بی‌توجهی به برخی الگو‌ها در مراسم عزاداری می‌تواند مشکلاتی را برای خودمان و دیگران ایجاد کند.
معصومه متین‌نژاد | شهرآرانیوز؛ تجربه دو سال زندگی با کرونا نشان داد؛ با انتخاب روش‌ها و تدابیر مناسب می‌توان حتی در بحرانی‌ترین موقعیت ممکن هم شرایط زندگی بدون کرونا را بازآفرینی کرد، بدون آنکه مشکلی پیش بیاید، چنانچه رهبر معظم انقلاب هم سال گذشته دراین‌باره فرمودند: «لازمه مقابله با تغییر شکل و جهش ویروس به‌کارگیری آرایش و شیوه‌های دفاعی جدید و محکم است.»
مصداق آن هم روش‌های خلاقانه‌ای بود که سال گذشته برخی از بانی‌های هیئت‌ها یا مداحان و ذاکران اهل‌بیت (ع) در محرم و صفر برای برگزاری هرچه بهتر مراسم عزاداری درپیش گرفتند، مانند حسینیه کردن کوچه‌ها و خیابان‌ها یا برگزار کردن روضه‌های خانگی فقط با حضور اعضای خانواده، بنابراین خیلی مهم است که امسال هم در روز‌های پیش‌رو در هرنقش و جایگاهی که داریم حواسمان بیشتر از قبل به این نکات باشد، تا هم سلامت عمومی به‌خطر نیفتد و هم بهانه‌ای به‌دستان دشمنان این مرزو بوم ندهیم. در ادامه به برخی از این نکات مهم اشاره گذرایی داریم.
عزاداری با شرایط کرونایی
برگزاری روضه‌های خانگی و حضور در دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری در این روز و شب‌ها حس و حال دیگری دارد. اگرچه قرار نیست که شرایط کرونایی ما را مانند دوسال پیش خانه‌نشین کند، اما باید مراقب باشیم که خدای ناکرده بی‌احتیاطی کار دست خودمان و دیگران ندهد، ازاین‌رو توصیه می‌کنیم در زمان حضور در این مراسم‌ها بیش از هر مکان دیگری آیین‌نامه‌های بهداشتی را جدی بگیرید.
- درصورت امکان از تعداد روضه‌های خانگی کم و این مراسم معنوی را در فضا‌های باز یا بسته با ارتفاع بیش از ۶ متر و تهویه مناسب برگزار کنیم.
- روضه‌های خانگی بهتر است همچنان با حضور اعضای یک خانواده و بستگانی باشد که هرخانواده با آن‌ها بیشترین رفت‌وآمد را دارد.
- استفاده از ماسک در طول مراسم را برای خودمان و دیگران اجباری کنیم.
- بهتر است، همچنان مراسم‌ها را با کمترین ظرفیت ممکن (یک‌چهارم) و با فاصله‌گذاری اجتماعی (یک‌متر و نیم از هر طرف) برگزار کنیم.
- زمان برگزاری مراسم و تجمع مردم را به کمترین میزان ممکن، یعنی حدود ۲ ساعت برسانیم.
- پذیرایی‌ها مانند سال پیش به‌صورت بسته‌بندی و بیرون‌بر باشد.
- در جایگاه بانی مراسم، حواسمان به رعایت کامل آیین‌نامه‌های بهداشتی در مجموعه اعضای برگزارکننده مراسم باشد.
بهترین شکل ادای نذر
استفاده از موادغذایی خشک و خام بهترین نوع برای نذورات محرم و صفر در شرایط کرونایی است. از آنجایی که بیشتر نذر‌های انجام شده در این ماه‌ها هم، دلی و بدون خواندن صیغه نذر است، می‌توان نوع و شکل آن‌ها را متناسب با نیاز جامعه تغییر داد و به احسنت تبدیل کرد.
- تهیه بسته‌های خشک و موادغذایی خام و توزیع آن‌ها در خانه‌ها با اولویت نیازمندان بهترین گزینه با ادای نذر به‌ویژه در این شرایط سخت اقتصادی است.
