به گزارش شهرآرانیوز، وحید جلال‌زاده نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم پیرامون آخرین وضعیت مذاکرات وین و برجام، هدف از سفر بشار اسد به تهران، آتش سوزی هفته گذشته در پارچین، مذاکرات ایران و عربستان در بغداد و ... توضیحاتی ارائه داد که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌توانید بخوانید:
آخرین وضعیت پرونده هسته‌ای ایران چگونه است؟ آیا امیدی به توافق هست؟ مشکل اصلی ماجرا کجاست؟
مذاکرات هسته‌ای در دولت سابق تا دور ششم پیش رفت و البته خیلی‌ها انتظار داشتن دولت جدید این مذاکرات را تعطیل کند، اما تصمیم دولت جدید در ایران ادامه مذاکرات برای حصول به یک نتیجه‌ای است که بتواند منافع ملت ایران را در آن تامین کند لذا مذاکرات را ادامه داد، اما نه به هر قیمتی و نه مذاکره برای مذاکره.
جمهوری اسلامی به دنبال مذاکرات فرسایشی نبوده است چرا که هم مقام معظم رهبری هم وزیر امور خارجه و هم رئیس محترم جمهور مکرر اعلام کرده اند که به دنبال مذاکرات برای حصول نتیجه خوب هستیم لذا جمهوری اسلامی با حسن نیت وارد مذاکرات شد.
مردم دنیا می‌دانند که دولت ترامپ ناقض‌ترین دولت دنیا در معاهدات بین المللی بود و نه تنها فقط در برجام، بلکه در کنوانسیون‌های دیگر همچون محیط زیست و در اکثر این موارد و حتی در یونسکو هم ترامپ بدون پذیرش هیچ گونه مسئولیت بین المللی خارج شد.
جمهوری اسلامی ایران با همه این خسارت‌ها که در خروج امریکا و عدم اجرای این تعهدات؛ متحمل شد با حس نیت مجددا به مذاکرات برجامی ورود پیدا کرد، پیشنهادات خود را برای احیای برجام و برگشت به دور میز مذاکرات هسته‌ای اعلام کرد.
اروپایی‌ها در این میان نقش مهمی را بر عهده داشتنند مخصوصا هماهنگ کننده مذاکرات در اتحادیه اروپا و ایران هم با حسن نیت این مذاکرات را دنبال می‌کرد که البته یک نقطه تواقفی در مذاکرات قبل از سال جدید در وین پیش امد و در واقع آمریکایی‌ها به همان قول‌هایی که در مذاکرات اخیر در وین داده بودند هم متاسفانه عمل نکردند و به تعبیر ما مجددا دبه کردند.
ما معتقدیم که مذاکرات متوقف نشده و ادامه دارد، اما در یک شکل و فرم دیگری، چرا که هم حضور اقای مورا به عنوان مذاکره کننده و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا؛ و هم مکاتباتی که بین ما و امریکا بصورت non paper در وین صورت گرفته و هم اکنون هم ادامه دارد.
اگر امریکایی‌ها به قول‌ها و حرف‌هایی که در خود مذاکرات وین داده اند عمل کنند و یک تصمیم جدی سیاسی بگیرند و اراده برگشت به برجام را داشته باشند از طرف جمهوری اسلامی مانع جدی برای این موضوع وجود ندارد.
