الهام مهدیزاده | شهرآرانیوز؛ کمی عجیب است و شاید هم باورش برایتان سخت باشد. بدون هیچ چشمداشتی و بدون یک ریال حقوق و مزد پای کار آمده اند و برای مردم، جهادی کار می کنند. چشم انتظار این هم نیستند که از بالا نسخه ای برایشان پیچیده شود و آن را در محله یا برای نیروهایشان اجرا کنند. آتش به اختیار کارشان را انجام می دهند؛ می خواهد سیل در استان گلستان باشد یا زلزله سرپل ذهاب، می خواهد اوج گرمای تابستان باشد یا چله زمستان. اینجا سخن از بسیجیانی است که حواسشان به همه جا هست. هر جا نیاز به حضورشان باشد، خود را می رسانند و در کنار مردمشان هستند. نمونه حی و حاضرش همین روزهای گذشته برای برقراری امنیت با دست خالی وارد میدان شدند تعدادی مجروح و تعدادی هم به شهادت رسیدند. در این گزارش سری به چند پایگاه مقاومت بسیج در حاشیه شهر مشهد زدیم که کارهای خاصی برای مردم انجام می‌دهند.
امیر ترابی از جوان‌های دهه ۶۰ مشهد است. ترابی از سیزده سالگی و همپای پدرش وارد بسیج شده و حالا فرمانده پایگاه مقاومت بسیج شهیدصدوقی در حاشیه شهر است. محور اصلی گفتگو، پایگاه علمی شهیدتهرانی مقدم است؛ پایگاهی که به گفته مسئولان بسیج استان، سال گذشته، در زمره پایگاه‌های علمی برتر بسیج استان بوده است.
شروع صحبت ترابی با این جملات است: دوست دارم همین اول گفتگو این را بگویم که بسیج خدمتگزار مردم است، نه در مقابل مردم. این جمله، نه شعار است، نه تعریف. کافی است یک روز در کنار بسیجیان حضور داشته باشید تا این واقعیت را لمس کنید.
اما این فرمانده بسیج، شکل گیری پایگاه علمی را به دنبال یک همت جمعی می‌داند؛ همت نخبگان محله، این پایگاه را شکل داد و حالا که چهار سال از راه اندازی آن می‌گذرد، به گفته او، مسئولان بسیج استان، این پایگاه را در جمع پایگاه‌های علمی برتر استان قرار داده اند.
ترابی می‌گوید: برای شکل گیری این پایگاه، جمعی از نخبه‌های محله نظیر استاد دانشگاه، نخبه دکترای ریاضی محض و رتبه ۳۸۰ کنکور پای کار آمدند. در ادامه سعی کردیم به این جمع سروشکل رسمی بدهیم تا مردم محله بتوانند از ظرفیت علمی این افراد استفاده کنند؛ به این ترتیب پایگاه علمی ایجاد شد.
این فرمانده پایگاه در ادامه عنوان می‌کند: طبقه سوم مسجد را برای ایجاد پایگاه علمی درنظر گرفتیم و با حداقل امکانات پنج کلاس درست کردیم. مشکلات و کاستی‌های بسیاری وجود داشت، اما هر یک از اعضای بسیج، گوشه‌ای از کار را به دست گرفتند؛ مثلا برای تأمین صندلی کلاس ها، اعضا خیلی پرس وجو کردند تا از دور و اطراف صندلی جور شود. از همان اول نیز به خودمان گوشزد کردیم که دل به کمک مسئول و نهادی نبندیم.
او نمونه‌هایی از اقدامات شکل گرفته در این پایگاه علمی را برمی شمارد: سه دوره است که در پایگاه علمی ما، برای دانش آموزان کلاس پنجمی و ششمی که قصد دارند در مدارس خاص مانند تیزهوشان، شاهد، امام رضا (ع) و... ثبت نام کنند، مشاوره و کلاس آموزشی برگزار می‌شود. در همین راستا فقط در یک دوره، دوازده دانش آموز ثبت نام کردند و هر دوازده نفر توانستند وارد این مدارس شوند.
ارائه مشاوره رایگان برای انتخاب رشته و مشاوره به دانش آموزان مستعد محله برای هدایت تحصیلی با همراهی برخی مدیران مدارس، از دیگر اقدامات این پایگاه علمی است.
ترابی درباره دیگر فعالیت‌های این پایگاه بسیج این طور توضیح می‌دهد: یکی از چالش‌های مطرح بسیج، تک بُعدی بودن است. سعی ما این بود که پایگاه بسیج را از حالت تک بُعدی خارج کنیم و ابعاد اجتماعی و رفع نیاز‌های مهم مردمی را در فهرست اولویت‌های خود قرار دهیم.
