علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز - اولین مرحله از سلسله رویداد‌های ملی «تا ثریا» با هدف حمایت از طرح‌های فناور و نوآور و به‌همت شرکت پیشگامان سپاه امام رضا (ع) در کارخانه نوآوری مشهد برگزار شد. رویدادی که محور اصلی آن ارائه چالش‌های موجود در صنایع استان به اکوسیستم دانش‌بنیان برای پیدا کردن راه‌حل‌های نوآورانه، و هم‌چنین برقراری ارتباط میان مجموعه‌های دانش‌پایه با سرمایه‌گذاران بود.
این رویداد ملی قرار است تا انتهای سال در تمام استان‌های کشور در حمایت از طرح‌های فناور و نوآور برگزار شود و مشهد نقطه آغاز این ماجرا در کشور بود. در این برنامه که مانند بسیاری از نمونه‌های مشابه جهانی، به صورت ریورس‌پیچ برگزار شد، ۱۵ چالش اصلی و اولویت‌دار صنایع استان به اکوسیستم دانش‌بنیان ارائه و هم‌چنین پانزده محصول فناورانه شرکت‌های نوآور خراسانی به سرمایه‌گذاران معرفی شد.
عبدا... ارجائی، شهردار مشهد
مشهد در مقیاس جهانی یکی از کلان‌شهر‌های جوان به حساب می‌آید. این شهر با جمعیتی نزدیک به سه و نیم میلیونی و پذیرایی از سالانه حدود سی میلیون زائر، عمری کمتر از هزار و ۳۰۰ سال دارد. این عمر در مقایسه با دیگر شهر‌های کهن دنیا، مقدار زیادی نیست و حتی در کشور خودمان هم شهر‌هایی با طول عمر شش هزار سال هم داریم. مشهد شهر جوانی در میان کهن‌شهر‌های دنیاست که مهم‌ترین علت شکل‌گیری و افزایش چشمگیر جمعیت آن بر خلاف بسیاری از شهر‌های دنیا، موقعیت جغرافیایی، صنعت یا سیاست‌های دولتی نبوده است.
این شهر در واقع یک باغ خصوصی بوده است که در مدت هزار و ۳۰۰ سال به یک کلان‌شهر جهانی تبدیل شده است. سرعت جمعیت‌پذیری شهر ما بسیار بیشتر از تمامی کهن‌شهر‌های منطقه است. مهم‌ترین عامل این جمعیت‌پذیری، تنها وجود مضجع منور امام هشتم بوده و باعث رشد پرسرعت و تبدیل مشهد به یکی از کلان‌شهر‌های مهم منطقه شده است.
به طور کلی هر اتفاقی در تمامی حوزه‌های شهری باید با فلسفه ذاتی آن شهر هماهنگ باشد و زیارت در مشهد فلسفه ذاتی شهر است و تمام فعالیت‌ها باید هم‌راستا با این فلسفه تعریف شود. حرم مطهر رضوی در مشهد منحصر به فضایی که آستان قدس رضوی برای زائران مهیا کرده است نیست. تمام مشهد یک حرم‌شهر است و نسبت فعالیت‌ها در یک شهر زیارتی باید در تمام بخش‌ها با فلسفه ذاتی آن هم‌راستا باشد. در همین زمینه باید از خود بپرسیم که نسبت مختصات بخش‌های مختلف مشهد با فلسفه ذاتی آن به چه صورتی باید باشد؟
کالبد و معماری این شهر به چه صورتی باید باشد؟ آیا باید محدودیت ترافیکی و حمل و نقل برای دسترسی به حرم ایجاد کنیم یا سهولت دسترسی؟ آیا سی میلیون زائر سالانه مطلوب‌تر است یا پنجاه و صد میلیون زائر؟ با توجه به اینکه تمام جمعیت مشهد به نوعی خادمان حضرت رضا (ع) به شمار می‌روند، اگر در شرایط فعلی و با سالانه سی میلیون زائر سه میلیون خادم نیاز داریم، با صد میلیون زائر چه تعداد خادم نیاز خواهیم داشت؟ افق جمعیتی مشهد باید چه مقدار باشد و آیا می‌توان برای مشهد هم مانند بقیه شهر‌های کشور، نسخه‌ای یکسان در این زمینه پیچید؟
تمامی این موارد دغدغه‌های مدیریت شهری مشهد است و امیدوارم مجموعه‌های متخصص و فناور بتوانند امروز در مسائل و چالش‌های مختلف شهر به ما کمک کنند. افراد حاضر در زیست‌بوم دانش‌بنیان مشهد، چون هم‌زمان بال تعهد و تخصص را دارا هستند، می‌توانند در این زمینه فعال شوند و ما هم از تمامی طرح‌ها و ایده‌هایی که بتواند به خدمت بیشتر به زائران و مجاوران آستان قدس رضوی منجر شود استقبال می‌کنیم.