آیا مساله تضمین گرفتن از آمریکا در برجام همچنان نقطه کانونی عدم تفاهم و توافق است. مساله عدم تضمین را بیشتر توضیح دهید ایران چه بازه زمانی را مدنظر دارد و امریکا چه میگوید؟
یک چیز‌هایی را در این متن می‌بینیم که نشان داد که با خروج ترامپ این تضمین‌ها کفایت نمی‌کرد، ما در ایران یک ضرب المثل داریم که میگوید نباید از یک سوراخ دوبار گزیده شویم، نباید خسارت به ملت دوبار وارد شود، لذا تمام سعی مذاکره کنندگان ما در دور اخیر مذاکرات به گونه‌ای باشد که هزینه‌های خروج امریکا از مذاکرات برجام برای بار دوم به گونه‌ای باشد که ما برای آمریکایی‌ها هزینه درست کنیم، فقط این طور نباشد که اگر فقط جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود عمل نکند دچار هزینه شود، لذا این نکته اساسی و محور مهمی در مذاکرات است که به نظرم آن‌ها به نوعی پیشرفت کرده بود و ما با اروپایی‌ها و امریکایی‌ها به نقطه‌ای رسیده بودیم که هر دو طرف به نسبت راضی بودند، نکته بعدی که باید عرض کنم این است که مراحلی بعد از توافق اولیه قرار بود انجام شود و این مراحل حدوداً ۱۴۵ تا ۱۶۰ روز طول می‌کشید و همدیگر را هر دو طرف راستی آزمایی می‌کردند به طور مثال بعد از اینکه مذاکرات به نتیجه می‌رسید و ما توافقات اولیه را انجام می‌دادیم جمهوری اسلامی ایران برخی از اقدامات اولیه را قرار بود انجام دهد و در مقابل آمریکایی‌ها قرار بود اقداماتی را انجام دهند، به طور مثال ما غنی سازی ۶۰ درصد را متوقف می‌کردیم، اما ۲۰ درصد را نگه می‌داشتیم، از سمت مقابل امریکا فروش نفت و برگشت ارز به جمهوری اسلامی ایران را تضمین کردند و در مراحل بعدی دوباره اقداماتی از طرف هر دو کشور انجام می‌شد لذا در این فرصت می‌توانستیم اگر از طرف امریکاهی نقض عهدی را مشاهده کنیم تعهد خودمان را انجام ندهیم در حالی که در برجام اول ایران به طور کامل تعهدات خود را عمل کرد بدون اینکه طرف مقابل تعهدات خودش را در میدان عمل، عملیاتی کند لذا تضمین‌ها بسیار مهم است.
اما نکته‌ای که به نظر من باعث مکث در مذاکرات شده است عدم اراده سیاسی در آمریکایی‌ها برای بازگشت به برجام است، احساس ما در ایران این است که آمریکایی‌ها در یک دوراهی گیر کرده اند، در دوراهی منافع خودشان، و شرکایی که در منطقه دارند و فشار‌هایی که به دولت آمریکا وارد می‌شود، هر زمانی که مذاکرات نزدیک به موفقیت شده است بعضی از شرکای امریکا در منطقه و خصوصاً رژیم صهیونیستی در لابی‌های که در امریکا دارند و فشار‌هایی که می‌توانند به دولت آمریکا وارد کندباعث شدند، حتی این فشار‌ها را در قصه خرابکاری‌هایی که در نطنز صورت می‌گیرد و ترور‌هایی که در ایران انجام می‌شود همه این‌ها برای ضربه به مذاکرات است.
FTO و FTN و برخی از تضمین‌ها و برخی از موارد جزیی نحوه اجرای راستی‌آزمایی‌ها از مواردی است که بین ما و امریکایی‌ها فعلا حل نشده است.
مساله خارج کردن سپاه پاسداران ازلیست تحریم‌ها به عنوان شرط توافق ایران با ۵+۱ همچنان پابرجاست؟
توانمندی‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی برگ برنده ما در مذاکرات است، برجام از کجا شکل گرفت؟ برجام از اینجا شکل گرفت که چند کشور غربی، نباید از عنوان دنیا استفاده کنیم، این عنوانی است که آمریکا استفاده می‌کند دنیا نگران فعالیت‌های هسته‌ای است! نه دنیا نگران این موضوع نیست دوستان ما در جریان فعالیت‌های هسته‌ای ما هستند، چند کشور غربی نگران هستند لذا توانمندی هسته‌ای بهترین برگه ما در مذاکرات است که شکر خدا در جمهوری اسلامی ایران، در یک وضعیت بسیار خوبی هستیم در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، البته آمریکایی‌ها و غربی‌ها فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ما برنمی‌تابند، آن‌ها می‌خواهند آن را با عناوین دیگری به دنیا معرفی کنند که بحمدالله مامورین سفرا و دولت مردان ما به گونه‌ای در دنیا ظاهر شده‌اند که عمده کشور‌ها و ملت‌های آزاده ما از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مطمئن هستند.