ذکر عنوان «مجموعه» برای اقدامات انجام گرفته از سوی پایگاه بسیج، موضوعی است که ترابی به آن اشاره می‌کند. او در توضیحات بیشتر می‌گوید: دلیل انتخاب عنوان «مجموعه»، نگاه جامع و چند بعدی به اقدامات انجام گرفته در این حوزه است.
مجموعه ما شامل پایگاه علمی، خیریه مسجد، کانون مسجد و... است. به گفته او خیریه این پایگاه، یکی از خیریه‌های فعال است. ترابی عنوان می‌کند: با همراهی حجت الاسلام مرتضی شاه مرادی، امام جماعت محله، سعی کردیم خانواده‌های نیازمند را شناسایی کنیم و کمک‌های مردمی را به دست آنان برسانیم.
محدودنبودن فعالیت‌های بسیج به محله، نکته دیگر این فرمانده بسیج است. ترابی بیان می‌کند: آخرین اقدام در این زمینه، مربوط به بیست روز قبل است که خانه یکی از نیازمندان شناسایی شده در یکی از روستا‌های حاشیه شهر مشهد، به همت بسیجیان پایگاه شهید صدوقی بهسازی شد.
محمدجواد موحدیان فرمانده پایگاه بسیج شهید کاوه در ناحیه میثم است. او از نسلی است که جنگ را تجربه کرده و حالا در جبهه بسیج مردمی، توانسته یکی از فرماندهان مؤثر در جذب جوانان به بسیج باشد. ورود موحدیان به بسیج به دهه ۶۰ برمی گردد، زمانی که یک نوجوان چهارده ساله بود. این فرمانده بسیج حالا دو فرزند دختر دارد. هردو فرزندش نیز با علاقه شخصی، وارد فعالیت‌های عام المنفعه و مردمی بسیج شده اند.
موحدیان درباره دوره نوجوانی و حضورش در بسیج می‌گوید: یکی از فعالیت‌های بسیج در دوران جنگ، پشتیبانی از جبهه‌ها بود. من در آن دوران، نوجوان و در بخش پشتیبانی فعال بودم. با پایان جنگ، فعالیتم را در بسیج ادامه دادم.
این فرمانده بسیج در ادامه می‌گوید: پس از پذیرش قطعنامه و پایان جنگ، بخشی از فعالیت‌های بسیج مربوط به یادواره شهدا و انتقال تجربیات و رشادت‌های این غیورمردان به نسل جوان بود. ما نیز در محله و پایگاه بسیج خودمان سعی کردیم از خانواده شهدا و مقام آنان تجلیل کنیم.
تشکیل هیئت در پایگاه بسیج، جمع آوری کمک‌های مردمی و تهیه بسته معیشتی برای خانواده‌های آبرومند و مستضعف محله، حمایت از خانواده‌های دارای بیمار صعب العلاج، از دیگر اقدامات این پایگاه است که این فرمانده بسیج به صورت گزیده و خلاصه به آن اشاره می‌کند. ویژگی شاخص درمیان فعالیت‌های این فرمانده بسیج، جذب جوانان محله به پایگاه است. او برای جذب جوانان، اقداماتی در حوزه ورزشی و گفت وگوی مستقیم با آن‌ها انجام داده است. موحدیان در توضیحات بیشتر می‌گوید: باید با جوان‌ها به زبان خودشان صحبت کرد.
نمی‌توان با عتاب و تلخی توقع داشت جوانی که سری پرشور دارد، جذب مسجد و بسیج شود. نکته دیگر توجه به خواسته‌های جوان است.
پایگاه بسیج شهید کاوه، به موضوع ورزش جوانان بسیار توجه دارد. موحدیان دراین زمینه مسابقات ورزشی فوتسال را طراحی کرده است. او می‌گوید: استقبال جوانان محله از این مسابقات شایان توجه بود، تا جایی که اکنون ۴۵ تیم فوتسال در محله تشکیل شده است. علاوه بر آن توانسته ایم شانزده دوره مسابقات فوتسال جام شهید کاوه را برگزار کنیم.
این فرمانده بسیج با نگاهی به فعالیت‌ها و اقدامات دستگاه‌های مسئول در حوزه جوانان بیان می‌کند: وزارتی با عنوان وزارت ورزش و جوانان داریم، اما این وزارتخانه یک قطعه زمین ورزشی در حاشیه مشهد از آن خود ندارد.
