درباره پاراگلایدرسواران مشهدی که به تازگی اجازه پریدن از ارتفاعات جنوبی مشهد را به دست آورده‌اند
مرتضی اخوان - این اولین پرواز غیررسمی پرندگان پاراگلایدرسوار بر فراز آسمان شهر است، پروازی که درست از نقطه فرمان شروع توسط رهبر گروه تا اوج‌گیری و لذت و دست آخر فرود بر زمین خاکی شاید چیزی کمتر از ۴ دقیقه به طول بینجامد، اما آن‌هایی که سخت طالب هیجان هستند، تن به این ورزش مخاطره‌آمیز می‌دهند. پاراگلایدرسواری یک ورزش تفریحی و مخاطره‌آمیز است که جوانان زیادی به آن علاقه‌مندند، آن‌هایی که شوق آرزو‌ها و رؤیاهایشان را در این پرواز خیال‌انگیز جست‌وجو می‌کنند. صبح نخستین آدینه دی‌ماه ۹۸ فرصتی شد تا اولین پرواز غیررسمی پرندگان پاراگلایدرسوار بر فراز آسمان شهر به وقوع بپیوندد، پروازی که اگرچه شاید پیش از این صورت گرفته باشد، این‌بار ورزشکاران در حضور مردم و دوربین رسانه بر فراز قله‌زوی مشهد پریدند.
پاراگلایدرمن‌ها وارد می‌شوند
سقفی قهوه‌ای‌رنگ روی شهر را گرفته است، منظره‌ای که تمام لذت رصد کردن شهر را در صبح آدینه از ارتفاعات قله‌زو به کام آدم تلخ می‌کند. خودروها، موتورسواران و رکاب‌زنان زیادی خود را به ارتفاعات جنوبی رسانده‌اند. گروهی برای ورزش و دسته‌ای دیگر به همراه خانواده برای فرار از آلودگی هوایی که شهر را در بر گرفته است. در این میان پاراگلایدرسواران هم یکی‌یکی از راه می‌رسند با کوله‌های بزرگی بر دوش که همان بال‌های پروازشان است، چتر‌های مخصوص پاراگلایدرسواری که قرار است آن‌ها را بر فراز مشهد به پرواز دربیاورد. آقای مربی پیشاپیش شاگردانش با بی‌سیمی در دست از راه می‌رسد. او وظیفه هدایت و رهبری پرندگان را به عهده دارد. پرواز تیم می‌خواهد و بال‌های اطمینانی برای پریدن.
باد‌های شمالی و پرواز‌های عالی
می‌گوید باد ۵ درجه از شمال غربی، پیامی که از بی‌سیم پایین جاده به بی‌سیم مربی مخابره می‌شود. این مشخص‌کننده وضعیت جوی برای پریدن پرندگان است. حالا گروه دوستان و هم‌پروازان بال‌های پرنده را روی زمین پهن می‌کنند و پرنده آماده پرواز است. مربی فرمان «تیک‌آف» را می‌دهد و پرنده‌خانم با یک حرکت دست چتر را از زمین جدا می‌کند. وقتی چتر بالا می‌آید، ورزشکار می‌چرخد و به فرمان مربی، با تمام توان به سمت پرتگاه می‌دود! باد چتر را این‌سو و آن سو می‌کشد و پرنده با فرمان‌های متعدد مربی، در کمتر از ۱۰ ثانیه باید چتر را در کنترل خود درآورد: «به چپ! به چپ! لندینگ کن! بدو، بدو، بدو!» و پرنده به پرتگاه می‌رسد. همین که پایش از آخرین نقطه سطح زمین رها می‌شود، دلهره در چشمان مردمی که برای تماشا آمده‌اند نقش می‌بندد. یکی دست به دهانش گرفته و دیگری چشم دیدن این صحنه را ندارد، اما پرنده، سوار بر چتر پروازی، فریاد هیجانی می‌کشد و با تکنیک، خودش را از زمین جدا می‌کند. حالا پرنده در آسمان غبار‌آلود شهر به پرواز در می‌آید. یکی از حاضران که برای تماشای پرواز آمده است، گویی خیالش راحت شده باشد، دست‌هایش را به زانو می‌گیرد و نفس عمیقی می‌کشد.
