ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ نیازی به آمار و اطلاعات خاصی نیست؛ کافی است نگاهی به دوروبرتان بیندازید و تعداد فرزندان یک خانواده را با سه دهه قبل، یعنی همان موقع که برنامه کنترل جمعیت در ایران با شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» کار خود را آغاز کرد، مقایسه کنید. آن وقت متوجه سقوط نمودار جوانی جمعیت خواهید شد.
همین موضوع باعث تغییر در سیاست‌های جمعیتی کشور شد و درنهایت این تغییرات به تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت انجامید. این قانون، بند‌های زیادی دارد که «وام قرض الحسنه فرزندآوری» یکی از این بندهاست و موضوع گزارش امروز ما نیز درباره نحوه دریافت این وام و جزئیات آن است.
وام قرض الحسنه فرزندآوری قرار است یکی از مشوق‌های فرزندآوری باشد، بنابراین هرچه تعداد فرزندان شما بیشتر باشد، مبلغ وام تعلق گرفته به شما نیز افزایش خواهد یافت.
«ve.cbi.ir»؛ این آدرس سایتی است که برای دریافت وام قرض الحسنه فرزندآوری می‌توانید به آن مراجعه کنید. این همان آدرسی است که اگر برای دریافت وام ازدواج اقدام کرده باشید، حتما پیش از این گذارتان به آن افتاده است. «کیو آرکد» این سایت را پایین برایتان می‌گذاریم. کافی است اسکن کنید تا بتوانید وارد سایت شوید.
احتمالا تاکنون درباره وام یادشده خوانده اید، اما اینجا دوباره برایتان ساده و خلاصه می‌گوییم که این وام به خانواده‌هایی که از سال ۱۴۰۰ به بعد صاحب فرزند شده اند، تعلق می‌گیرد. مبلغ وام باتوجه به تعداد فرزندان متولدشده از یک پدر و مادر به صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند.
میزان وام برای فرزند اول ۲۰ میلیون تومان، برای فرزند دوم ۴۰ میلیون تومان، برای فرزند سوم ۶۰ میلیون تومان، برای فرزند چهارم ۸۰ میلیون تومان و برای فرزند پنجم ۱۰۰ میلیون تومان است. مدت زمان بازپرداخت وام، بین سه تا هفت سال است. کارمزد تسهیلات این وام بانکی نیز حداکثر ۴درصد به صورت سالانه است و یک دوره تنفس شش ماهه نیز دارد.
یکی از شروط پرداخت وام قرض الحسنه فرزندآوری، این است که نرخ باروری شهر محل تولد پدر و کودک هر دو زیر ۵/۲ باشد. اگر نرخ باروری بالای عدد ۵/۲ باشد، وام به خانواده تعلق نمی‌گیرد. نرخ باروری شهرستان مربوط در سامانه و باتوجه به اعلام مرکز آمار در زمان ثبت نام مشاهده شدنی است. براساس آخرین گزارش مرکز ثبت احوال در استان خراسان رضوی، نرخ باروری همه شهر‌ها به جز زاوه، تایباد و خواف پایین‌تر از ۵/۲ است که این یعنی متولدان همه شهر‌های استان به جز این سه شهر، مشمول دریافت وام قرض الحسنه فرزندآوری هستند.
«بانک‌ها موظف هستند اعتبار فرد متقاضی دریافت وام را بررسی کنند. اگر اعتبار متقاضی تایید شد، بانک باید این وام را با دریافت سفته یا یک ضامن معتبر به فرد متقاضی پرداخت کند.» همین دو واژه «اعتبارسنجی» و نحوه انجام آن، یکی از سد‌های دریافت تسهیلات مختلف برای متقاضیان است. آن طور که فعالان بانکی می‌گویند، منشأ پرداخت تسهیلات قرض الحسنه از منابعی است که مردم نزد بانک‌ها سپرده گذاری می‌کنند و بنابراین نمی‌شود بدون داشتن ضمانتی برای برگشت پول، این تسهیلات را پرداخت کرد. این درست، اما گلایه‌های مردم از سخت گیری بانک‌ها در اعتبارسنجی نیز کم نیست؛ البته موضوع اعتبارسنجی فقط مربوط به وام قرض الحسنه فرزندآوری نیست و درباره وام‌های دیگر نیز این مشکل وجود دارد.
