الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ زمانی در مشهد تنها چند سالن سینما بود که آخر هفته‌ها مردم برای تماشای فیلم، جلوی آن‌ها صف می‌کشیدند، اما در سال‌های اخیر سینماهای جدیدی به مجموعه سینماهای مشهد، اضافه و برخی سینماهای قدیمی نیز بازسازی و به پردیس‌هایی شامل چند سالن نمایش هم زمان تبدیل شده است تا تعداد پردیس‌های سینمایی فعال مشهد را به عدد هشت برسانند.
مجموعه‌های سیمرغ، برفی، اطلس، گلشن، آفریقا، هویزه، ویلاژتوریست و پارک بازار اکنون در مشهد به نمایش فیلم مشغول هستند و به زودی پردیس سینمایی مهر کوهسنگی و ملل نیز به این تعداد افزوده می‌شود. این تعداد سینما هرچند مطابق با استاندارد‌های روز دنیا نباشد، به نظر بسیاری از کارشناسان باتوجه به شرایط کلی سینما‌ها در کشور، عددی پذیرفتنی محسوب می‌شود، با این حال آن چنان که سینمادار‌ها در مشهد می‌گویند، اوضاع واحوال سینماداری چندان هم خوب نیست و به نظر می‌رسد تنها نهضت ساخت و راه اندازی سینما برای کشاندن مخاطبان به سینما کافی نیست.
به باور آن ها، موضوع مهم‌تر از ساخت سینما، نگهداری سینماهاست. اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می‌شود که بدانیم سینما‌هایی که اکنون با تبلیغات فراوان و حمایت‌های مادی و معنوی مسئولان افتتاح می‌شوند، بعد از گذشت چند سال که دوره شکوفاییشان تمام شد و تجهیزات و سخت افزارهایشان کم کم شروع به فرسودگی کرد، با بی توجهی، به سرنوشت سینماهای متروکه‌ای که به خاطره‌ها پیوسته اند، دچار می‌شوند. در گزارش پیش رو به بهانه روز ملی سینما با سه تن از سینماداران بخش دولتی و خصوصی مشهد گفتگو کرده ایم و از آن‌ها درباره اوضاع واحوال سینماداری در وضعیت فعلی کشور پرسیده ایم.
احمدرضا بهبهانی، مدیر سینماهویزه است؛ یکی از دو مجموعه سینمایی مشهد که زیرنظر حوزه هنری اداره می‌شود. این سینما در سال‌های اخیر با بازسازی به یک پردیس سینمایی با ۱۲ سالن نمایش تبدیل شده است. بهبهانی که مدیر امورسینمایی حوزه هنری خراسان رضوی هم هست، اوضاع فعلی سینما را «خوب» توصیف می‌کند و می‌گوید: اکنون مشکل خاصی نداریم.
وی ادامه می‌دهد: در دوره کرونا با مشکلات زیادی مواجه بودیم که خوشبختانه رفع شدند. در آن دوره، هم سینمادار‌ها و هم فیلم ساز‌ها و تهیه کننده‌ها ضرر کردند. ولی الان شرایط عادی شده است و توانسته ایم به اوضاع پیش از کرونا برگردیم. او در پاسخ به این سوال که سینمادار‌ها چقدر می‌توانند در افزایش مخاطبان سینما نقش داشته باشند، می‌گوید: باید با ذائقه مردم پیش برویم. سینما مانند کالا‌های ضروری در اولویت خرید مردم نیست. اطلاع رسانی درست فیلم‌های درحال اکران و مناسب بودن ساعت‌های اکران از کار‌هایی است که سینمادار می‌تواند انجام دهد تا مردم را برای آمدن به سینما ترغیب کند؛ برای مثال ساعت نمایش فیلمی مانند «پسر دلفینی»، زمانی باید باشد که بچه‌ها در آن ساعت بتوانند به سینما بیایند.
به باور بهبهانی، مشهد اکنون وضعیت خوبی از نظر تعداد پردیس‌های سینمایی دارد. وی می‌گوید: قرار است به زودی فرهنگ سرا‌ها هم به چرخه سینمایی مشهد اضافه شوند. او می‌افزاید: شهرداری درحال پیگیری برای فراهم کردن امکان نمایش فیلم در فرهنگ سراهاست که درصورت تحقق آن، جمعیت زیادی از محلات کم برخوردار در حاشیه شهر نیز امکان دسترسی راحت‌تر و ارزان‌تر را به سینما خواهند داشت.
مدیر سینماهویزه درباره ضرورت به روزرسانی امکانات سینما‌ها می‌گوید: این اتفاق دست کم در مجموعه سینماهای حوزه هنری انجام می‌شود. برای مثال به زودی همه پروژکتور‌های سینماهویزه لیزری خواهند شد که به افزایش کیفیت نمایش فیلم‌ها و رضایتمندی مخاطبان منجر خواهد شد. ما باید به روز پیش برویم؛ چون سینما‌ها در مشهد باهم رقابت و هرکدام سعی می‌کنند بهترین کیفیت را ارائه بدهند تا تماشاگران بیشتری جذب کنند.