خروج سپاه از لیست تروریستی که معروف به FTO است و یک موضوعی دیگر که یک لیست قرمز تحریم‌های اشخاص حقیقی و حقوقی ما است به معنی FTN است، هردو و تضمین‌ها و برخی موارد جزئی‌تر جزو مواردی است که بین ما و امریکایی‌ها فعلا حل نشده است، جمهوری اسلامی خیلی سریع و خیلی واقع بینانه و البته با حسن نیت دیدگاه‌های خود را مطرح کرده است، به این امید که بتوانیم در برجام به یک تفاهم تامین کننده منافع جمهوری اسلامی ایران برسیم، در اواخر مذاکراتی که در وین داشتیم تقریبا به یک تفاهم نزدیک میشدیم، توضیح دادم در پاسخ سوال قبلی، امریکایی‌ها دوباره دبه در دبه، خسارت در خسارت ایفای نقش کردند و جمهوری اسلامی از همان مواضعی که داشته است عدول نکرده است، FTO و FTN و برخی از تضمین‌ها و برخی از موارد جزیی نحوه اجرای راستی آزمایی ها، که امریکایی‌ها اگر اراده کنند می‌توانند از این مرحله عبور کنند و تابع فشار‌هایی که متحمل می‌شوند نشوند.
گزارش آژانس این روز‌ها رسانه‌ای شده که در آن ادعا شده ایران غنی سازی را چند برابر کرده و همچنین در پاسخگویی‌ها به آژانس کوتاهی کرده است. واقعیت ماجرا چیست؟
به ندرت اتقاق افتاده است که با کشور‌ها مستقیم بصورت فنی و کارشناسی برخورد شود، متاسفانه عمده گزارشات آژانس سیاسی است. تقریبا در اواخر مذاکرات در وین؛ جمهوری اسلامی خواستار آن شد که تکلیف پرونده‌های ما با آژانس در همان مذاکرات وین روشن شود؛ در واقع در همان مذاکرات قبلی هم که در برجام صورت گرفت، ما توانستیم چند پرونده خود را در بین مذاکرات برجامی حل کنیم. این بار هم جمهوری اسلامی این موضوع را مطرح کرد که باید بهانه تراشی‌هایی که در برخی گزارشات آژانس از برخی اماکن جمهوری اسلامی وجود دارد باید تعیین و تکلیف شود، اما آژانس ادعا کرد که مذاکرات وین مذاکراتی از جنس سیاسی است درحالی که آژانس یک مرکز فنی و کارشناسی است پس بنابراین اجازه دهید که مباحث آژانس و سازمان انرژی اتمی ایران را خارج از مذاکرات وین دنبال شود.
در سفری که اقای گروسی به تهران داشت، یک بیانیه مشترک صادر شد، البته بیانه مشترک‌ها فاقد امضا و در واقع بیان دیدگاه‌های دو طرف هستند که در انجا قرار شد آژانس سوالات خود را از ایران اعلام کند و جمهوری اسلامی هم یک هفته فرصت داده شد که به این سوالات پاسخ دهد و در صورتی که آژانس سوال و یا بار دیگر ابهامی در پاسخ‌های جمهوری اسلامی داشت مطرح کند.
سه دور مذاکرات حضوری توسط کارشناسان آژانس در تهران با همکاران سازمان انرژی اتمی صورت گرفت جمهوری اسلامی هم پاسخ‌های مستدل خود را در خصوص این سوالات ارائه داد. اما باید به این نکته توجه داشت که اقای گروسی همین گزارشی که آژانس در یکی دو روز گذشته صادر کرده است تقریبا چندی قبل در جلسه پارلمان اروپا مطرح کردند. جمهوری اسلامی در همان زمان به آژانس یاداوری کرد که آژانس هنوز جواب‌های ایران چمهوری اسلامی را نشنیده است پس چطور حکم صادر کرده و قضاوت کرده اید که در واقع این نشان دهنده این است که آژانس نه به دنبال حقیقت بلکه به دنبال یک گزارش سیاسی است. آژانس در این گزارش بدون هیچ تردیدی تحت تاثیر آمریکا و رژیم صهیونیستی است.
