محمد رضا فیضی | شهرآرانیوز - در مشهدالرضا (ع) مستندسازان زیادی رشد و پرورش یافته اند و در جشنواره‌های ملی و بین المللی شرکت کرده اند و مقام‌های بین المللی هم به دست آورده اند. بعضی از آن‌ها به دلیل بی مهری مسئولان به پایتخت پناه برده اند و بعضی هم مانده اند و برای نهاد‌های مختلف مستند سفارشی تولید می‌کنند.
با وجود اینکه سوژه‌هایی جهانی مانند امام مهربانی ها، حکیم ابوالقاسم فردوسی و... را در مشهد داریم، متأسفانه فیلم‌های اندکی برای ارتقای هویت جهانی مشهد تولید شده است. عملکرد مستندساز‌ها و مسئولان ما در این حوزه قابل دفاع نیست. با همه کم وکاستی ها، بعضی مستندساز‌های مشهدی دغدغه‌ای برای تاریخ فراموش شده مشهد و هویت بخشیدن به این شهر فراملی داشته اند و دراین زمینه آثاری خوب تولید کرده اند. در ادامه به مستند‌های تولیدشده با محوریت مشهد نگاه می‌کنیم.
تهیه کننده و کارگردان: حسن آخوندپور
سال تولید: ۱۳۹۶
این مستند، روایتی پژوهشی از تاریخ فراموش شده مشهد است و با نگاهی انسانی به پیامد‌های مداخله در بافت شهری پیرامون حرم رضوی در پنج دهه گذشته می‌پردازد. این فیلم مستند به آسیب شناسی طرح‌های بهسازی، نوسازی و توسعه بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) پرداخته است و از سیاست‌های کلان شهرسازی و معماری در این شهر انتقاد می‌کند. یکی از بخش‌های مهم این فیلم مستند، انتقاد جدی از بی توجهی مسئولان به توصیه‌های دل سوزانه هشت گانه رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۸۶ مبنی بر توجه و دقت نظر اساسی به مسائل زیست بومی، زیارت و معنویت در فرایند توسعه و بهسازی اطراف حرم مطهر است. بخشی از سکانس‌های فیلم شامل درخواست‌ها و سخنان شهروندان قدیمی این محلات است و کارشناسان مختلف این حوزه به بیان دیدگاه هایشان می‌پردازند.
کارگردان: عبدالرضا رحمانی نسب
سال تولید: ۱۳۹۹
این مستند برطبق داستان شاهنامه است که از آغاز جهان شروع می‌شود و به تمدن بزرگ می‌رسد و دوران ایرج و فریدون، زال و رستم و... را به تصویر می‌کشد. در این اثر، فردی به نام فریدون کل جهان را بین فرزندانش تقسیم می‌کند و قسمت ناب را به ایرج می‌دهد. «ایر» به معنای نجیب زاده است و نام ایران هم به دلیل سرزمین نجیب زادگان به این نام نامیده شده است. شاهنامه در ۵۴ هزار بیت سروده شده است؛ این مستند نیز در ۵۴ دقیقه از ابتدای تاریخ تا مراحل بعدی رستم و اسفندیار و... را به نمایش گذاشته است. در مستند شاهنامه فردوسی، استادان و شاهنامه پژوهان معاصر ازجمله دکتر جلال خالقی مطلق، دکتر محمدجعفر یاحقی، دکتر جلال الدین کزازی، دکتر علیرضا قیامتی، دکتر محمدتقی راشد محصل، دکتر مهدی سیدی و دکتر سجاد آیدنلو درباره شاهنامه و ویژگی‌های آن سخن گفته اند.
تولید محتوا: گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
تهیه کننده: معاونت گردشگری و زیارت سازمان فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد
سال تولید: ۱۳۹۹
مستند مهد خورشید داستان رخداد‌ها و اتفاقات مهم شهر توس و مشهد مقدس را پیش از هجرت تاریخی امام رضا (ع) از مدینه به مرو و ورود ایشان به شهر مشهد تا عصر حاضر به نمایش می‌گذارد. این مستند در چهار بخش به معرفی شهر مشهد می‌پردازد. بخش نخست به جایگاه مذهبی و مبارزاتی مردم خراسان از حضور امام هشتم (ع) شیعیان در این خطه تا قیام ابومسلم خراسانی و نهضت سربه داران تا انقلاب اسلامی می‌پردازد. بخش دوم از موقعیت راهبردی مشهد از لحاظ سیاسی و جغرافیایی می‌گوید. بخش سوم این مستند به موقعیت و جایگاه ادبی، فرهنگی و هنری شهر مشهد است. بخش چهارم نیز موقعیت مشهد به عنوان شاه راه تجاری و دروازه تأمین ارزاق کشور از شرق و همچنین تولید محصولات زراعی مهم مانند گندم، زعفران، زرشک و... را روایت می‌کند.
کارگردان: حسین ترابی
سال تولید: ۱۳۵۰
سال پخش: ۱۳۹۸
مستند مشهد از مستند‌های بسیار دیدنی و جذابی است که درباره شهر مشهد در آغاز دهه پنجاه می‌توان یافت. دوربین زوایای مختلف شهر را نشان می‌دهد و طبیعی است داستان با زیارت آغاز می‌شود، به صنایع سنتی و صنعتی و درنهایت به علم و بهداشت و درمان و به مفاخر این شهر می‌رسد.
کارگردان و نویسنده: محمدمهدی خالقی
سال تولید: ۱۳۸۷
این مستند در جواب این است که مهم‌ترین مشکلات زائران امام رضا (ع) در مشهد چیست و چه راهکار‌هایی برای حل آن وجود دارد. این مستند در زمان ساخت توانست به حل بخشی از مشکلات کمک کند. یاسر خبرنگار در جست وجوی مشکلات زائران امام رضا (ع) و راهکار‌های حل آن به مشهد و مراکز مهم گردشگری کشور مثل همدان، اصفهان و شیراز سفر می‌کند و با مردم و مدیران ملاقات می‌کند.