اما سارا خسروی، مدیر سینمااطلس، مانند بهبهانی از شرایط فعلی سینما راضی نیست و می‌گوید: متاسفانه هنوز نتوانسته ایم به دوره پیش از کرونا برگردیم. کرونا، عادت سینما رفتن مردم را عوض کرد. مردم بعد از این دوره ترجیح می‌دهند در خانه بنشینند و فیلم نگاه کنند. پلت فرم‌های اینترنتی فیلم نیز در این دوره توسعه پیدا کرده است.
او برای برون رفت از این وضعیت، پیشنهاد می‌دهد که شرایط نمایش فیلم‌های خارجی در سینما‌ها فراهم شود. خسروی می‌گوید: مخاطبان سلیقه‌های متفاوتی دارند. در سال‌های اخیر هم سلیقه فیلم دیدن مردم عوض شده است. کسانی که به دنبال فیلم‌های خارجی روز دنیا هستند، کمتر فیلم ایرانی می‌بینند، بنابراین اگر ما بتوانیم فیلم خارجی نمایش دهیم، می‌توانیم مخاطبانی را که تخصصی‌تر هستند و در خانه فیلم می‌بینند، نیز به سینما بکشانیم.
مدیر سینمااطلس ادامه می‌دهد: هنوز این امکان وجود دارد که بتوانیم به دوره رونق پیش از کرونا برگردیم. قیمت بلیت بر استقبال مردم خیلی تأثیر می‌گذارد. آمار مخاطبان سینما در روز‌های سه شنبه یا روز سینما را که نیمه بها می‌شود، ببینید که چقدر افزایش پیدا می‌کند.
خسروی با استقبال از طرح قیمت شناور بلیت سینما می‌گوید: این طرح اصلا نمی‌تواند به کم شدن مخاطبان ساعات شلوغی سینما منجر شود و فقط ساعات مرده را احیا می‌کند. دست کم در سینمااطلس چنین نتیجه‌ای را ندیده ایم. اتفاقا باعث می‌شود مخاطبانی که صبر می‌کنند تا سه شنبه بلیت نیمه بها شود و بعد به سینما مراجعه کنند، زودتر به سینما بیایند و درنتیجه سینما رونق پیدا کند. او به تأثیر به روز شدن کیفیت صوت و تصویر و تجهیزات سینما‌ها بر رشد مخاطب سینما اشاره می‌کند و می‌گوید: هزینه‌های تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها و تجهیزات آن قدر افزایش یافته است که بودجه مان به تعمیر دستگاه‌ها نمی‌رسد.
سازمان سینمایی باید کمک کند؛ چون به مرور زمان اگر این دستگاه‌ها به روز و تعمیر نشوند، باید به طورکلی کنار گذاشته شوند و دستگاه جدیدی جایگزین آن‌ها شود، درحالی که قیمت خرید دستگاه‌ها طوری افزایش یافته است که همان دستگاهی را که چند سال قبل خریده ایم، دیگر نمی‌توانیم بخریم. از آن طرف وقتی مخاطب کم است، نمی‌توان سالن‌ها را دایر کرد؛ مثلا اگر سالنی قرار است با ۱۰ مخاطب فیلمی را اکران کند، واقعا ضرر می‌دهد و اگر فیلمی در آن اکران نشود، بهتر است. ازسوی دیگر اکنون مردم متوجه می‌شوند که تصویر و نور خوب نیست و اگر این نواقص برطرف نشود و مردم راضی نباشند، کم کم از سینما زده می‌شوند.
به نظر مدیر سینمااطلس، اداره کردن سینماهای خصوصی، سخت‌تر از سینماهای نیمه خصوصی و دولتی است؛ چون فشار مالی بیشتری را متحمل می‌شوند. او می‌گوید: شاید در ذهن‌ها برعکس این انگاره شکل گرفته باشد و فکر کنند سینمای خصوصی مشکل مالی ندارد، ولی ما پشتمان به جایی گرم نیست و خودمان هستیم و خودمان. اگر چرخمان نچرخد، علاوه بر اینکه باید سینما را تعطیل کنیم، عده زیادی هم بیکار می‌شوند. کسی را هم نداریم که بگوید اگر این ماه درنیاوردیم، مبلغی به ما تزریق می‌شود تا حداقل دستمزد کارکنان را بدهیم. خودمان باید طوری مدیریت کنیم که هرطور هست، خودمان را زنده نگه داریم.
او ادامه می‌دهد: من فکر می‌کنم حمایت از سینماهای خصوصی باید بیشتر شود؛ چون سرمایه گذاران بخش خصوصی اگر همان سرمایه را در بخش دیگری هزینه می‌کردند، سود و درآمد بیشتری داشتند. این موضوع نشان می‌دهد افرادی هستند که برای فرهنگ دغدغه دارند. ما برای اینکه ادامه بدهیم و رقابت کنیم، نیاز به حمایت داریم؛ وگرنه نمی‌توانیم دوام بیاوریم.