جمهوری اسلامی در همه مذاکرات همواره به ماموران و کارشناسان آژانس تاکید داشت که در مذاکرات تحت تاثیر رژیم صهیونیستی قرار نگیرند و اطلاعات جمهوری اسلامی را به کشور‌های متخاصم جمهوری اسلامی ندهند. من در اینجا مخاطبان این برنامه را شاهد می‌گیرم که به این نکته توجه داشته باشند که ترور‌های دانشمندان هسته‌ای ما از کجا نشات می‌گیرد، چه کسی اطلاعات دانشمدان هسته‌ای را به رژیم صهیونیستی می‌دهد. من قصد ندارم دراینجا کسی را متهم کنم، اما همه دنیا می‌دانند که این مسائل از کجا نشات گرفته او نشر اطلاعاتی پیداکرده است و متاسفانه اژانس در این گزارش حسن نیت به نشان نداد و به جلسات و بیانیه مشترکی که آقای گروسی و آقای اسلامی در تهران امضا کرده بودند پابیند نبود و نشان داد که رژیم صهیونیستی می‌تواند گزارشات آژانس را تحت تاثیر قرار دهد که البته این اولین بار نیست که آژانس گزارش سیاسی و بیانیه سیاسی علیه جمهوری اسلامی صادر می‌کند.
ایران نشان داده است که که از متعهد‌ترین کشور‌ها در تعهدات بین المللی خودش است آژانس خلف وعده کرده است، نقض عهد کرده است اینکه ما گفته ایم با قوت پاسخ می‌دهیم، قوت ما در جواب کارشناسی و فنی ما است، ما در سوالاتی که آژانس از ما کرده است تلاش خود را کرده ایم که پاسخ‌های کارشناسی و فنی دهیم، اما در مقابل فشار‌های سیاسی آژانس و کشور‌های غربی و تروییکای اروپایی کوتاه نخواهیم آمد و تا الان هم نشان داده‌ایم که فشار رژیم صهیونیستی به آژانس و گزارش‌های سیاسی آژانس، در اراده سیاسی ایران، برای دستیابی به انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز و منافع ملی ما کوچکترین تاثیری نخواهد داشت و من همینجا از این فرصت استفاده می‌کنم و به آژانس اعلام می‌کنم که از این مسیر به نتیجه دلخواه خودش دست پیدا نمی‌کند.
بعد از ۵ دور مذاکره ایران و عربستان در عراق و اعزام هیاتی ایرانی به سعودی این روز‌ها خبر‌هایی از سفر قریب الوقوع وزیر خارجه ایران به سعودی به گوش می‌رسد بفرمایید آیا خبر اخیر صحت دارد؟
جمهوری اسلامی ایران به شهادت تاریخ در این ۴۳ سال، همیشه علاقه‌مند به بهترین روابط با کشور‌های همسایه بوده است، دولت جدیدی که در ایران بر سر کار آمده است از همان ابتدا اعلام کرده «سیاست همسایگی»، یعنی ما اولویت خود را در سیاست خارجی به کشور‌های همسایه و کشور‌های دوست و اسلامی و ملت‌های مسلمان می‌دهیم، همیشه تاکید ما به کشور‌های حوزه خلیج فارس این بوده است که بیایید امکانات خود و ثروت خود را در راستای منافع ملت‌های مسلمان قرار دهیم، ما همیشه عربستان و برخی از کشور‌های حوزه خلیج فارس را برحذر داشته ایم از اینکه مجری سیاست‌های آمریکا و غربی‌ها در منطقه باشند، ما خیلی خوشحال هستیم که عربستان و ایران در حال حاضر مذاکراتی را انجام می‌دهند که برخی از مشکلات فی ما بین را حل کنند، به نظرم زود است که دو وزیر خارجه با همدیگر ملاقات کنند ما هنوز در ابتدای راه هستیم.