دیگر اقدام موحدیان برای جذب جوانان، گفت وگوی چهره به چهره است؛ «در زمینه ارتباط، کار رسانه‌ای و تبلیغات مؤثر است، اما هنوز چیزی نتوانسته است جای ارتباط گیری به روش چهره به چهره و گفتگو را بگیرد. با گفت وگوی مستقیم و چهره به چهره می‌توان نظرات، ابهامات یا نقد‌ها را بدون هیچ دخل و تصرفی شنید. همین گفتگو‌ها می‌تواند در ایجاد تعامل و اعتماد مؤثر باشد.»
از این فرمانده بسیج درباره دو فرزند دخترش و جذب آن‌ها به بسیج می‌پرسیم. توضیح او از این قرار است: دختر‌های من از نسل نوجوان‌ها و جوان‌های امروز هستند. حضور آن‌ها در حوزه بسیج براساس علاقه فردی آنان بوده است و نه از سر خواست و تأکید من. خود آن‌ها وقتی فعالیت‌های من را در بسیج دیدند، کم کم جذب آن شدند و حالا بخشی از برنامه‌ها و فعالیت‌ها را بر عهده گرفته اند.
سیداسماعیل موسوی، یکی از بسیجیان دهه هفتادی و فرمانده پایگاه مقاومت بسیج قائمیه در حاشیه شهر مشهد است. او در رشته کاراته مهارت خاصی دارد و اکنون دان ۳ از سازمان جهانی یوزنکایی گوجوریو، دان ۴ از فدراسیون ایران و مربیگری درجه ۳ از فدراسیون جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه ورزشی خود به ثبت رسانده است. یکی از کارهای ویژه او جذب نونهالان و نوجوانان به ورزش بوده است.
موسوی در این باره می‌گوید: حوالی سال ۸۷ پایم به ورزش کاراته باز شد. آن موقع در محله خودمان مکانی برای ورزش نبود و باید مسیر زیادی را تا میدان امام حسین (ع)، ورزشگاه تختی و... می‌رفتم تا بتوانم ساعتی را ورزش کنم. با پشتکاری که داشتم و البته حمایت‌های استاد ظفرانلو توانستم روزبه روز پیشرفت کنم و در مدت کوتاهی مربی شوم.
ایجاد پایگاه ورزشی در منطقه پنجتن، یکی از کارهای شاخص سیداسماعیل موسوی است. او در این باره می‌گوید: حوالی سال ۹۳ کار مربیگری را از مسجد قائمیه آغاز کردم. آن موقع استقبال نونهالان و نوجوانان زیاد بود، تاجایی که فضای ۱۰۰ متری سالن ورزشی، جای سوزن انداختن نبود. ناگزیر شدم بچه‌ها را تقسیم کنم و در چند نوبت برایشان از ساعت ۱۶ تا ساعت ۲۲ پی درپی کلاس رزمی برگزار می‌کردم. از میان همین بچه‌ها تعداد زیادی اکنون مربی هستند و برای سایر بچه‌های محله خودمان و محلات مشهد، کلاس رزمی برگزار می‌کنند.
موسوی برخلاف خیلی‌ها که ترس و واهمه دارند از اینکه خودشان را حاشیه شهری بدانند، با افتخار و غرور می‌گوید: من ساکن حاشیه شهر هستم؛ حاشیه شهری که تا دلتان بخواهد، کودک و نوجوان با استعداد‌های سرشار دارد. بسیاری از بچه‌های پایگاه بسیج خودمان پله‌های ترقی را طی کرده اند و اکنون افراد مفیدی برای جامعه شده اند؛ از استاد دانشگاه بگیرید تا روزنامه نگار، طلبه، مهندس و... در بینشان به چشم می‌خورد. این‌ها سرمایه‌های ما هستند و به بودنشان افتخار می‌کنیم.
یکی از کارهای دیگری که سیداسماعیل موسوی و بسیجیان پایگاه انجام می‌دهند، پیگیری مطالبات مردم از مسئولان است. موسوی می‌گوید: ما خودمان را از مردم جدا نمی‌بینیم. ما درکنار مردم و از جنس مردم هستیم. هرجا به کمک ما نیاز باشد، آماده ایم. در محله به دلیل بی توجهی مسئولان و توزیع ناعادلانه امکانات شهری، مشکلات مردم را فهرست می‌کنیم و برای حل آن به سراغ مسئولان می‌رویم؛ البته از مسئولان زیادی از امام جمعه محترم مشهد تا فرماندار و شهردار و... هم دعوت کرده و آن‌ها را پای درددل مردم نشانده ایم. خدا را شکر در این زمینه موفق بوده ایم و بار‌ها لبخند مردم برای حل مشکلاتشان را دیده ایم و اکنون کارمان را با قدرت بیشتر ادامه می‌دهیم.