مهدی حقی
مدیرعامل شرکت پیشگامان بنیاد تعاون بسیج
بنابر فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب در ابتدای امسال، مسئله اصلی‌ای که امروز کشور ما با آن روبه‌روست حوزه اقتصاد است. برای حل مسائل اقتصادی ناگزیریم به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم. این حوزه به طور کلی با اتصال سه ضلع پشتیبانی، شبکه حل مسئله، و ایده‌ها به یکدیگر قابل تحقق است. پس اگر می‌خواهیم اقتصاد دانش‌بنیان را توسعه دهیم و مسائل کشور را به صورت فناورانه حل کنیم، در ابتدا باید مسائل و خلأ‌های فناورانه کشور را شناسایی کنیم.
در گام دوم باید بدانیم که چه سرمایه‌گذاری‌هایی را می‌توان در این حوزه انجام داد و در نهایت هم باید ایده‌های نوآورانه و پاسخ‌های فناورانه موجود در کشور برای حل چالش‌ها را شناسایی کرد. اتصال این سه حوزه به هم، حلقه گمشده اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان کشور است و مجموعه‌هایی مانند سپاه تلاش دارند در این زمینه نقش پیش‌ران را ایفا کنند.
این نهاد تلاش دارد تا با تسهیلگری در این زمینه، به دولت در مسیر تحقق مأموریت‌های مختلفش کمک کند. امروز بزرگ‌ترین مأموریتی که بر عهده دولت قرار دارد، عملیاتی کردن اقتصاد دانش‌بنیان در کشور است. مجموعه پیشگامان به عنوان بازوی اقتصاد دانش‌بنیان مردمی سپاه تلاش دارد به کمک ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری‌های خود و تفاهم‌هایی که با سایر نهاد‌های پشتیبان و سرمایه‌گذار انجام داده است، به تیم‌های فناور و نوآور مردمی در مسیر تجاری‌سازی محصولاتشان و توسعه اشتغال مبتنی بر دانش کمک کند.
در همین زمینه در سال ۹۹ رویدادی متمرکز را برگزار کردیم و امسال بنا داریم تا مجموعه رویداد‌های ملی «تا ثریا» را با همین هدف در تمام استان‌های کشور برگزار کنیم. برگزاری نخستین مرحله این رویداد در کارخانه نوآوری مشهد اولین گام اجرای این برنامه در کشور است و امیدواریم تا انتهای سال و با پای کار آوردن ظرفیت‌های دولت و دیگر نهادها، بتوانیم شاهد شکوفایی اکوسیستم دانش‌بنیان کشور باشیم تا شعار امسال جنبه عملیاتی پیدا کند و بتوانیم ثمرات آن را در اقتصاد و برطرف شدن چالش‌های مختلف کشور ببینیم.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور به این مسئله برمی‌گردد که در شرایط فعلی، حدود ۷۰ درصد اقتصاد ما از حداکثر ۲۰ درصد از ظرفیت فناوران و حوزه‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کند؛ لذا سعی ما بر این است که در این رویداد‌های استانی، مسائل و چالش‌های صنایع بزرگ هر استان را در معرض تیم‌های فناوری که قابلیت پاسخ‌گویی به آن‌ها را دارند قرار دهیم تا ارتباط بهتری بین این دو بخش برقرار شود. مشهد میزبان اولین گام این رویداد در کشور است و در هفته‌های آینده سایر استان‌ها هم به این مسیر خواهند پیوست.
