مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ در منطقه۴ شهر مشهد، بیش‌از ۲۷۲هزار خانواده مشهدی زندگی می‌کنند و این جمعیت، این محدوده مهم را به کوچکترین و درعین حال متراکم‌ترین منطقه شهری بدل کرده است؛ منطقه‌ای که با حضور بیش‌از ۴۳۰ خانواده شهید، همواره پیشران طرح‌های فرهنگی خلاقانه و برنامه‌ریزی‌های اجتماعی نوآورانه بوده و در آینده نزدیک هم با اجرای طرح «مبتدا» به‌دنبال اجرای برنامه‌ای است که در‌قالب آن، تشکل‌های اجتماعی خود را به کنشگران آموزش‌دیده‌ای تبدیل کند که پس‌از سازمان‌دهی، به مصاف چالش‌های اجتماعی منطقه می‌روند.
در‌نتیجه این طرح، علاوه‌بر رفع تصدیگری از مدیریت شهری، تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی هم توانمندتر خواهند شد و برهمین‌اساس، آیین افتتاحیه طرح مبتدا با هدف توانمندسازی اجتماعی تشکل‌های مردمی در فرهنگ‌سرای انقلاب محله پنج‌تن برگزار شد تا صاحب‌نظران به بحث و گفتگو درباره آن بپردازند.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر مشهد به‌عنوان مهمان ویژه این مراسم تأکید کرد: مشهدالرضا (ع) یک کلان‌شهر مذهبی است که در شرق کشور، نیابت پایتخت را بر‌عهده دارد و حتی نقطه کانونی برخی مراودات کشور‌های همسایه به شمار می‌رود. در این شرایط است که باید رحم اسلامی برمبنای فرهنگ رضوی به فرهنگ فراگیر شهر امام‌رضا (ع) تبدیل شود و در سایه این مهربانی‌های نهادینه‌شده، مجادله در روابط زناشویی راه نداشته باشد، کودک کار و معتاد متجاهر نداشته باشیم و کسی در فقر مطلق، سر گرسنه بر بالین نگذارد.
حجت‌الاسلام حسن منصوریان افزود: با‌این‌حال وقتی بدانیم که در مشهدالرضا (ع) بیش‌از ۱۸هزار کودک بازمانده از تحصیل زندگی می‌کنند و پس‌از نسبت‌سنجی افراد مجرد، متأهل و زوج‌های طلاق‌گرفته در مشهد، میانگین عمر مفید یک زندگی مشترک فقط هشت‌سال و دو ماه است، خلأ یک عنصر کنشگر اجتماعی توانمند و فعال را احساس می‌کنیم که رسالتی والاتر از نهادینه‌کردن فرهنگ مهربانی و رأفت اسلامی ندارد؛ زیرا شهری که در آن، حضور معتادان متجاهر و افراد کارتن‌خواب، فراتر از بودجه‌های تخصیص‌یافته دولتی برای سازمان‌دهی باشد، درنهایت به بن‌بست خواهد رسید.
به گفته منصوریان، مدیریت این بحران‌های فرهنگی اجتماعی در توان جبهه متحد مدیریت شهری و تشکل‌های دغدغهمندی است که جزیره‌ای عمل نمی‌کنند، بلکه در قالب یک ید واحده فرهنگی، در‌قبال بحران‌های فرهنگی و اجتماعی رویکرد حل مسئله دارند. وی ادامه داد: نخستین مشکل در حوزه مدیریت اجتماعی، کنش جزیره‌ای تشکل‌هاست؛ به‌گونه‌ای که ۲ هزار‌و۲۰۰خیریه ثبت‌شده در مشهدالرضا (ع) فعال هستند، اما توان آن‌ها به ریشه‌کنی فقر مطلق نمی‌رسد و همچنان حدود ۲ هزار فقیر مطلق، نتیجه ارزیابی‌های طرح «مشهد بدون گرسنه» است.
