به گزارش شهرآرانیوز، در کشورهای اسلامی، عید فطر از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب میشود و معمولاً با تعطیلی رسمی همراه است. در این روز، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار میکنند؛ پرداخت زکات فطره در این روز بر مسلمانان واجب است.
در ایران از سال ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان عید فطر دو روز (روز عید و روز بعد) تعطیل است.
عید فطر اولین روز ماه شوال است که با رؤیت هلال ماه شوال در پایان روز ۲۹ ماه رمضان و یا گذشت ۳۰ روز از اول ماه رمضان، ثابت میشود. در این روز، روزه گرفتن حرام و پرداخت زکات فطره بر مسلمانان واجب است. در کشورهای اسلامی و در ایران عید فطر تعطیل است.
تاریخ عید سعید فطر در تقویم قمری با روز ۱ شوال سال ۱۴۴۳ برابر است.
تاریخ عید سعید فطر در تقویم میلادی با روز ۲ می سال ۲۰۲۲ برابر است.
عید فطر یکی از ۲ عید بزرگ اسلامی است که درباره آن احادیث و روایات بیشماری گفته شده است؛ این عید برای بندگانی است که در طول یک ماه بندگی از خوردن، آشامیدن، انجام اموری که رضایت خدا را در پی ندارد، کف نفس کرده و تقوای الهی پیش گرفتند. در پایان یک ماه روزه داری، روزی میرسد که خداوند متعال در آن روزه داری را حرام و برای آن کسانی که استفاده معنوی از ایام رمضان بردند، عید برپا میکند. بسیاری از اهل بیت ما، بزرگان و اهل معرفت، از عید فطر به عنوان عید اولیای خدا یاد میکنند؛ یعنی این عید از آنِ کسانی است که در طول یک ماه بر اثر اطاعت و بندگی خدا به فرح و شادمانی و حالتی روحانی دسترسی پیدا کردند. روزه داری، عبادت، استغفار و توبه فرصتی را برای معنوی بودن و رسیدن به درجه عالی معنوی مؤمنان فراهم آورده است.
روز اول ماه شوال را بدین سبب عید فطر خواندهاند که در این روز، امر امساک و صوم از خوردن و آشامیدن برداشته شد و رخصت داده شد که مؤمنان در روز افطار کنند و روزه خود را بشکنند. فطر و فطور به معنای خوردن و آشامیدن است و گفته شده است که به معنای آغاز خوردن و آشامیدن نیز هست. به همین دلیل است که پس از اتمام روز و هنگام مغرب شرعی در روزهای ماه رمضان، انسان افطار میکند.
عید فطر به عنوان یکی از چهار عید مهم شیعیان بشمار میآید. امام هادی (ع) در روایتی در مورد تعداد اعیاد نزد شیعیان، فرمودند که: «إنَّمَا الأعیادُ أربَعَةٌ لِلشّیعَةِ: الفِطرُ و الأضحی و الغَدیرُ و الجُمُعَةُ»؛ شیعیان چهار عید دارند: فطر، قربان، غدیر و جمعه. (بحار الأنوار، ج ۹۸، ص ۳۵۱)
امام محمد باقر (ع) فرمود:
إِذَا کَانَ أَوَّلُ یوْمٍ مِنْ شَوَّالٍ نَادَی مُنَادٍ: یا أَیهَا الْمُومِنُونَ اغْدُوا إِلَی جَوَائِزِکُمْ
چون روز اول شوال فرا میرسد منادی ندا میکند: ای مۆمنان در این صبحگاه بشتابید برای جوایزتان. (که به پاداش عبادات رمضان میدهند.) «الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ۴، ص :۱۶۸)
امام علی (ع):
ألا و إنَّ هذا الیَومَ یَومٌ جَعَلَهُ اللَّهُ لَکُم عِیداً و جَعَلَکُم لَهُ أهلاً، فَاذکُرُوا اللَّهَ یَذکُرکُم وَ ادْعُوهُ یَستَجِب لَکُم
امروز روزی است که خداوند آن را برای شما عید قرار داد و شما را نیز شایسته آن ساخت؛ پس به یاد خدا باشید تا او نیز به یاد شما باشد و او را بخوانید تا خواستههایتان را اجابت کند. (کتاب من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۱۷.)
امام رضا (ع):
إنَّما جُعِلَ یَومُ الفِطرِ العِیدَ لِیَکونَ لِلمُسلِمینَ مُجتَمَعاً یَجتَمِعُونَ فیهِ و یَبرُزونَ لِلّهِ فَیُمَجِّدُونَهُ عَلی ما مَنَّ عَلَیهِم
روز فطر از این رو عید قرار داده شد تا روز گردهمایی مسلمانان باشد و در این روز گرد هم آیند و برای خدا به صحرا (فضایی باز) درآیند و خداوند را بر منتی که بر آنها نهاده است ستایش و به بزرگی یاد کنند.(کتاب من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۲۲.)
«عید» در لغت از ماده «عود» به معنای بازگشت است، لذا به روزهایی که مشکلاتی از قوم و جمعیتی بر طرف میشود و بازگشت به پیروزیها و راحتیهای نخستین میکند، «عید» گفته میشود، بدین ترتیب در اعیاد اسلامی به مناسبت اینکه در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه بزرگ حج، صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان باز میگردد، و آلودگیها که بر خلاف فطرت است، از میان میرود، «عید» گفته شده است.
همچنین راغب در مفردات میگوید: «فِطر» (بر وزن سِتر) به معنی شکافتن از طول است، و سپس به معنی ایجاد و ابداع آمده است، «فِطر» (بر وزن متر) به معنی افطار کردن و ترک روزه است، گویی روزه شکافته میشود.