است که به تفاوت‌های زیستی زن و مرد اشاره نموده و جنسیت ناشی از تصورات ما از مردانگی و زنانگی و برساخته از فرهنگ جامعه است.

در حقیقت، جنسیت یک مقوله فرهنگی است و تقویت فرهنگ زنانگی و مردانگی موجب ادراک واقعی زن و مرد از عدالت جنسیتی می‌گردد.

مفهوم عدالت از دیدگاه غرب که خاستگاه فمنیسم بوده پایگاه عقلانی نداشته و قوام آن‌ها به قراردادی است که خود آن‌ها وضع حقوق نموده‌اند.

رویکرد غرب در موضوع جنسیت، حقیقتی ورای انسان نیست و نظریه عدالت غربی با در نظرگرفتن دغدغه برابری و آزادی، با مفهوم مورد نظر اسلام که با دقت بر جنسیت، جلوگیری از هر گونه ظلم جنسیتی را مورد مداقه قرار داده، متفاوت است.

برابری جنسیتی، کلیدواژه اصلی اسناد بین المللی است و هرجا تبعیض در زندگی زنان صورت بگیرد پیامد شائبه نابرابری جنسیتی تلقی می‌گردد.

درصورتی که مفهوم عدالت جنسیتی به معنای رعایت تناسب زن و مرد در دسترسی همه امکانات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با در نظرگرفتن عدم اجحاف یا ستم در حق هیچکدام است.

واژه عدالت جنسیتی، بعد از کنفرانس پکن در سال ۱۹۹۵ اولین بار توسط ایران مطرح شده تا بیانگر نگاه عدالت محور و حافظ کرامت انسانی به هویت زن در جامعه و گفتمان امامین انقلاب اسلامی باشد.

مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر و در مناسبت‌های مختلف، فرمایشات راهبردی در حوزه زنان را مطرح نموده اند و با اشاره صریح به حقوق برابر زن و مرد که در قانون اساسی هم به آن پرداخته شده به موازنه منطقی حق و تکلیف زن و مرد در خانواده و اجتماع و توجه به تفاوت‌های جنسیتی در وظایف آن‌ها تاکید ویژه داشته‌اند.

طرح چند باره عدالت جنسیتی متاثر از نگاه روشنفکرانه اسلام توسط رهبری

در دیدار اخیر ایشان با اقشار مختلف بانوان در دی ماه سال جاری، با طرح چند باره عدالت جنسیتی متاثر از نگاه روشنفکرانه اسلام و اهمیت خانواده برای زن و مرد به رمزگشایی پارادوکس مساوات در جامعه اسلامی و تعارضات غربی‌ها که آن‌ها را قائل به برابری جنسیتی نموده، برای پیگیری اندیشمندان در بحث‌های جدی دو حوزه عدالت و جنسیت پرداختند.

رهبرانقلاب با مطرح نمودن بحث مناقشه‌انگیز نزاع گفتمانی تمدن غرب با دایره فقه و فرهنگ مکتب اسلام، چنین فرمودند:عدالت یعنی هر چیزی را در جای خود قراردادن؛ ساخت روحی زن، ساخت جسمی زن، ساخت عاطفی زن اقتضای مسائلی را می‌کند. فرزندآوری، فرزند داری و دامان پرورش فرزند کار زن است.

بایسته‌های متقن در کلام رهبری در موضوعات زنان مطرح شده که با وجود تعریف قانونی در برنامه ششم توسعه، بدلیل ناقص بودن فهم منطقی بعضی مسئولان مرتبط از منطومه فکری رهبران انقلاب در مقوله زن و خانواده، تعریف دقیقی درباره تحقق عدالت جنسیتی در ساحت حکمرانی کشور ارائه نشده و با کنش‌های منفعل در حوزه قانون گذاری زنان و اجرای ادراک عدالت، برای یک مفهوم چالش برانگیز بین المللی، معنای داخلی در راستای تعریف استراتژی‌های عملی برقراری عدالت جنسیتی در کشور وضع نشده است.