وی با بیان اینکه با وجود فعالیت بیش‌از هزار و ۳۰۰هیئت مذهبی، همچنان بیش‌از ۹۰۰کودک کار در مشهد زندگی می‌کنند، تصریح کرد: اگر هر هیئت‌مذهبی در‌کنار هزینه اطعام و حق‌العمل سخنران و مداح، سرپرستی یک کودک کار را بر‌عهده بگیرد، هم معضل کودکان کار در مشهد به‌کلی ریشه‌کن می‌شود و هم ۹۰۰کودک با تربیت هیئتی پرورش پیدا می‌کنند.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورا بیان کرد: سال‌ها قبل، آمار معتادان متجاهر در این شهر از هزار نفر فراتر نمی‌رفت و شمار بانوان معتاد در این جمع هم کمتر از تعداد انگشتان یک دست بود، اما امروزه این آمار با افزایش نگران‌کننده مواجه است؛ زیرا فعالیت تشکل‌های اجتماعی و فرهنگی، نه به‌صورت یک ید واحده بلکه به‌صورت فعالیت جزیره‌ای و مستقل، است. امیدواریم با اجرای آزمایشی طرح مبتدا در منطقه۴، بتوان الگویی برای مدیریت اجتماعی در سرتاسر پهنه مشهد و مناطق حاشیه‌ای آن پیدا کرد.
رئیس کمیسیون ویژه زنان و خانواده شورای اسلامی شهر هم در ادامه آیین رونمایی از این طرح، تشکل‌های اجتماعی را که بدون دریافت حقوق، خود را وقف حل مشکلات جامعه مشهدالرضا (ع) کرده‌اند، میدان‌داران عرصه جهاد فرهنگی دانست و تأکید کرد که خادمان واقعی امام‌رضا (ع) را باید از میان این قشر پیدا کرد. وی گفت: در هر چالش فرهنگی، بیشترین افرادی که آسیب می‌بینند، کودکان و بانوان هستند و نگاه جامعه به زنانی که متحمل یک آسیب فرهنگی و اجتماعی شده‌اند، تا پایان عمر آن فرد، کمرشکن است و در این شرایط، بازگرداندن فرد به جامعه، مصداق مقبول‌ترین اعمال و خدمت خالصانه به انسانیت به شمار می‌آید.
به گفته فاطمه سلیمی، اجرای طرح‌های مدیریت فرهنگی در‌راستای تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر موضوعات اجتماعی است و به‌موازات هم، چندین طرح مختلف در زمینه‌های گوناگون به مرحله اجرا رسیده تا علاوه‌بر مبتدا، «بانوان میانجیگر» هم پویشی باشد که زنان مشهدی را به حل اختلافات زناشویی میان زوج‌های مشهدی ترغیب کند تا به میزبانی آن‌ها در منازلشان، مشاوران و زوجین دارای اختلاف‌نظر با هم به گفتگو بپردازند و در سایه این کدخدامنشیها، از تشدید آسیب اجتماعی طلاق جلوگیری شود.
وی افزود: برای رفع چالش‌های فرهنگی و اجتماعی به اقدام پدافندی نیازمندیم. پروژه‌های زودبازده‌ای که ۸۰۰میلیاردتومان در سال جاری و هزار و ۳۰۰میلیاردتومان در سال آینده به‌همراه یک‌دهم اعتبار نقد شهرداری به آن اختصاص یافت، گام مؤثری در‌راستای تحقق همین هدف بودند و امیدواریم با افتتاح نخستین مرکز ورزشی ویژه برای بانوان در هفت‌روز آینده، بخشی از زیرساخت‌های لازم برای این موضوع نیز فراهم شود. رونمایی از پوستر طرح مبتدا و تجلیل از تشکل‌های فرهنگی فعال در منطقه۴ شهری، از دیگر بخش‌های این مراسم بود.