سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ پاییز امسال از نیمه گذشته بود که در شبی سرد به خانه یکی از آشنایان رفتیم. بعد از ورود به خانه و احوال‌پرسی، وقتی برای آویزان‌کردن کت همسرم و کیف خودم وارد یکی از اتاق‌های خانه میزبان شدم، یکهو از دمای پایین آن اتاق جا خوردم. به‌گمانم حدود صفر درجه سانتی‌گراد بود.
به دور و برم در آن اتاق بزرگ که نگاهی انداختم، متوجه شدم در آنجا دو پنجره بزرگ و ورودی بالکن، یک شومینه و دریچه کولر بود و هیچ کدام از این قسمت‌ها عایق‌بندی سرما نشده بودند. از طرفی یک رادیاتور هم در اتاق روشن بود که در این شرایط، انرژی آن کامل هدرمی‌رفت. در کمال تعجب، صاحبخانه هم بدون اینکه اقدام درخوری انجام بدهد فقط از سرمای زودهنگام هوا گلایه می‌کرد و تنها راهکارش بستن در اتاق‌ها برای جلوگیری از سرایت سرما به سایر قسمت‌های خانه بود.
هدررفت انرژی موضوعی آشنا، اما مهجور است که زمستان و تابستان هم ندارد. شاید کمتر کسی بداند که ساختمان‌ها بیشترین بخش از کل مصرف انرژی را به خود اختصاص می‌دهند. پوسته خارجی ساختمان‌ها عایق نیست و در نتیجه به‌طور میانگین ۳۵درصد از دیوار‌های جانبی، ۲۵درصد از سقف، ۱۰درصد از کف و ۲۰درصد از راه پنجره‌ها انرژی هدر می‌رود. انرژی‌هایی که تولید آن‌ها سبب آلودگی بیشتر هوا می‌شود و این‌چنین در ساختمان‌ها هدر می‌روند. در مطلب امروز با ما همراه باشید تا بیشتر درباره این مقوله بدانیم.
۲.۵ برابر جهان
حدود ۳۷ درصد کل مصرف انرژی در کشور در بخش ساختمان است که این میزان حدود ۲.۵برابر میانگین جهانی است.
۳۰%
میزان هدررفت آب در ایران حدود ۳۰درصد است در حالی که میزان اتلاف آب در دنیا ۹ تا ۱۲درصد است.
۸۵%
در مطالعه هزینه‌های اجتماعی مصرف انرژی از مهم‌ترین مسائلی که به‌غیر از هزینه خسارت‌های زیست‌محیطی و آلودگی هوا باید در نظر گرفت، هزینه‌های سلامتی است که مصرف بیش از اندازه انرژی از عوامل آن است و به‌طور متوسط ۸۵درصد کل هزینه‌های اجتماعی تولید انرژی را شامل می‌شود.
به‌کاربردن سوخت‌های فسیلی با هدف تأمین انرژی مورد نیاز فعالیت‌ها و فضا‌های گوناگون، از دلایل مهم بروز آلودگی هوا به‌شمار می‌رود. در این میان ساختمان‌هایی که به سیستم موتورخانه مرکزی تجهیز می‌شوند، سهم زیادی در آلوده‌ترشدن هوا دارند. رعایت‌نکردن استاندارد‌ها در موتورخانه‌ها، چیدمان نامناسب تجهیزات و کارکرد نادرست آن‌ها، سرویس‌نشدن‌بموقع، تنظیم نبودن مشعل و مکش نامناسب دودکش ازجمله عملکرد‌های نامطلوب موتورخانه‌ها به‌شمار می‌آید که سبب هدررفت انرژی می‌شود و درنتیجه آلودگی هوا را به‌دنبال دارد. با توجه به اهمیت مقوله آلودگی هوا به‌ویژه در کلان‌شهر‌ها و شهر‌های صنعتی کشور و محدودیت منابع انرژی، به‌نظر می‌رسد معاینه فنی موتورخانه ساختمان‌ها راهی برای دستیابی به سه هدف بهینه ساختن مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا و ایمنی ساکنان ساختمان‌هاست.