مسئول سازندگی ناحیه مقاومت بسیج میثم در گفتگو با شهرآرا بیان کرد
فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ عرصه فعالیت بسیج کجاست دقیقا؟ گفت وگوی ما با یک بسیجی پیش کسوت، با همین سؤال ساده شروع می‌شود. پاسخ سرهنگ رضا رباط جزی که افتخار نوزده سال فعالیت در کسوت بسیجی را دارد، کوتاه است؛ «هر جا که فضای خدمت فراهم باشد، هر جا که نیاز باشد.» او مسئول بسیج سازندگی ناحیه مقاومت بسیج میثم است و به دنبال این مقدمه کوتاه، برنامه‌های ریز و متعددی را اسم می‌برد که در حال انجام است، از اقتصادی گرفته است تا فرهنگی، اجتماعی و .... برنامه‌هایی متنوع که مخرج مشترکشان، نیاز امروز کشور و خدمت به مردم است.
او می‌گوید که افق همه این برنامه‌ها در مقیاس خرد، ایجاد محله‌های اسلامی است که این طور برایمان تعریفش می‌کند: محله‌ای با شاخص‌های اسلامی که اهالی آن قادر به تأمین حداقل نیاز‌های مالی خود باشند، در آن بیکاری و آسیب‌های اجتماعی نباشد، امن باشد و ....
به عنوان نمونه، روی بعد اقتصادی قضیه انگشت می‌گذارد و تأکید می‌کند کار‌هایی مثل دادن سبد غذایی به نیازمندان، جهیزیه، کمک به پرداخت اجاره‌های عقب مانده و خدمات پزشکی رایگان، همه ماجرا نیست و اولویت با برنامه‌هایی است که دست نیازمندان را بگیرد تا بلند شوند و ادامه مسیر زندگی را خود بی کمک بروند. مثلا فرد بی مهارت دوره ببیند، در کارگاه مشغول به کار شود و به درآمد برسد. از برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی بسیج که نیاز امروز است سریع می‌گذریم؛ مثل ترویج سبک زندگی اسلامی، فرزندآوری، پیشگیری از طلاق و پایگاه‌های علمی برای تقویت بنیه درسی دانش آموزان و به جمله کلیدی اش می‌رسیم.
او می‌گوید که بسیج، مشابه ادارات و دستگاه‌ها برای خودش برنامه‌های ثابتی دارد، اما این برنامه ها، خشک و از نوعی که ابتدای سال تصویب شده باشند، نیستند؛ «مزیت بسیج، به روز بودن و منعطف بودن برنامه‌های شناورش است. این طور نیست که نیازی برای کشور پیش بیاید و بگوییم در برنامه‌های امسال ما نیست؛ مثلا در ناآرامی‌های اخیر، لازم است مردم در جریان پشت پرده قضایا قرار بگیرند یعنی همان جهاد تبیین. پس در مساجد، محلات و مدارس برنامه اجرا می‌کنیم یا مثلا در موضوع امنیت، نیاز بود که در تأمین آن مشارکت شود.»
اینکه با همه این تلاش ها، میزان موفقیت در جذب بدنه جامعه را چطور ارزیابی می‌کند، سؤال دیگری است که پاسخ بی تعارف آن را این طور می‌شنویم: اگر بسیج را مزرعه‌ای بی حصار بدانیم، نیازی نیست که افراد واردشده از یک طیف خاص با ظاهری مشخص باشند. رسیدن به این هدف، یک شبه رخ نمی‌دهد و با صرف گفتن هم اتفاقی نمی‌افتد. به هر حال بسیج سال‌ها این طور رشد کرده بود و کم کم دارد به سمتی که اشاره شد، می‌رود. این روندی است که با اطمینان می‌گویم شروع شده است. هر قدر که برنامه‌ها جذاب‌تر باشد، در جذب طیف‌های خاکستری موفق‌تر خواهیم بود.
او تغییر مخاطب برنامه‌های بسیج از خود بسیجیان به عموم مردم را رویکرد موفق چند سال اخیر می‌داند که نتیجه آن، عمیق شدن فرهنگ بسیج بین عموم مردم است؛ نمونه اش برنامه‌هایی که در بوستان ها، مساجد، مدارس و با مشارکت بقیه دستگاه‌های اجرایی برگزار می‌شود و شرط استفاده از آن‌ها بودن مردم است.