ندا کیان| روز گذشته مطلبی در صفحه ادبیات و اندیشه شهرآرا منتشر شد درباره یکی از نخستین مطبوعات ایران: وقایع اتفاقیه. امروز هم می‌خواهیم از «وقایع اتفاقیه» بنویسیم، اما این بار پای یک تشابه اسمی در میان است، اگرچه شاید بتوان این تشابه را ادای دینی به آن نشریه معروف عصر قاجار دانست. این یکی در سال ۱۳۸۸ و گویا با هدف کاهش تنش‌های ناشی از وقایع سیاسی اجتماعی روز در دانشگاه متولد شد.
حسن کمالی، پایه گذار «وقایع اتفاقیه»، در باب نحوه شکل گیری ایده آن می‌گوید: دانشجوی ورودی سال ۸۵ در مقطع کارشناسی رشته علوم اقتصادی بودم. سال ۸۸ فضای ویژه‌ای بر جامعه و دانشگاه حاکم شده بود. گرایش‌های سیاسی در حال تند شدن بود، ولی ما می‌خواستیم به این فضای غبارآلود، سیاه و سفید نگاه نکنیم. برای اینکه بتوانیم نگاه دقیق تری به همه ابعاد وقایع و اتفاقات داشته باشیم، به نشریه‌ای نیاز داشتیم که بتواند آن را به دور از تعصبات و نگاه‌های سیاسی، با عینک دانشجویی و آرمان خواهی بررسی کند، اما جای این نشریه را خالی احساس کردیم. از آنجایی که هر کسی وظیفه داشت تا حد توان شرایط را آرام کند، «وقایع اتفاقیه» را در سال‌های ۸۸ و ۸۹ منتشر کردیم. تیم اولیه من و حسین محمددوست بودیم که توانستیم با همکاری اعضای جهاد دانشگاهی نشریه را پیش ببریم، اما در دوره ارشدِ تحصیلم، حضور من در «وقایع اتفاقیه» ادامه پیدا نکرد و از آن جدا شدم.
این نشریه در همان سال اول انتشار، در صفحه‌ای با عنوان دوئل، موضوعات گوناگون را در میان دانشجویان تشکل‌های مختلف به بحث می‌گذاشت. به گفته بنیادگذارش، سعی می‌کرد سلیقه‌های مختلف را پوشش دهد و صرفا نشریه‌ای سیاسی نباشد. کمالی توضیح می‌دهد: به خاطر دارم مناظره‌ای بین طرف داران ۲ تیم فوتبال اروپایی برگزار و صحبت‌های مطرح شده در آن را در یک شماره به صورت مکتوب چاپ کردیم. سیاست ما این بود که همه سلایق را پوشش دهیم تا نشریه برای همه دانشجویان خواندنی باشد.
او «وقایع اتفاقیه» را جزو نخستین مطبوعات دانشگاهی برمی شمرد که طراحی جلد داشته است و اضافه می‌کند: شماره‌های جدید نشریه که به دستم می‌رسد، می‌بینم همچنان به طراحی و شکل وفادار بوده اند.
کمالی می‌گوید: در همان سال‌های اولیه، نشریه با استقبال زیاد روبه رو شد و توانست ارتباط خوبی با توده دانشجویان برقرار کند، دانشجویانی که از فضای سیاه و سفیدی که نشریات درست کرده بودند خسته شده بودند و تولد «وقایع اتفاقیه» برایشان حرکت خوبی به نظر می‌آمد.
اینکه دوهفته نامه‌ای در محیط دانشگاه بتواند به شماره ۶۰ برسد، امری کم نظیر است، اما وقایع اتفاقیه به صاحب امتیازی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی مشهد و با جابه جایی ۵ مدیرمسئول، توانسته است به این جایگاه برسد.