البته این فرایند تنها در حد رویدادی یک‌روزه باقی نخواهد ماند و تعامل‌ها و تفاهم‌نامه‌هایی در پایان این برنامه میان فناوران صاحب ایده و سرمایه‌گذاران برقرار خواهد شد و نمایندگی مجموعه پیشگامان در خراسان رضوی مسئول پیگیری این تفاهم‌نامه‌ها خواهد بود تا به نتیجه‌های مورد نظر برسیم. امیدواریم که این رویداد تسهیلگر مسیر توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کشور شود و نهاد‌های دولتی هم بیشتر از قبل ظرفیت‌های دولتی هر استان را پای کار توسعه اکوسیستم دانش‌پایه بیاورند تا شاهد تبدیل دانش و فناوری به ثروت و اشتغال باشیم و ثمرات آن باعث حل مسائل مختلف کشور شود.
محمودرضا کفاش، معاون علمی و فناوری سپاه امام رضا (ع)
در این رویداد ملی، به دنبال شناسایی و حل مسائل اولویت‌دار فناورانه در استان خراسان رضوی و حل آن‌ها توسط واحد‌ها و هسته‌های فناور استان هستیم. این واحد‌ها علاوه بر شرکت‌ها و مجموعه‌های دانش‌بنیان که تا قبل از این شناسایی شده و در حوزه‌های مختلف فعال هستند، شامل واحد‌های فناور تازه‌تاسیسی که هنوز آن‌طور که باید در اکوسیستم نوآوری استان فعال نبوده‌اند هم می‌شود. این رویداد فرصتی برای این مجموعه‌های نوپا هم فراهم کرده است تا بتوانند توانمندی‌های خود را نشان دهند. در مجموع امیدواریم با برگزاری این برنامه، بتوانیم حلقه اتصالی بین مسائل اولویت‌دار فناورانه استان و واحد‌های فناور که توان برطرف کردن آن مسائل را با ایده‌ها و محصولات دانش‌بنیان خود دارند، باشیم.
مشابه بسیاری از رویداد‌های از این نوع در دنیا، مدل برگزاری رویداد به صورت «ریورس‌پیچ» یا تقاضا محوری شکل گرفته است. در فرایند اجرای این برنامه از مجموع ۵۵ مسئله اصلی شناسایی‌شده در سطح استان که قابلیت حل شدن از طریق روش‌های نوآورانه را داشتند، پانزده مسئله را دارای اولویت بیشتر تشخیص دادیم و آن‌ها را به فناوران ارائه کردیم تا بتوانند در این زمینه محصول یا خدمتی دانش‌بنیان خلق کنند. هم‌چنین در همین زمینه حدود صد محصول دانش‌بنیان هم شناسایی شدند که در نهایت پانزده عدد از این محصولات دارای شرایط لازم تشخیص داده شدند تا در قالب این رویداد، به سرمایه‌گذاران معرفی شوند و شاهد جذب سرمایه برای واحد‌های فناور تولیدکننده آن‌ها باشیم تا زنجیره تبدیل ایده به محصول و رونق اقتصاد دانش‌بنیان را تکمیل کنیم.
بنابر فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب، محصولات و خدمات دانش‌بنیان دارای دو ویژگی اصلی هستند. ایشان در بحث حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدات آن‌ها فرمودند که در این زمینه باید دو ویژگی مدنظر قرار بگیرند. اول اینکه چنین محصولی باید دارای فناوری و نوآوری باشد و نکته دوم هم درباره چنین حوزه‌ای، نیازمحوری و مسئله محوری محصول یا خدمت دانش‌بنیان تولید شده است. به همین دلیل، در این رویداد سعی داشتیم به این دو نکته توجه کافی داشته باشیم.
در کنار این موارد، همیشه مشکل بسیاری از مجموعه‌های دانش‌بنیان و فناور، نداشتن ارتباط با سرمایه‌گذاران به شمار می‌رود. از همین رو تلاش کردیم با طرح مسائل صنایع بزرگ استان در این برنامه، فرصتی را برای برقراری ارتباط و حتی عقد قرارداد تجاری میان فناوران و صنایع صاحب مسائل فراهم کنیم. امیدواریم با کمک چنین رویداد‌هایی بتوانیم در مسیر تحقق شعار امسال و لزوم توجه به اقتصاد دانش‌بنیان، پیشرو باشیم.
«تا ثریا» رویدادی ملی است که تا انتهای سال قرار است در تمامی کشور برگزار شود و روند برگزاری آن از مشهدالرضا و استان خراسان رضوی آغاز شده است.