ناصر رویین تن، مدیر سینمابرفی، نیز مهم‌ترین مشکل پیش روی سینمادار‌ها را کم شدن فیلم سینمایی خوب و پرمخاطب می‌داند و می‌گوید: اگر فیلم خوبی داشته باشیم که مردم دوست داشته باشند، سینما‌ها رونق پیدا می‌کند. بقیه امور در حاشیه این موضوع قرار می‌گیرد. او می‌افزاید: سینماهای فعلی مشهد نسبت به سینماهای کشور، سینماهای بدی نیستند؛ به ویژه که به تازگی چند سینمای دیگر نیز به شهرمان اضافه شده اند که نوساز هستند. بی گمان کیفیت سالن بر استقبال تماشاگر تأثیرگذار است؛ چون وقتی آرامش و آسایش او فراهم شود، به سینما آمدن بیشتر علاقه مند می‌شود.
رویین تن با تاکید بر ضرورت به روزرسانی تجهیزات سینما‌ها و نقش موسسه سینماشهر می‌گوید: درآمد سینما کفاف نمی‌دهد که سینمادار بتواند تجهیزات خود را به روز کند. رسالت موسسه سینماشهر، حمایت از سینمادارهاست، ولی این موسسه فقط برای راه اندازی سینما‌ها کمک و بعد از آن سینمادار را رها می‌کند. گویا هدفشان فقط این است که به تعداد سینماهای کشور بیفزایند، این درحالی است که هزینه تعمیر و نگهداری خیلی بیشتر از هزینه ساخت و راه اندازی سینماست. خود سینمادار باید هزینه تعمیر و نگهداری سینما را بدهد که ازپس تامین هزینه‌ها برنمی آید. این می‌شود که سینما‌ها بعد از گذشت چندسال، شرایط خوب ابتدایی خود را از دست می‌دهند.
مدیر سینمابرفی می‌افزاید: با ساخت هر سینما، هرچند در ابتدا آمار تماشاگر رشد می‌کند، با گذشت چند سال و شروع فرسودگی سینما، با ریزش مخاطب رو به رو می‌شویم.
او که از تهیه کنندگان مطرح سینما ست، به معضل دیگر سینمادار‌ها یعنی نداشتن امکان تبلیغات در شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: سینمابرفی هفت ماه است که در مشهد افتتاح شده است، ولی هنوز خیلی‌ها این موضوع را نمی‌دانند. متاسفانه نگاه به سینما نگاهی تجاری است، درحالی که سینما کاملا یک مکان فرهنگی است. الان ما مانده ایم که تجاری هستیم یا فرهنگی.
اگر قرار باشد به یک مکان فرهنگی با نگاه تجاری بنگریم، به فرهنگ ضربه می‌زنیم؛ برای نمونه ما می‌خواهیم تابلوی سردر سینما بزنیم، شهرداری می‌گوید باید هزینه تبلیغات تابلو را پرداخت کنید، درصورتی که باید نگاه ویژه تری به سینما‌ها باشد. تقاضای من از شورای شهر این است مصوبه‌ای بدهند که سینماهای شهر مشهد بتوانند با هزینه کمتر یا بدون هزینه تبلیغات کنند. او که با طرح شناور بودن بلیت سینما مخالف است، می‌گوید: این طرح رقابت بدی بین سینمادار‌ها به وجود می‌آورد. ۴۵ هزار تومان واقعا در سبد هزینه‌های مردم چیزی نیست. ولی شاید، چون این فیلم‌ها بعد از اکران وارد شبکه نمایش خانگی می‌شوند، این مبلغ به نظر مردم زیاد بیاید.
او ادامه می‌دهد: ما بلیت را در یک روز نیمه بها می‌کنیم. بعد در ساعات مرده، دوباره آن را نیمه بها می‌کنیم. در این شرایط تماشاگر برای اینکه هزینه کمتری بدهد، در این ساعات و روز‌ها به سینما می‌رود و سانس‌های دیگر خالی می‌ماند. درکل، هیچ تفاوتی ایجاد نمی‌شود، جز اینکه تماشاگر را طوری تربیت می‌کنیم که بابت سینما پول ندهد یا اینکه کمتر هزینه کند. خروجی اش، هم برای ما و هم برای تماشاگر یکی است؛ چون کسی که ساعت ۱۱ شب به سینما می‌رود، بی شک هزینه‌های دیگری را متحمل می‌شود.
او ادامه می‌دهد: مردم فهیم هستند و اگر امکانات خوبی دراختیارشان قرار بگیرد و از چیزی لذت ببرند، حاضرند بابتش هزینه کنند. ما به جای اینکه هزینه بلیت را کم کنیم تا مردم به دلیل قیمت کم به سینما بیایند، باید خدمات را افزایش دهیم. خدمات هم همیشه امکانات زیرساختی نیست. می‌تواند اخلاق و رفتار باشد یا فراهم کردن محیطی که حس وحال تماشاگر را خوب کند.