این نشریه با اینکه از سال ۸۹ تا ۹۳ منتشر نشد، در اسفند ۹۳ دوباره جان گرفت و تاکنون پیوسته راهش را ادامه داده است. با این حال، فرناز محمدیان، دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق و مدیرمسئول فعلی، خاطرنشان می‌کند که در شماره‌های اخیر، به دلیل مشکلات مالی، ناگزیر از کاهش تعداد صفحات و شمارگان آن بوده اند. به گفته او، این نشریه در ۲۰۰۰ نسخه منتشر می‌شده است، اما گرانی کاغذ و کمبود بودجه سبب شده است شمارگانش تا ۱۰۰۰ یا حتی ۵۰۰ نسخه کاهش یابد.
محمدیان درباره محتوای این نشریه دانشجویی می‌گوید: مجوز نشریه در زمینه‌های فرهنگی-اجتماعی-صنفی صادر شده است و فعالیت ما نیز در رسته‌های مختلف این همین حوزه هاست. سرویس «خبرنامه» به موضوعات سیاسی، «فرهنگ و هنر» به سینما و تئاتر و موسیقی، بخش «دارالفنون» به مسائل صنفی، و سرویس «ادبیات» به موضوعات ادبی می‌پردازد. همچنین سرویس «عکس» یک صفحه را به خود اختصاص می‌دهد. ما هر شماره یک نگاه ویژه داریم که به موضوع برجسته ۲ هفته اخیر اختصاص پیدا می‌کند.
طبق صحبت‌های این فعال دانشجویی، جهاد دانشگاهی هر سال برای بررسی نقاط قوت و ضعف نشریه، نشستی همگانی برگزار و از مسئولان دانشگاه نیز برای شرکت در آن دعوت می‌کند.
به گفته او، «وقایع اتفاقیه» توانسته است در سال جاری و سال گذشته، عنوان پرافتخارترین نشریه دانشگاه فردوسی مشهد را به دست بیاورد. همچنین در سال گذشته پرمخاطب‌ترین نشریه از نگاه دانشجویان شناخته شد. این نشریه در جشنواره تیتر ۱۱ (یازدهمین جشنواره سراسری نشریات دانشجویی کشور) نیز در ۹ رسته مقام کسب کرد تا روی هم رفته بهترین نشریه وزارت علوم شناخته شود. مدیر مسئول آن ادامه می‌دهد: در هجدهمین جشنواره نشریات دانشجویی دانشگاه فردوسی، ۲۰ عنوان رتبه برتر و شایسته تقدیر به نشریه وقایع اتفاقیه اختصاص یافت. همین طور از نظر انتشار منظم در دانشگاه همیشه در صدر بوده است، زیرا دقیقا در پانزدهم و سی ام هر ماه منتشر می‌شود.
اما بازدارنده‌هایی که می‌تواند برای یک نشریه دردسرساز شود؛ محمدیان اعمال نظر گاه و بیگاه نهاد‌های خارج دانشگاه را که طبق آیین نامه نشریات، امری غیرقانونی است، از مشکلات نشریات دانشجویی برمی شمرد. با این حال، از نگاه او همچنان مشکل بودجه بزرگ‌ترین مشکل است و باعث می‌شود کیفیت چاپ نیز کاهش پیدا کند.
او می‌افزاید: استقبال دانشجویان از فعالیت‌های دانشجویی و مطبوعاتی در مقایسه با سال‌های گذشته کمتر شده است. حتی در بازخورد‌ها مشاهده می‌شود که دانشجویان به کوتاه‌تر شدن مطالب تمایل دارند. در سال‌های اول، تعداد متقاضیان و نویسندگان به حدی زیاد بود که بیشتر مطالب را نمی‌پذیرفتیم. اما اکنون استقبال دانشجویان به قدری کاهش پیدا کرده است که باید دنبال نویسنده باشیم و حتی ممکن است یک نفر در ۲ یا ۳ بخش مطلب بنویسد.
او با ذکر این نکته که از شماره آینده عنوان مدیرمسئولی را به شخص دیگری واگذار می‌کند، اظهار امیدواری می‌کند که مشارکت دانشجویان به ویژه نوورود‌ها در فعالیت‌های مطبوعاتی افزایش یابد.