- درصورت پخت نذری حواسمان به شرایط بهداشتی آشپزخانه‌ها و سلامت موادغذایی استفاده شده باشد، به‌ویژه در این روز‌ها که گرمای هوا سبب فساد زودهنگام موادغذایی هم می‌شود.
- موادغذایی را حتما از مراکز توزیع موردتأیید سازمان بهداشت تهیه کنیم.
- از انجام ذبح و قربانی در مراسم‌های عزاداری جلوگیری کنیم، به‌ویژه در این شرایط که امکان انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان زیاد هم شده‌است.
- از نگهداری موادغذایی پخته شده در دمای محیط به‌مدت طولانی (نهایت دو ساعت) خودداری کنیم. درصورت نیاز به نگهداری بیشتر از دو ساعت هم، موادغذایی پخته شده را در دمای کمتر از ۴ درجه سانتی‌گراد یا بالای ۶۳ درجه سانتی‌گراد (روی شمعک گاز) نگهداری کنیم.
- بسته‌بندی غذای نذری از زمان آماده شدن تا مصرف نباید بیشتر از دوساعت طول بکشد.
بچه‌ها را هم باخودمان همراه کنیم
- ماه محرم و صفر بهترین فرصت برای آموزش مسائل مذهبی و اعتقادی به کودکان است، زیرا شرایط محیطی بیش از هر زمان دیگری در جامعه برای چنین آموزش‌هایی فراهم است.
- محبت اگر بر پایه شناخت نباشد، عمق چندانی هم ندارد و نمی‌تواند تأثیرگذار باشد، پس از همه ظرفیت‌های ممکن برای شناساندن درست عاشورا و فلسفه آن به بچه‌ها استفاده کنیم.
- زبان انتقال مفاهیم نقش مهمی در تثبیت آموزش دارد. بهتر است که این کار را با زبان کودکانه و در قالب داستان، نمایش، بازی و ابزار‌های هنری انجام بدهیم.
- در زمان برگزاری مراسم بچه‌ها را با خودمان ببریم و درصورت امکان به آن‌ها مسئولیت هم بدهیم (البته با توجه و رعایت کامل آیین‌نامه‌های بهداشتی)
- حضور در مراسم عزاداری نباید بچه‌ها را خسته و کلافه کند. سعی کنیم مراسم‌هایی را انتخاب کنیم که با روحیه بچه‌ها سازگاری بیشتری دارند.
- بچه‌ها وسایلی مانند پرچم، طبل، زنجیر و شال را دوست دارند، در حد توان از این نوع وسایل برای بچه‌ها بخریم.
- در فضای داخلی و بیرونی خانه از پرچم و پارچه‌های سیاه استفاده کنیم و فلسفه این کار را هم با زبان کودکانه به بچه‌ها توضیح بدهیم.
سلامت ظرف نذری را تضمین کنیم
درگذشته از ظرف‌های شیشه‌ای، چینی، ملامین و امثال آن‌ها برای توزیع غذا‌های نذری استفاده می‌شد، اما حالا ترجیح بیشتر مردم این است که از ظرف‌های یک‌بار مصرف استفاده کنند. از نظر بهداشتی این ظرف‌ها بسیار بهترند، اما مشکلاتی را هم ایجاد می‌کنند که حواسمان باید به آن‌ها باشد.
- ظرف‌های گیاهی که نخستین توصیه برای مصرف هستند، از جنس نشاسته‌اند و اگر آن‌ها را روی شعله آتش بگیرید، مانند کاغذ می‌سوزند و به خاکستر تبدیل می‌شوند.
- ظرف‌های کاغذی و آلومینیومی هم گزینه‌های مناسب دیگری برای نذری‌های گرم محسوب می‌شوند.
- ظرف‌های پلی پروپیلنی و پلی استایرنی را باید در درجه بعدی قرار داد.
- برای نذری‌هایی که بین آشنایان توزیع می‌شود، بهتر است که از ظرف‌های معمولی استفاده شود، نه یک‌بار مصرف.