برای بررسی موضوع به عنوان متقاضی، سری به چند بانک می‌زنیم و می‌گوییم می‌خواهیم بانک شما را برای دریافت تسهیلات انتخاب کنیم و شرایط دریافت وام ۴۰ میلیون تومانی را داریم، آیا یک ضامن برای دریافت وام کافی است؟ جواب همه مشخص و یکسان است؛ باید اعتبارسنجی شود.
نحوه پرداخت وام‌هایی مانند قرض الحسنه ازدواج یا فرزندآوری به صورت دستورالعمل مشخص به بانک‌ها ابلاغ می‌شود، بنابراین بانک‌ها نباید از آن تخطی کنند، اما تصور کنید که رتبه شما به عنوان فرد متقاضی و ضامنتان با قوانین اعتبارسنجی نخواند، آن وقت یا باید به تعداد ضامن‌های خود بیفزایید یا بی خیال دریافت وام شوید.
آن طور که سازمان ثبت احوال خراسان رضوی به شهرآرا اعلام کرده است، تعداد متولدان سال ۱۴۰۰ در مشهد، ۵۸ هزارو ۱۱۷ نفر و در استان بیش از ۱۰۷ هزار نفر بوده است. اینکه هرکدام فرزند چندم خانواده هستند، در آمار تفصیلی تیرماه اعلام خواهد شد. اما با همین اعداد و ارقام هم می‌توانیم بگوییم احتمالا اگر این افراد شرایط دریافت وام را داشته باشند، حدود ۵۸ هزار نفر در مشهد متقاضی این وام خواهند بود.
درباره اینکه به بانک‌های مشهد یا خراسان رضوی چه میزان وام تعلق می‌گیرد یا از ابتدای اردیبهشت تاکنون چند نفر برای دریافت این وام درخواست داده اند، پرس وجو کردیم، اما پس از سه روز پیگیری به نتیجه نرسیدیم؛ چون باوجودی که شورای هماهنگی بانک‌ها برای اعلام سهم هر شهر از وام فرزندآوری به بانک‌ها تاکید کرده بود، نتیجه‌ای حاصل نشد؛ زیرا بسیاری از بانک‌ها اظهار کردند که این سهمیه کشوری است و جداگانه اعلام نمی‌شود.
شاید بگویید مثلا ۲۰ میلیون تومان برای فرزند اول در پرداخت هزینه ها، کجای کار را می‌گیرد. در جواب باید بگوییم این یک تسهیلات کمک کننده است. این وام پس از تولد بچه به خانواده تعلق می‌گیرد؛ یعنی بعد از انجام هزینه‌های بارداری مادر، زایمان و خرید سیسمونی، اما بالاخره می‌تواند بخشی از این هزینه‌ها را هرچند با فاصله زمانی پوشش دهد. حالا اگر بخواهیم فقط هزینه‌های نگهداری کودک را حساب کنیم (با فرض اینکه مادر و فرزند مشکل حادی نداشته باشند)، مخارج آن تا شش ماهگی شامل شیرخشک (بنابر نیاز کودک بین یک تا سه قوطی)، پوشک، پوشاک، انواع ویتامین، برخی داروها، انواع آزمایش‌ها و معاینات دوره‌ای (بنا بر مرکز انتخابی و نوع بیمه هزینه‌ها متفاوت است) می‌شود.
همین یک قلم پوشک آن قدر متنوع است و قیمت‌های متفاوتی دارد که حساب وکتاب سبد هزینه یک نوزاد را سخت می‌کند. اما آن طور که چند مادر مشهدی از قشر متوسط می‌گویند، هزینه این اقلام بین ۸۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان متغیر است. با وجود متغیر‌های زیادی که در این حساب وکتاب وجود دارد، شاید بتوان گفت این کمک هزینه برای فرزند اول می‌تواند تاحدودی بخش مناسبی از هزینه‌های نوزاد را پوشش دهد و باتوجه به افزایش مبلغ وام برای فرزندان بعدی، این پوشش هزینه‌ای افزایش پیدا خواهد کرد؛ البته بدیهی است که هرچه خانواده بزرگ‌تر شود، هزینه‌های آن نیز بیشتر خواهد بود.