مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، وجود ذخایر طبیعی در کشور ترکمنستان، مهم‌ترین پیشران آنان در مسیر توسعه و پیشرفت اقتصادی بوده است.
با این حال، در سال‌های اخیر و به ویژه در شرایطی که توجه قدرت‌های فرامنطقه‌ای به این ذخایر عظیم نفت و گاز جلب شده، دولت ترکمنستان برای تعاملات تجاری و اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران رغبت بیشتری از خود نشان داده است؛ زیرا تسلط جغرافیایی روس‌ها باعث می‌شود انتقال منابع مختلف انرژی در خشکی بدون مجوز آن‌ها ناممکن باشد و درنتیجه دریای آزاد بهترین راه برای تبادلات تجاری در حوزه نفت و گاز خواهد بود و در این عرصه نیز ناامنی‌های مستمر در افغانستان و پاکستان، جمهوری اسلامی ایران را به گزینه ایده آلی برای تعاملات اقتصادی در حوزه انرژی تبدیل کرده است.
پس از سفر رئیس جمهور تاجیکستان به تهران، «تسنیم» در گزارشی به بررسی وضعیت راهبردی منطقه آسیای میانه در سال‌های اخیر پرداخته است و می‌نویسد: دولت ترکیه و سران رژیم صهیونیستی مدت هاست که در عمل به کشور‌های آسیای میانه نزدیک می‌شوند تا بتوانند در حاشیه آن، منافع خود را تأمین کنند.
از یک منظر، سود سرشار حاصل از فروش خودرو‌های زرهی، سامانه‌های پدافندی و پهپاد‌های سبک و سنگین که به تدریج درحال تبدیل کردن منطقه به یک انبار مهمات بزرگ است و از طرف دیگر، ناامنی‌های کوچک و بزرگ در این کشور‌ها که می‌تواند اهرم فشاری بر روسیه و ایران باشد.
ترکمنستان دومین کشور خارجی بود که رئیس دولت سیزدهم تنها سه ماه پس از به دست گرفتن رسمی سکان هدایت قوه مجریه به آن سفر کرد تا در راستای سیاست حسن هم جواری و توسعه مناسبات با همسایگان نشان دهد که همسایه شمال شرقی در توجه کانونی دولت قرار دارد.
شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی موسوم به اکو و دیدار با قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان، ازجمله برنامه‌های محوری آیت ا... رئیسی بود و اکنون پس از هشت ماه، این سردار بردی محمداف است که در امتداد راه پدر و به عنوان رئیس جمهور جدید ترکمنستان به تهران می‌آید تا با امضای ۹ سند و تفاهم نامه همکاری دوجانبه، مناسبات تهران-عشق آباد وارد دوران تازه‌ای از شکوفایی شود.
افزون بر تعاملات دوجانبه در حوزه انرژی، جمهوری اسلامی ایران با جغرافیای ژئوپلیتیک خاص خود همواره دروازه تبادل انرژی ترکمنستان با کشور‌های ثالث منطقه بوده است. تفاهم نامه مشترک دوکشور درباره ترانزیت ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان به آذربایجان از طریق خاک کشورمان، نمونه‌ای از این نقش آفرینی‌های راهبردی است که بر این اساس، هم ترکمنستان خواهد توانست به طور روزانه، حدود ۶ میلیون مترمکعب از گاز خود را به جمهوری آذربایجان صادر کند و هم ایران مجاز است گاز مصرفی مردم کشورمان در پنج استان شمالی را از این خط لوله برداشت کند. این تفاهم نامه که بدون درنظر گرفتن سقف زمانی به امضا رسیده است، علاوه بر اینکه برای کشورمان درآمدزایی اقتصادی چشمگیری ایجاد می‌کند، هم وطنان ساکن در استان‌های شمال کشور را هم از گاز جنوب بی نیاز خواهد کرد.
یکی از محور‌های سفر سردار بردی محمداف به تهران، گسترش مناسبات با محوریت استان‌های مرزی دو کشور بود و بر این اساس، با امضای تفاهم نامه‌های تجاری اقتصادی و همچنین علمی فرهنگی میان سه استان خراسان شمالی، گلستان و خراسان رضوی با سه ایالت آخال، بالکان و مرو، امید‌ها برای توسعه منطقه‌ای در هزار کیلومتر مرز مشترک دو کشور قوت گرفته است.
علی آذری، نماینده مردم قوچان و فاروج در مجلس، در گفتگو با خبرگزاری «موج» می‌گوید: ازسرگیری ارتباطات ترانزیتی و تجاری در مرز باجگیران، درخواست و مطالبه هردو طرف بوده است و هم ایران و هم ترکمنستان در این باره هم نظر هستند.
وی می‌افزاید: در آستانه سفر رئیس جمهور ترکمنستان به ایران، امیدواریم بازگشایی تردد ترانزیتی از این گذرگاه و فعالیت مجدد بازارچه مرزی باجگیران در آینده نزدیک صورت بگیرد تا علاوه بر نزدیک‌تر شدن مسیر ارتباط زمینی میان دو پایتخت، ظرفیت مرز باجگیران به توسعه شهرستان قوچان و حتی سایر شهرستان‌های استان کمک کند.
به نظر می‌رسد که گسترش و تعمیق روابط دوجانبه میان تهران و عشق آباد منحصر به تعاملات تجاری و مراودات حوزه نفت و گاز نیست؛ زیرا پیش‌تر هم سفر‌های جداگانه رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح و نیز دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به تاجیکستان، نشان از اراده جمهوری اسلامی ایران برای توسعه مناسبات دفاعی و امنیتی با کشور‌های آسیای میانه داشت تا با ورود تسلیحات باکیفیت و ارزان ایرانی به منطقه آسیای مرکزی، ضمن حفظ ثبات و توازن راهبردی، صلح پایدار در این منطقه حکمفرما شود.