سعیده ساجدی نیا - می‌‍‌گویند هر اتفاقی در بازار روی کسب‌و‌کارشان اثر می‌گذارد. گرانی، خوابیدن ساخت و ساز‌ها و... تأثیر مستقیمی روی کار آن هادارد و از طرفی فشار اقتصادی مردم را از خرید بسیاری اقلام تزئینی روشنایی منصرف می‌کند؛ بنابراین موج گرانی در هر دوره و به هر دلیلی که باشد این صنف را در شوک فرو می‌برد. در گزارش «بااصناف» این هفته به میان کاسبان راسته الکتریکی‌ها و روشنایی خیابان سنایی آمده ایم که مدت‌هاست رونق بازارشان را برق گرانی گرفته است. برخی از کاسبان از روی بیکاری مشغول تغییر دکور مغازه خود هستند و برخی هم مشغول حساب و کتاب اخلاف قیمت‌ها نسبت به گذشته.
مجبور به تخفیف کالا‌ها شده‌ایم
وارد یکی از مغازه‌ها می‌شویم که تعداد کم اقلام داخل مغازه اش با وسعت آن تطابق ندارد. می‌گوید: در حال تغییر دکوراسیون هستند، زیرا شرکتی که لوستر‌های باکیفیت وارد می‌کرده است، حالا به دلیل نوسانات نرخ ارز یا جنس نمی‌آورد یا اگر بیاورد، در گمرک گیر می‌کند و همین مسئله موجب شده است فهرست اجناسشان در مغازه ناقص شود، بنابراین بهتر است فضا را برای اجناس جدید باز کنند. می‌گوید: مجبور شده ایم تخفیف بزنیم تا همین اقلام باقی مانده به فروش برسد و بعد از آن قرار است کالا‌های دیگری جایگزین کنیم. آن طور که این فروشنده می‌گوید اکنون بیشتر لوستر‌های بازار ساخت داخل اند و کیفیت آن‌ها با نمونه‌های خارجی شان مقایسه پذیر نیست، اما ارزان ترند. فروشنده‌ها با توجه به موجودی بازار، جنس خود را تأمین می‌کنند، به همین دلیل بیشتر کاسبان درصدد تغییر و تحولاتی هستند تا بتوانند اجناس ایرانی و ساخت داخلی را به فروش برسانند که در هر شرایطی در دسترس باشند. به گفته او درباره اقلام ایرانی باکیفیت نباید منتظر قیمت پایین‌تر از مشابه خارجی بود، زیرا هزینه‌های تولید در کشور بالاست. با این حال در یک سال گذشته، تولیدکنندگان زیادی به این فکر افتاده اند که به این مسئله ورود پیدا کنند. این نوعی پیشرفت در زمینه تولید داخلی است، اما روی دیگر سکه این است که متقاضیان کالا‌های لوکس خارجی را از دست می‌دهیم.
۶ ماه است که ضرر می‌کنم
سر و کارش با کابل‌های برق است و انواع و اقسام کابل‌ها در مغازه اش وجود دارد. می‌گوید: وضعیت و قیمت مس روی قیمت کابل‌ها تأثیر مستقیم می‌گذارد. بر اساس اعلام بورس، قیمت هر کیلوگرم مس ۵۰هزار تومان، اما عرضه آن محدود است، در چنین شرایطی کارخانه‌ها همگی برای خرید دست به کار می‌شوند و به این ترتیب قیمت مس رو به افزایش می‌رود تا جایی که هر کیلوگرم مس تولیدی تا ۷۰ هزار تومان هم فروخته می‌شود و فردای آن روز با قیمت جدید و جهش یافته، آن را به مغازه‌ها می‌فروشند. مشکل مهم دیگر نبود ثبات در بازار است. ابتدای سال چند میلیارد تومان جنس خریدم که مدتی بعد قیمت‌ها تا ۱۸ درصد کاهش یافت و ضرر زیادی کردم. در ادامه به مدت یک ماه قیمت‌ها بالا رفت و تا حدودی سود کردیم، اما ۶ ماه است که ضرر می‌کنیم!
او ادامه می‌دهد: بیشتر فروش ما مربوط به پروژه‌های عمرانی است. اما این روز‌ها پروژه‌ها خوابیده است و دیگر برای سازندگان صرف نمی‌کند که وارد ساخت و ساز شوند و خریداران فعلی بیشتر کسانی هستند که پروژه‌ها را از سال‌های قبل به دست گرفته اند و حالا به مرحله سیم کشی و خرید کابل و تأمین روشنایی رسیده اند وگرنه مشتری برای ساخت و ساز جدید خیلی کم است.
بسازبفروش‌ها به فکر جیب خود هستند
چالش دیگری که یکی از فروشنده‌ها مطرح می‌کند، کابل‌های کم وزن و بی کیفیت با وجود برچسب استاندارد است. کابل‌هایی که مس آن‌ها خالص نیست، اما متأسفانه در ساختمان‌ها استفاده می‌شود و برخی سازندگان برای کاهش هزینه‌های خود آن‌ها را می‌خرند. این مسئله ضرر زیادی برای این صنف دارد چرا که بسیاری از اقلام باکیفیت روی دست فروشندگان می‌ماند و اقلام بی‌کیفیت هم تنها در برخی مغازه‌ها یافت می‌شود. به گفته یکی از کسبه همه فروشندگان حاضر نیستند این کالا‌ها را در لیست کالا‌های درون مغازه خود قرار دهند. همچنین کالا‌های بی‌کیفیت اصلا به نفع مصرف‌کنندگان و ساکنان خانه‌ها نیست چرا که گاه وسایل برقی در خانه‌ها بی هیچ دلیلی بسوزد یا آتش سوزی رخ دهد و این در حالی است که افراد تصور می‌کنند این اتفاقات به دلیل نوسانات و قطعی برق است، در حالی که این طور نیست و تنها به دلیل کابل‌های بی کیفیت در سیم کشی ساختمان است.