ما برخی از مشکلات کنسولی خودمان و برخی از ابهامات به سوالات و برخی از کدورت‌ها و گلایه‌های دو طرف را در این مذاکرات سعی کردیم به صورت شفاف و صریح با هم در میان بگذاریم، عربستانی‌ها علاقمند بودند که موضوع یمن را در مذاکرات فی‌مابین ارتباط دهند که جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا اعلام کرد که منافع ملت یمن و سیاست‌ها و مواضع یمنی‌ها که باید بگیرند مربوط به خود یمنی‌ها است و ما بلندگو و سخنگو یمنی‌ها نیستیم، لذا در دور سوم، مذاکرات تحت تاثیر قرار گرفت و متوقف شد، اما عربستانی‌ها پذیرفتند که یمن نمی‌تواند به عنوان یک موضوع اصلی بین ما و عربستان باشد، اتفاقاتی در حوزه کنسولی افتاده است، یک رفت و آمد‌هایی را دیپلمات‌های دو کشور انجام داده اند به کشور‌های همدیگر، امیدوارم باهمین مذاکرات برخی از مشکلات فی‌مابین را حل کنیم قطعاً اگر دو کشور و دو ملت، در راستای منافع کشور‌های اسلامی و در راستای حل مشکلات منطقه‌ای در حوزه خاورمیانه و خلیج فارس عمل کنند به نفع کشور‌های منطقه است و از حضور کشور‌های بیگانه قطعاً جلوگیری خواهد کرد، عربستان و ایران دو کشور مهم منطقه و جهان اسلام هستند، اگر این دو کشور بتوانند در راستای منافع همدیگر و منافع کشور‌های اسلامی حرکت کنند قطعاً سیاست‌های غربی‌ها در منطقه کمرنگ خواهد شد.
گفته می‌شود با مشغول‌شدن روسیه به اوکراین این کشور نیرو‌های خود را از سوریه خارج کرده و نیرو‌های ایرانی و محور مقاومت به جای آن‌ها مستقر شده‌اند آیا این مساله را تایید می‌کنید؟
روسیه و جمهوری اسلامی ایران به دعوت دولت قانونی سوریه در این کشور حضور داشته اند از همین رو ما جای کشوری را نمی‌گیریم و کشوری هم جای مارا نمی‌گیرد.
ما و سوریه روابط بسیار وسیع و عمیقی را داشته ایم، روسیه به کمک جبهه مقاومت و دولت سوریه آمد، هر زمان که سوریه از ما دعوت کند که حضور بیشتری داشته باشیم استقبال می‌کنیم و در دیداری که با بشار اسد داشتیم وی اعلام کرد آماده پذیرش ایرانی‌ها در همه حوزه‌ها هستند.
هدف از سفر اقای بشار اسد به ایران چه بوده است؟
سفر بشار اسد پس از مدت‌ها صورت گرفت و در راستای تامین منافع دو کشور در تمامی حوزه‌ها اعم از اقتصادی بود. برای مثال در بحث ترانزیت زمینی به سوریه دچار مشکل هستیم که قرار بر حل این مضوع است، توافقاتی انجام شد، گزارشاتی ایشان ارائه دادند و از تمامی جنبه‌ها سفر بسیار مثبتی بود.
اخیرا یکی از مدافعین حرم در تهران ترور شد و بسیاری از منابع این ترور را متوجه اسرائیل معرفی کردند ایا عامل یا عوامل ترور شهید خدایی مشخص شدند؟ اخرین خبر ازاین پرونده چیست؟
همان طور که اعلام کردم اقدامات رژیم صهیونیستی علیه منافع جمهوری اسلامی اسران دفاعی است، رژیم صهیونیستی با توجه به ضراباتی که از جمهوری اسلامی ایران در منطقه خورده را می‌خواهد با ترور پاسخ دهد، رژیم صهیونیستی ضد حقوق بشری‌ترین رژیم دنیا و یک رژیم تروریستی است. این ترور از طرف صهیونیست‌ها طراحی شده است و تازگی ندارد و ما چندین برابر ضربه به آن‌ها می‌زنیم. این شهادت‌ها نشان می‌دهد مسیر جمهوری اسلامی ایران برای پایان دادن به حیات آن رژیم درست است.
درخصوص اتش سوزی هفته پیش در پارچین تهران بفرمایید. علت و دلیل ماجرا چه بوده است؟ ایا چنانکه گفته می‌شود عملیات پهپادی خارجی بوده است؟
طبیعی است کشور‌های متخاصم از هر اتفاق طبیعی در مراکز حساس ما بهره برداری سیاسی کنند، آخرین گزارشی که در بحث پارچین دریافت کردیم هنوز به ادله کارشناسی از عملیات نظامی علیه پارچین اشاره‌ای نکرده است.