۱۰۰۰ کیلومتر
حرارت منتشرشده از وسایل گرمایشی ساختمان‌ها، کارخانه‌ها و خودرو‌ها در شهر‌های بزرگ می‌تواند بر آب‌وهوای شهر‌های دورتر تا هزار کیلومتر آن‌طرف‌تر هم اثر بگذارد.
یک درجه
اتلاف انرژی حتی قادر به تغییر در سیستم‌های جوّی است که بر آب و هوای نقاط دور هم تأثیر می‌گذارد یا آن را مختل می‌کند. همچنین هدررفت انرژی می‌تواند دما‌های فصلی را تا یک درجه افزایش یا کاهش دهد.
نصب لوازم گرمایشی خانگی پربازده نیز در مصرف بهینه و کاهش آلودگی هوا مؤثر است. وسایل گرمایشی خانگی کمک می‌کند تا هوای مطبوع در فضای خانه به جریان بیفتد برای همین مهم است وسایلی انتخاب کنیم که در کنار کاهش هزینه ها، بتوانند خانه را به‌طور مطلوب و بهینه گرم کنند. در زمینه وسایل گرمایشی پربازده، گزینه‌های متعددی وجود دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به پکیج اشاره کرد که هرکدام از این وسایل مزایا و معایب خودشان را دارند. البته برای صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی، بهتر است باتوجه به شرایط آب‌وهوایی منطقه وسیله گرمایشی را انتخاب کنیم. در ادامه با مزیت‌ها و عیب‌های هرکدام از وسایل گرمایشی آشنا می‌شویم.
مزیت
شومینه در گذشته بهترین سیستم گرمایشی شناخته می‌شد، اما با تولید وسایل پیشرفته، امروزه فقط جنبه زیبایی آن مدنظر است.
عیب
پخش‌شدن گاز مونوکسیدکربن در فضای خانه مهم‌ترین ایراد شومینه است. احتراق این قابلیت گرمایشی به‌دلیل اینکه داخل خانه اتفاق می‌افتد و هیچ نوع محفظه یا راهی هم برای جلوگیری از پخش گاز‌های سمی ندارد، بسیار خطرناک است. افزون بر این نمی‌توانیم شومینه را در زمره وسایل گرمایشی پربازده قرار بدهیم، زیرا نمی‌تواند همه فضای خانه را گرم کند و بیشتر جنبه تزیینی دارد. از طرفی آلودگی تولیدی شومینه زیاد است و سبب سیاه‌شدن وسایل خانه به‌ویژه پرده‌ها و فرش‌ها می‌شود.
مزیت
قیمت مناسب، راه‌اندازی آسان و هزینه کم نگهداری و تعمیر
عیب
در مقایسه با سیستم‌های گرمایش از سقف و کف، جای زیادی اشغال می‌کند. در صورت بی‌توجهی، نصب اشتباه لوله‌های بخاری یا نشت گاز، خطر گازگرفتگی دارد.
مزیت
پکیج را می‌توانیم در زمره وسایل گرمایشی پربازده بدانیم. تأمین آب گرم و گرمایش خانه در یک زمان در عین اشغال کم فضا از مزیت‌های آن است. استفاده از پکیج، دیوار و لوازم خانگی را سیاه نمی‌کند و سبب صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود. این وسیله بهترین گزینه برای خانه‌های با متراژ کم است.
عیب
هزینه سرویس سالانه آن کمی زیاد است، اما با توجه به استفاده مستقل از انرژی و حذف مسیر لوله‌کشی که در نوع موتورخانه‌ای وجود دارد، این هزینه‌ها جبران‌شدنی است.