- درصورت امکان شست‌وشوی بهداشتی ظرف‌ها، برای توزیع چای و شربت از لیوان‌های شیشه‌ای استفاده شود.
حواسمان به حق‌الناس باشد
اگر به عشق و ارادت امام‌حسین (ع) مراسم عزاداری برگزار یا در آن شرکت می‌کنیم، باید به این نکته هم توجه کنیم که امام در شب عاشورا از یاران خود خواستند اگر حق‌الناس برعهده دارند، آن را ادا کنند، درغیر این صورت برگردند، بنابراین، اینکه ما ارادتمندان به امام‌حسین (ع) بخواهیم به اسم عزاداری حق‌الناس را نادیده بگیریم، اصلا پذیرفته نیست. حق‌الناس مصادیق بسیاری دارد، مانند:
- انجام هرکاری که سبب شیوع بیماری کرونا شود.
- پارک ماشین در خیابان و سدمعبر کردن در هنگام رفتن به مراسم.
- بلند کردن بیش از اندازه صدای بلندگوها، به‌ویژه در مناطق مسکونی.
- توزیع نذری در جا‌هایی که سبب ترافیک و شلوغی و راه‌بندان شود.
- طولانی شدن مراسم عزاداری و ایجاد مزاحمت برای همسایه‌ها.
- ریختن زباله، ظرف‌های نذری و باقی‌مانده غذا‌ها در خیابان و پیاده‌روها.
- صدمه زدن به بیت‌المال به هرشکلی و به هراندازه‌ای که باشد، مانند شکستن شاخه درختان به بهانه نصب پارچه و بنر.
شرایط پذیرایی در ایستگاه‌ها
یکی از برنامه‌های خوب چندسال گذشته در محرم و صفر که با استقبال زیادی هم روبه‌رو شده‌است، برپایی ایستگاه‌های صلواتی است که در این شرایط کرونایی آن‌ها هم باید براساس آیین‌نامه‌های بهداشتی عمل کنند. افزون‌بر این نکته مهم، متأسفانه یکی از صحنه‌های ناراحت‌کننده‌ای که همیشه پس از پایان کار ایستگاه‌های صلواتی شاهد آن هستیم، رهاکردن زباله‌های باقی‌مانده از مراسم پذیرایی در اطراف ایستگاه‌هاست که سبب رنجش زیاد پاکبان شهرمان و ایجاد تصویری ناپسند از یک مراسم اجتماعی می‌شود، بنابراین لازم است که در برگزاری این ایستگاه‌ها هم، حواسمان به رعایت برخی نکات مهم یا استفاده از ظرفیت‌های موجود برای کار فرهنگی باشد.
- از فعالیت کسانی که مشکوک به بیماری کرونا هستند یا نشانه‌هایی از سرماخوردگی دارند در میزبانی ایستگاه‌ها خودداری کنیم.
- در جایگاه میزبان حتما از ماسک در طول برگزاری مراسم و پذیرایی استفاده کنیم.
- برای پذیرایی در ساعت‌های شلوغ برنامه‌ریزی داشته‌باشیم تا از تجمع مردم و خدای ناکرده انتقال بیماری پیشگیری شود.
- در کنار هر ایستگاه حتما چند سطل زباله قرار دهیم و میهمانانمان را به استفاده از آن‌ها ترغیب کنیم.
- در پایان مراسم پسماند‌های تولید شده را بهداشتی جمع‌آوری و انتقال دهیم.
- پذیرایی‌هایمان به گونه‌ای نباشد که سبب ترافیک یا آلودگی محیطی شود یا صدای زیاد بلندگوها برای ساکنان محل مزاحمت ایجاد کند.
- چقدر خوب است که در این ایستگاه‌های صلواتی، نذری‌هایی از جنس فرهنگی هم داشته‌باشیم و با محصولات فرهنگی مانند کتاب به تبیین فرهنگ عاشورایی بپردازیم یا با محصولات عفاف و حجاب مانند روسری و چادر به بهترین شکل کار فرهنگی بکنیم.