ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «امکان دارد مبلغ را کارت به کارت کنید یا نقدی بپردازید؟» و بعد هم خیلی مؤدبانه شماره کارت یک غریبه را به تو می‌دهند تا پول را به حساب او واریز کنی. این مکالمه پر تکرار این روز‌ها بین مشتری‌ها و فروشنده‌های مشهدی است. دلیل این درخواست هم واضح است؛ کاهش مبلغ تراکنش دستگاه برای فرار از پرداخت مالیات.
اسفند سال قبل بود که شهرآرا در گزارشی به این موضوع که به تازگی بین اصناف مختلف ظهور کرده بود پرداخت، اما حالا این درخواست در مشاغل مختلف، از دندان پزشکی تا نانوایی و طلا فروشی گسترش پیدا کرده است. این افراد گرچه زمان را برای متصل نکردن دستگاه کارت خوان خود به پرونده مالیاتی کش دادند، بالاخره مهلتشان در اسفند سال گذشته به پایان رسید و برای جلوگیری از غیرفعال شدن کارت خوان خود، مجبور به اتصال آن به پرونده مالیاتی شان شدند.
کاهش تمایل فروشندگان به استفاده از دستگاه‌های کارت خوان، در گزارش اقتصادی تیرماه شاپرک نیز که به تازگی منتشر شده مشهود است.
بر اساس این گزارش، حدود ۸۶ هزار دستگاه کارت خوان فروشگاهی (معادل ۱۲ درصد مجموع کارت خوان ها) از ابتدای سال تاکنون در خراسان رضوی و مشهد غیرفعال شده است. دلیل حذف این میزان کارت خوان از چرخه فعالیت نیز دلیلی ندارد جز مالیات. از زمانی که سازمان امورمالیاتی اعلام کرد که در راستای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، همه دارندگان کارت خوان باید هرچه سریع‌تر برای الصاق آن به پرونده‌های مالیاتی قبلی یا تشکیل پرونده مالیاتی جدید اقدام کنند، سرعت کاهش استقبال از دستگاه‌های کارت خوان افزایش یافت.
یک نکته دیگر در این گزارش وجود دارد که هرچند به صورت آمار کشوری مطرح شده است، اما نشان می‌دهد فروشندگان دیگر تمایلی به استفاده از دستگاه‌های کارت خوان ندارند؛ دلیل این موضوع هم کاهش ۴/۵ درصدی مبلغ تراکنش‌ها در تیر نسبت به خرداد است (البته کاهش قدرت خرید مردم نیز می‌تواند دلیل دیگر این کاهش
باشد).
از ضعف در سرعت اینترنت و اختلال خطوط مخابراتی بگیرید تا نقص فنی دستگاه کارت خوان، بهانه‌ای است برای آن دسته از صاحبان مشاغل که بعد از اجرایی شدن قانون لزوم اتصال دستگاه کارت خوان به سازمان مالیاتی، نمی‌خواهند حساب دخل وخرجشان برای سازمان روشن شود و میزان تراکنش‌های دستگاهشان افزایش یابد.
تصویر یک تراکنش اینترنتی موفق با مبلغ ۲ هزار تومان را نشانمان می‌دهد تا باور کنیم موضوع کارت به کارت حتی به نانوایی‌ها هم سرایت کرده است. محمدی ساکن منطقه الهیه است و برایمان تعریف می‌کند نانوایی محله آن‌ها روی یک برگه کوچک با خودکار شماره کارت نوشته و هر چند روز یک بار به بهانه خرابی دستگاه از مشتری‌ها می‌خواهد که وجه نان را کارت به کارت کنند. تصور کنید این درخواست علاوه بر وقت گیر بودن باعث افزایش هزینه برای خریدار آن هم در یک خرید جزئی می‌شود؛ مثلا برای ۲ هزار تومان نان ۲۲۰ تومان از حسابتان کسر می‌شود؛ این در حالی است که به گفته این همشهری، دستگاه کارت خوان نانوایی هیچ مشکلی نداشته است. اگر این موضوع فقط یک بار و در یک جا تکرار می‌شد، می‌توانستیم ماجرا را به گردن اتفاق و شانس بیندازیم، اما وقتی تبدیل به تجربه‌ای مشابه بین تعدادی از شهروندان مشهدی می‌شود، دیگر پای بخت و اقبال وسط نیست.