مزیت
فن‌کوئل را می‌توانیم از جمله لوازم گرمایشی پربازده به حساب بیاوریم. در یک واحد به طور مستقل استفاده می‌شود و امکان تنظیم دما در فضا‌های متفاوت واحد مسکونی را فراهم می‌کند. این‌کار همچنین در کنار صرفه‌جویی در مصرف انرژی و پاک‌سازی هوای داخل خانه مؤثر است.
عیب
تأمین‌نکردن هوای تازه، ایراد بارز فن‌کوئل است، به این معنا که هوای تازه‌ای را وارد محیط نمی‌کند، بلکه فقط هوای محیط را گرفته و آن را به شرایط مساعدتری می‌رساند و دوباره به محیط بازمی‌گرداند.
مزیت
این سیستم، گرمایی مطلوب و بی‌خطر تولید می‌کند و برخلاف بخاری و شومینه هیچ‌گونه آلودگی‌ای باقی نمی‌گذارد.
عیب
عیب: به‌دلیل اینکه لوله‌کشی در کف انجام می‌شود در صورت مشکل یا وجود نشتی در لوله‌های آب، کف خانه باید کامل کنده شود که هزینه زیادی به همراه دارد.
مزیت
از انتشار آلودگی جلوگیری می‌کند، زیرا در این سیستم چرخش هوا وجود ندارد.
عیب
گرما در یک قسمت از محیط متمرکز است.
قدیمی‌ترین
شومینه یکی از قدیمی‌ترین وسایل گرمایشی خانگی است که پیش از این به‌عنوان بهترین سیستم گرمایشی شناخته می‌شد.
۱۲ واحد
موتورخانه‌ها بیشتر در آپارتمان‌هایی کاربرد دارند که بیش از دوازده واحد باشند و برای نصب آن نیاز به لوله‌کشی‌های زیادی است.
به‌روزترین
در میان لوازم گرمایشی خانگی پربازده، گرمایش از کف، جزو جدیدترین سیستم‌هایی است که طرف‌داران بسیاری پیدا کرده است.
به‌صرفه‌ترین
اگر بخواهیم به‌لحاظ هزینه، لوازم گرمایشی خانه را مقایسه کنیم، خرید بخاری به‌صرفه‌تر خواهد بود، اما با توجه به قدیمی‌بودن و ناسازگاری با دکوراسیون، این روز‌ها استفاده کمتری دارد.
برای اینکه از اتلاف انرژی در خانه جلوگیری شود شما باید حواستان در درجه اول به وسایل گرمایشی منزلتان باشد. برای مثال در اطراف رادیاتور‌های دیواری باید جریان هوای مناسبی برقرار باشد و این جریان زمانی در بهینه‌ترین وضعیت خود قرار می‌گیرد که رادیاتور پشت پرده محصور نباشد، یا بین مبلمان و دکوراسیون سنگین قرار نگرفته باشد، زیرا این موانع باعث می‌شوند تا گرمای ناشی از رادیاتور تبادل مناسبی را با محیط پیدا نکرده و به‌اصطلاح داغ کند که نتیجه‌ای جز اتلاف انرژی در خانه ندارد.
۱۴ برابر
برخلاف توصیه‌هایی که در زمینه صرفه‌جویی می‌شود، مصرف انرژی در ایران بسیار زیاد است؛ بنابراین مشکل از جای دیگری نشئت می‌گیرد و با صرفه‌جویی برطرف نمی‌شود. نرخ مصرف انرژی در ایران ۱۴برابر ژاپن و ۴.۴برابر مصرف جهانی است.
۲۰ درجه
مناسب‌ترین دمایی که برای خانه پیشنهاد می‌شود، ۲۰درجه سانتی‌گراد است که در این دمای مطلوب، هوا، نه سرد و نه گرم است.
۵۰%
در مناطقی که سرعت باد زیاد است یا خانه‌هایی که پنجره‌های غربی دارند، پنجره‌های مقاوم می‌توانند هدررفت انرژی را ۲۰ تا ۵۰درصد افزایش دهند در این پنجره‌های مقاوم، همه قسمت‌های متحرک هوابندی و تمام درز‌ها گرفته می‌شود.