به طور کلی یکی از مأموریت‌های اولیه معاونت علمی و فناوری سپاه امام رضا (ع) شناسایی استعداد‌های علمی و توانمندسازی آن‌هاست. در همین زمینه نزدیک ۷۵ پایگاه علمی مسجدمحور را به همین منظور در سطح استان راه‌اندازی کردیم. در کنار این موضوع، برای اینکه بتوانیم فرایند رسیدن ایده به محصول دانش‌بنیان را کامل‌تر کنیم، مراکز رشد و نوآوری را در سطح استان راه‌اندازی کردیم. در این مراکز رشد، به صاحبان ایده کمک می‌شود که بتوانند محصولی را با استاندارد‌های اولیه برای ارائه به بازار یا سرمایه‌گذار تولید کنند.
در مجموع، امیدواریم به برکت عنایت حضرت رضا (ع) بتوانیم در سالی که مزین به شعار «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال» شده است، بیش از قبل در جهت تحقق این موارد گام برداریم.
علیرضا یوزباشی
مدیرعامل مؤسسه توسعه کسب‌وکار رویش سازمان اقتصادی کوثر
یکی از مزایای مهم حرکت به سمت فعالیت‌های اقتصادی دانش‌پایه، افزایش بهره‌وری در کنار کاهش هزینه‌های تولید است. استفاده از دانش و نوآوری در حوزه‌های اقتصادی می‌تواند سرعت رشد اقتصاد، ایجاد اشتغال و کم شدن وابستگی کشور به واردات را تا حد زیادی سرعت ببخشد.
سازمان اقتصادی کوثر رکن اقتصادی بنیاد شهید به شمار می‌رود و شامل چهل شرکت تولیدی است که در قالب هفت هلدینگ و صنعت مختلف در حال فعالیت هستیم. مهم‌ترین بخش فعالیت‌های ما در بحث امنیت غذایی و حوزه‌های کشاورزی است. در مشهد و تمام استان خراسان هم مجموعه‌ها و شرکت‌های مختلفی در زیرمجموعه سازمان اقتصادی کوثر قرار دارند. حضور نهاد‌هایی مانند ما در چنین رویدادی، با هدف آشنا شدن با ظرفیت‌های مجموعه‌های فناوری است که در زمینه چالش‌ها و مسائل شرکت‌های ما، راهکار‌هایی نوآورانه برای ارائه دارند.
در کنار این موضوع، انتقال شبکه مسائل شرکت‌های زیرمجموعه کوثر به اکوسیستم دانش‌بنیان به منظور کار روی آن هم از دیگر اهداف ما به شمار می‌رود. به همین منظور، در سال‌های گذشته مؤسسه رویش که رکن دانش‌بنیان سازمان اقتصادی کوثر است، ایجاد شده و بر ما تکلیف شده است مسائلی را که بخش‌ها و شرکت‌های مختلف زیرمجموعه کوثر با آن روبه‌رو هستند شناسایی و برای حل آن‌ها به روش فناورانه، به سمت استفاده از ظرفیت‌های اکوسیستم دانش‌بنیان برویم.
در کنار این مسئله، می‌توانیم به عنوان سرمایه‌گذار با مجموعه‌های دانش‌بنیان همکاری داشته باشیم. در همین زمینه مدتی قبل موافقت اصولی تشکیل اولین صندوق سرمایه‌گذاری تخصصی کشور در حوزه کشاورزی را از فرابورس گرفتیم و امیدواریم هم‌راستا با فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب بتوانیم اقدامات خوبی را در بحث توسعه اقتصاد نوآور داشته باشیم.
به طور کلی، امسال مهم‌ترین هدف ما افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید است و تنها مسیری که می‌تواند مسائل اقتصادی کشور را رفع کند توجه به موضوعات دانش‌بنیان و حل نوآورانه مسائل است. به همین دلیل، تمام شرکت‌های تابعه را موظف کردیم حداقل یکی از مسائلی را که با آن روبه‌رو هستند با استفاده از روش‌های فناورانه و ایده‌های نوآورانه رفع کنند. نتیجه این تصمیم، رشد پنج‌برابری درآمد شرکت‌های زیرمجموعه ما به نسبت سال گذشته بود که تحقق بخشی از آن به واسطه ارتباط صنعت با زیست‌بوم دانش‌پایه امکان‌پذیر شده است. بسیار خوشحال می‌شویم که بتوانیم از ظرفیت‌های فراوان مجموعه‌های دانش‌بنیانی که به برکت حضور حضرت رضا (ع) در مشهد وجود دارد استفاده کنیم.