وقتی یک نانوایی درخواست کارت به کارت کند، دیگر از طلافروش چه انتظاری می‌توان داشت. این تجربه بین مخاطبان روزنامه شهرآرا پر تکرارتر است که طلافروشان پس از پایان معامله و هنگام پرداخت پول بعد از گفتن «مبارک باشد» و تعارفات معمول، تقاضای خود را برای کارت به کارت مطرح می‌کنند.
هاشمی، یکی از شهروندان مشهدی، درباره تجربه خرید طلا از پاساژ خسروی می‌گوید: دو هفته قبل یکی از طلافروشان معروف در این پاساژ بعد از نوشتن فاکتور، کارت من را به شاگردش داد تا از دستگاه کارت خوان پایین پاساژ، وجه را کارت به کارت کند و وقتی دلیلش را پرسیدیم، با خنده گفت: بگذارید کمی مالیات ما کمتر شود.
این تجربه‌ها کم نیست. یکی دیگر از مخاطبان ما از دندان پزشکی می‌گوید که برای دریافت هزینه درمان، شماره کارت‌هایی با نام‌های متفاوت به بیماران می‌دهد. لباس فروشی در خیابان راهنمایی، مرکز انجام درمان‌های بهداشتی و زیبایی و ... تجربه‌های متفاوتی است که مشهدی‌ها درباره کاهش تمایل فروشندگان به استفاده از دستگاه‌های کارت خوان برای شهرآرا تعریف می‌کنند.
همان طور که گفتیم برخی فروشندگان با مهندسی حساب خود، شماره کارت فرد دیگری را برای واریز پول می‌دهند و اگر پول نقد هم بگیرند، آن را به حساب شخص سومی واریز می‌کنند. کسانی که پول این افراد وارد حسابشان می‌شود، بد نیست بدانند شاید به این زودی‌ها برایشان مشکلی ایجاد نشود، اما اگر گردش مالی حسابشان به طور غیرمنتظره‌ای افزایش یابد، سازمان مالیاتی به سراغشان خواهد آمد و اگر نتوانند ثابت کنند که این ورودی‌ها ربطی به درآمدشان نداشته است، مالیات و جریمه آن از جیبشان خواهد رفت.
همان موقع که کارت به کارت به یک روش برای فرار مالیاتی تبدیل شد، مدیرکل امورمالیاتی خراسان رضوی به شهرآرا گفت: آن دسته از واحد‌هایی که اظهارنامه مالیاتی را به طور شفاف ارائه نمی‌کنند و در ازای خدمات و فروش از مشتریان، درخواست انجام کارت به کارت می‌کنند، جریمه ۳۰درصدی بدون بخشش، پرداخت خواهند کرد.
به گفته احمدرضا مدبرنیا این دیدگاه که سازمان مالیاتی بدون رسیدگی و فقط براساس تعداد و مبلغ تراکنش، مالیات دریافت می‌کند و افراد می‌توانند از طریق غیرفعال کردن دستگاه‌های کارت خوان یا متصل نکردن آن به پرونده‌های مالیاتی یا کاهش تعداد تراکنش‌ها ازطریق درخواست پول نقد و کارت به کارت قانون را دور بزنند، صحیح نیست. همین امر موجب بروز شائبه‌هایی می‌شود که پرداخت‌ها در محل دیگری انجام می‌شود و در این صورت، سازمان جریمه‌های سختی برای این عده از افراد درنظر می‌گیرد.