مهمترین اختلاف مکتب اسلام با فمنیسم، دیدگاه تفاوت یا عدم تفاوت جنسی در حقوق زنان است در صورتی که نظام احسن آفرینش از حیث تکوینی، زن و مرد را کاملا متفاوت دانسته پس تشابه حقوقی آن‌ها ممکن نیست بنابراین مطرح نمودن نظریه فمینیستی برابری جنسیتی، گام برداشتن بر خلاف جریان طبیعت و آفرینش انسان‌هاست.

با این وجود برخی از متفکرین اسلامی با تکیه بر معنای عدالت بر پایه «اعطاء کل ذی حق حقه» برخورداری زن و مرد از موهبت‌های تفویضی پروردگار به زن و مرد را در یک اندازه واحد نمی‌دانند که با اتخاذ موضع رهبری در عدم تفاوت زن و مرد در عروج به مقامات معنوی، قدرت رهبری و توانایی هدایت بشر و وجود تفاوت وظایف در اداره زندگی تناقض آشکاری دارد.

با این تفاسیر، مراعات عدالت استحقاقی که وضعیت افراد و شرایط مختص به هرکدام و استحقاق آن‌ها را در نظر گرفته و ما را در قرائت مناسب از عدالت جنسیتی رهنمون می‌سازد.

سوءتفاهم فمینیست‌ها در موضوع برابری جنسیتی

فمنسیت‌ها با سوء تفاهم از کلید واژه عدالت استحقاقی، آن را به مساوات و برابری جنسیتی تبدیل نموده و نقش اصیل مادری را در حد یک نقش اجتماعی تنزل بخشیدند.

نقش جنسیتی مادر بنا به درک صحیح از عدالت جنسیتی، متناسب با ویژگی‌های روحی و عاطفی او صورت گرفته و حق حضانت مادر نسبت به فرزند، با توجه به تحمل پذیری بالای زن در تربیت کودک، به نفع مادر و فرزند است.

در بحث اولویت اشتغال مردان در جامعه بدلیل مسئولیت تامین معاش خانواده، شاخص عدالت جنسیتی باعث دقت نظر زنان در اجرای نقش‎های اقتصادی می‌شود که در درجه اول، عفاف او را مخدوش نکرده و موجب محروم ماندن از حق اولیه امنیت با منطق برابری جنسیتی نشود.

تقارن دستمزد و برابری مزایا در مسئولیت‌های مرتبط با نقش‌های اجتماعی زنان در جامعه و ضرورت بازنگری در الگوی اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی و ارائه الگوی جنسیتی مناسب با توجه به ملاحظات جنسیتی در راستای مدیریت مشکل ناهماهنگی حضور اجتماعی زنان شاغل تحصیل‌کرده با حضور علمی آنان در مجامع علمی با ایجاد احساس ارزشمندی خانه داری و الگوی جدید نقش‌های خانوادگی، شاخص برقراری عدالت جنسیتی در اجتماع به شمار می‌آید.

در مجموع یکی از دلایل اصلی تذکر چند باره رهبری به چالش‌های حقوق زن و خانواده این است که زن مسلمان ایرانی به سیطره پوشالی رسانه غربی اجازه پایمال نمودن عزت خود در سایه توجه به عدالت جنسیتی و تقارن اخلاقی و حقوقی زن و مرد برای تقسیم کار در اجرای وظایف را نداده و با مقایسه عاقلانه در پرتو «گفتمان تغییر» بنابر تمایزات احکام فقهی، میراث ارزشمند فرهنگ اسلامی را به نسل‌های جدید خاطر نشان کرده و با مقایسه جایگاه رفیع خود در اسلام و رد ارمغان دروغین آزادی با نفی تفاوت‌ها در تمدن غرب، خود را در خدمت سودجویی افزون‌تر و لذت جویی بیشتر نظام مردسالار سرمایه داری قرار نداده و با حفظ کانون خانواده و اولویت حضور در خانه، شرط اصلی حضور در جامعه را فارغ از جاذبه‌های جنسیتی و کاملا انسانی بداند.

منبع: جهان بانو

ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.