مردم قدرت خرید ندارند
«بازار سنگین است. قیمت‌ها ۳ برابر شده است و مردم قدرت خرید ندارند. اجناس اصلی یا نیست یا کم شده است؛ خیلی‌ها در کار تولید اجناس تقلبی اند و برای همین هم فروش ما سخت شده است، ضمن اینکه به خریدار هم فشار وارد می‌شود!» این روایت یکی دیگر از کاسب‌ها در راسته خیابان سنایی است. او ادامه می‌دهد: بیشتر فروش ما برای ساخت و سازهاست، اما از آنجا که ساخت و ساز به صرفه نیست، دیگر کسی سراغمان نمی‌آید. به گفته او، کارخانجات هم درگیر مسائل دیگری هستند. به کارخانه‌ها اعلام شده است قیمت‌های سیم و کابل را افزایش ندهند و این روند موجب شده است که با وجود پر بودن انبارها، کارخانه جات مس را نفروشند تا دولت را مجبور به افزایش قیمت کنند و به سود‌های میلیاردی دست یابند.
کاسب‌های قدیمی از گردونه خارج شده اند
یکی از قدیمی‌های این صنف که همه او را «حاج آقا» صدا می‌زنند، وضعیت موجود بازار را این گونه بیان می‌کند: «از زمانی که قیمت دلار از ۳۰۰۰ تومان روند صعودی گرفت و هرروز و هرلحظه نرخ آن افزایش یافت، قیمت اقلام روشنایی و لوازم وابسته نیز بالا و بالاتر رفت، تا جایی که قیمت یک عدد لامپ اف پی ال از ۱۱۰۰تومان به ۱۹ هزار تومان رسید! خیلی از مشتری‌ها حتی قدرت خرید همین لامپ ساده را هم ندارند و از خرید منصرف می‌شوند، مگر اینکه ناچار باشند. در چنین شرایطی بسیاری از کاسب‌های قدیمی هم ورشکسته و از گردونه رقابت و کسب وکار خارج شده اند. سوی دیگر ماجرا این است که قبل از این نوسانات بازار و گرانی ها، امکان خرید چکی شش ماهه یا حتی بیشتر برای کسبه وجود داشت، اما از سال گذشته شرایط به گونه‌ای شده است که همه خرید‌ها باید نقدی باشد، وگرنه جنس نمی‌دهند!» او می‌گوید: وضعیت رکود ناشی از تحریم‌ها طوری شده بود که حتی استارت لامپ مهتابی هم نداشتیم، زیرا شرکت واردکننده از ایران رفته بود و حالا هم برخی از این اقلام به صورت قاچاق از امارات وارد می‌شود و به این ترتیب قیمت لامپ مهتابی از ۲۶۰۰ تومان به ۶۲۰۰ تومان افزایش پیدا کرده است. او صحبت هایش را با گله از شهرداری به پایان می‌برد و می‌گوید: «شهرداری هم هر چه خواسته از کاسب‌های خیابان سنایی گرفته است، اما دریغ از اینکه ذره‌ای خدمات بدهد. به خیابان سعدی بروید، ببینید! کلی تابلو تبلیغاتی برایشان نصب شده است، درحالی که اینجا نه تنها کاری نکرده اند، بلکه شبانه آمده اند و تابلو‌های سر در مغازه‌ها را پایین کشیده اند و کلی صدمه زده اند.
تابلو‌ها را شبانه پایین نکشیده ایم!
«واحد‌های صنفی سطح شهر برای نصب تابلو‌های مغازه خود ملزم به رعایت ضوابط و مقررات خاصی هستند.» این را مدیرعامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری مشهد می‌گوید و ادامه می‌دهد: یکی از آلودگی‌هایی که گله‌های زیادی را از سوی شهروندان در پی داشته، استفاده از لامپ‌های ال‌ای دی است که شدت خیره کنندگی آن عامل بروز برخی تصادفات بوده است. به گفته بهروز کیانی، این لامپ‌ها نه تنها برای رانندگان عبوری ایجاد مزاحمت کرده است، بلکه عابران پیاده نیز از تأثیر روانی تابلو‌های روان گله مندند. اما اینکه کسبه خیابان سنایی بیان کرده اند بدون اطلاع و شبانه اقدام به جمع آوری تابلو‌های غیرمجاز شده است، به هیچ وجه این طور نیست و فرایند قانونی آن به این شرح است که ابتدا یک اخطار ده روزه و در مرحله بعد اخطار هفتادودوساعته به واحد صنفی مربوط می‌دهیم که برای جمع آوری تابلو‌های غیراستاندارد خود اقدام کنند. ضمن اینکه اگر واحد‌های صنفی به این اخطار‌ها که از سوی ضابطان قـضایی و انتظامی داده می‌شود، بی توجه باشند، ناگزیر به جمع آوری می‌شویم.