ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ باتوجه به اینکه ۲۰ روز به اربعین سالار شهیدان مانده است و خیلی‌ها بار سفر به عراق را بسته اند، بازار فروش دینار در خیابان امام خمینی (ره)، داغ و همین افزایش تقاضا باعث صعودی شدن قیمت شده است و به قول برخی ها، بازار سیاه دینار درحال رونق است. همان فروشندهای که نصیحتمان می‌کند زودتر دینار بخریم، می‌گوید: هرسال نزدیکی‌های سفر اربعین، تقاضا برای دینار افزایش می‌یابد و حالا هم چندروزی می‌شود که درخواست‌ها زیاد شده است.
هرقدر به این تاریخ نزدیک‌تر می‌شویم، با افزایش تقاضا، قیمت‌ها نیز بیشتر می‌شود. تقریبا همه فروشنده‌ها هر دینار (اگر به عراق سفر کرده باشید، حتما می‌دانید که در کلام عامیانه هزار دینار را یک دینار می‌خوانند.) را بین ۲۰ هزارو ۸۰۰ تومان تا ۲۱ هزار تومان می‌فروشند و حسابی از کمبود زمینه آن حرف می‌زنند و بازارگرمی می‌کنند. یکی از آن‌ها می‌گوید: قیمت دینار وابسته به دلار است، اما افزایش تقاضا برای دینار نه فقط در بازار مشهد بلکه در همه بازار‌های کشور و حتی عراق نیز بر قیمت این ارز بی تأثیر نیست.
با یک واسطه آشنا به پسر جوانی به نام ابوالفضل می‌رسیم تا شاید باتوجه به آشنایی نسبی، آمار دقیق تری از وضعیت بازار دینار بدهد. او می‌گوید: هر دینار (هزار دینار) برای شما ۲۰ هزارو ۶۰۰ تومان. در جواب ما که می‌پرسیم هرقدر بخواهیم هست، پاسخ می‌دهد: بله، هست؛ فقط با نزدیک شدن به اربعین و افزایش تقاضا، بعضی دلال‌های سیاه شروع می‌کنند به جمع کردن ارز از بازار تا همان را گران‌تر بفروشند و بازارگرمی کنند.
او می‌افزاید: همیشه قیمت دینار در ایران کمتر از عراق بود، اما حالا برعکس شده است. همین حالا قیمت دینار در عراق ۲۰ هزارو ۲۰۰ تومان است، درحالی که در بازار مشهد تا ۲۱ هزار تومان هم آن را می‌فروشند که البته افزایش قیمت آن نیز دور از انتظار نیست. همچنین با توجه به نزدیک بودن اربعین، فعالان بازار پیش بینی می‌کنند تقاضا برای دینار در روز‌های آینده افزایش بیابد.
شاید بپرسید چرا زائران به جای دینار، دلار نمی‌خرند؟ در پاسخ باید بگوییم می‌خرند، اما تقاضا برای دینار هم زیاد است. کسانی که این مسیر را تجربه کرده اند، می‌گویند زائران اربعین باید حتما دینار همراه خود داشته باشند. چرا؟ چون در مرز برای خرج‌هایی مثل هزینه ماشین و... دینار لازم است. صرافی‌های لب مرز و بین راهی، معتمد نیستند و علاوه بر نداشتن قیمت مشخص دلار، معمولا زائران ترس دریافت دینار تقلبی را هم دارند. ازطرفی خرج کردن مستقیم دلار در بازار هم دردسر‌های خودش را دارد؛ از دولاپهنا حساب کردن‌ها بگیرید تا سختی تبدیل دلار به دینار و مقایسه ذهنی آن با ریال برای جلوگیری از اینکه سرتان کلاه نرود. حالا به همه این‌ها شلوغی اربعین و افزایش درخواست برای تبدیل پول را هم اضافه کنید که احتمالا وقت زیادی از زائران می‌گیرد، بنابراین پیشنهاد بسیاری از پیشکسوتان این مسیر، داشتن هر دو ارز یعنی دلار و دینار برای زائران است.
دکتر وحید ارشدی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد است. او در این باره می‌گوید: افزایش تقاضا در بازار ارز نیز مانند بازار‌های دیگر بر مسیر عرضه، قیمت گذاری، ورود دلالان و ایجاد بازار سیاه تأثیرگذار است.
بنابراین باتوجه به نزدیک شدن به اربعین و افزایش سفر به عراق و به دنبال آن زیاد شدن تقاضا برای خرید دینار، ایجاد بازار سیاه دور از انتظار نیست. ارشدی می‌افزاید: در این وضعیت، یک تنظیم گر مثل بانک مرکزی یا سیستم‌های صرافی، می‌توانند با افزایش عرضه ارز در بازار، جلوی این روند را بگیرند. همچنین استفاده از ارز‌های جایگزین و افزایش عرضه این ارزها، می‌تواند در این وضعیت برای کنترل و مدیریت بازار کارساز باشد؛ مثلا باتوجه به نوسان قیمت دلار، مردم در عراق می‌توانند از دلار نیز استفاده کنند.
چند روز قبل بانک مرکزی اعلام کرد که بانک‌های عامل و صرافی‌های مجاز مکلفند ارز اربعین را به میزان هر متقاضی ۱۰۰دلار به نرخ توافقی پرداخت کنند. درصورت تامین دینار موردنیاز از محل منابع تجهیزشده، صرافی‌ها و بانک‌های عامل می‌توانند به جای ۱۰۰ دلار، ۱۵۰ هزار دینار عراق را به نرخ توافقی به متقاضیان بپردازند.
همین جمله نشان می‌دهد که زمینه دینار در بازار رسمی کم شده است.
درباره نرخ توافقی هم باید بگوییم عرضه کنندگان دلار در بازار توافقی، صادرکنندگانی هستند که کالا و خدمات نهایی خود را به خارج از کشور صادر کرده اند و می‌خواهند دلار هایشان را با قیمتی بیشتر از قیمت بازار نیمایی به متقاضیان بفروشند.
قیمت دلار در بازار ارز توافقی، مقداری کمتر از قیمت دلار در بازار آزاد است. اکنون قیمت دلار تا لحظه تهیه این گزارش در کانال ۲۸ هزار تومان قرار دارد و با قیمت ۲۸ هزارو ۲۵۰ تومان معامله شده است. قیمت دلار آزاد نیز در بازار مشهد دیروز ۳۰ هزار تومان بود، بنابراین تفاوت قیمت در این بازار‌ها حدود ۲۰۰ هزار تومان است.