ارتفاعات جنوبی میزبان پرندگان ورزشکار
مکان جانمایی شده برای پرواز پرندگان پاراگلایدرسوار در قله‌زو قرار دارد. قله‌زو که در ارتفاعات جنوبی شهر مشهد قرار دارد همان ارتفاعات جنجالی و پر حرف و حدیث که سال‌هاست بحث کوه‌خواری و حمله ظالمانه به طبیعت برای ساخت و ساز‌های غیرمجاز در آن مطرح است. ارتفاعاتی که به زعم جامعه کوهنوردان آه حسرتی شده بر دل‌شان. آن‌ها همیشه از درد نابودی این ارتفاعات سخن می‌گویندو اینکه جامعه ورزش داغدار سوءمدیریت‌ها و حمله کوهخواران به طبیعت است، اما اکنون قرار است یک اتفاق خوب برای جامعه ورزش و این بار پاراگلایدرسواران، در دل همین ارتفاعات رقم بخورد.
زو آشیانه پرندگان مشهدی می‌شود؟
«قله‌زو تنها مکان مشهد است که امکان این وجود دارد به سایت پروازی برای پرندگان پاراگلایدر تبدیل شود.» این را مربی پاراگلایدرسوارانی می‌گوید که برای پرواز بر فراز شهر به قله زو آمدند. امیر رجب‌زاده می‌گوید: «متاسفانه در مشهد نقطه مناسب برای آن‌که از حیث فنی ویژگی‌های لازم برای پرواز را داشته باشد، نداریم و قله زو تنها جایی است که این امکان وجود دارد که پاراگلایدرسواران ما از آن به عنوان یک سایت پروازی ایمن استفاده کنند.» وی می‌افزاید: در حال حاضر پنج شش باشگاه پاراگلایدر و در هر باشگاه بیش از ۵۰ خلبان داریم که برای پرواز مجبورند ۱۲۰ کیلومتر تا درود نیشابور بروند و از آنجا پروازشان را انجام بدهند.» رجب‌زاده تصریح می‌کند: «البته الان با مساعدت شهرداری مشهد امکان استفاده از این منطقه مشهد به عنوان سایت پروازی فراهم شده است و حتی مسئولان کمربند سبز جنوبی این مساعدت را داشتند که این نقطه را برای ما آماده کردند تا بتوانیم پرواز کنیم. همچنین قرار است این سایت پروازی به یک جاذبه گردشگری برای مردم و زائران تبدیل شود. مردم دوست دارند بیایند و اینجا پرواز پرنده‌های ما را ببینند. خب به‌سادگی می‌توان از این جاذبه ورزشی برای گردشگری هم بهره برد.»
در جست‌وجوی تدبیری برای پایین‌دست
سید مرتضی مرجانی بجستانی، رئیس اداره کمربند سبز، درباره سایت پروازی مشهد و قله‌زو که قرار است به سایت پروازی این رشته بدل شود می‌گوید: «سایتی که در آن پرواز پاراگلایدر‌ها را شاهد هستیم توسط خود ورزشکاران جا نمایی شده است. آن‌ها از ما خواستند اینجا را برایشان آماده کنیم و ما هم حسب تأکیدات شهردار مبنی بر تأمین امکانات برای استفاده همه مردم از کمربند سبز و کوهستان بر اساس سلیقه و نیاز خودشان، این کار را انجام دادیم.» وی با اشاره به مشکلات باقی‌مانده در راه تکمیل این سایت می‌افزاید: «یک نکته وجود دارد که باید در پایین‌دست زمینی را جانمایی کنیم تا ورزشکاران بتوانند فرود امنی داشته باشند. کمربند سبز تمام تلاشش این است که امکانات رفاهی خوبی برای همه اقشار مردم به وجود بیاورد، از جامعه کوهنوردان و دوچرخه‌سواران بگیرید تا مردم عادی. ما در کمربند سبز یک میلیون اصله درخت را در مساحتی بالغ بر ۳۰۰۰ هکتار نگهداری می‌کنیم.»
سایت پروازی، گرفتار مشکلات خُرد
با اینکه قله‌زو تنها نقطه مناسب برای بهره‌مندی پاراگلایدرسواران است، موانعی هم بر سر راه استفاده آنان وجود دارد. مشرف بودن قله‌زو و نقطه‌ای که به عنوان سایت پروازی برای پاراگلایدرسواران در نظر گرفته شده به برخی نهاد‌های نظامی و امنیتی، سبب شده است ورزشکاران برای بهره‌مندی از این مکان به برخی مساعدت‌های شورای تأمین استان نیاز داشته باشند، مساعدت‌هایی که البته به گفته ورزشکاران پاراگلایدر به‌زودی صورت می‌گیرد و قول‌های مثبتی از سوی نهاد‌های مذکور داده شده است. پرندگان مشهدی امیدوارند برای بهره‌مندی از امکان پرواز، مجبور نباشند تا نیشابور بروند و بتوانند آدینه‌های خود و مردم را با لذت پرواز خاطره‌انگیز کنند.