به گزارش شهرآرانیوز، بر اساس اعلام اتحادیه فروشندگان فرش دستباف ایران، بیش از ۸۵درصد صادرات فرش دستباف ریزش کرده است و شاید هفته‌ای فقط یک تا دو محموله فرش از کشور خارج شود. این در حالی است که در سال‌های گذشته صادرکنندگان نوبت می‌گرفتند که مجوز ورود فرش‌های صادراتی را به انبار‌ها گمرک دریافت کنند.
مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف ایران، در این باره گفته است: بازار‌های ما محدود است و تحریم‌ها تجار فرش را در یک جنگ نابرابر قرار داده‌اند و امکان تبلیغ قالی و پرچم دوم کشور در بازار‌های خارجی را نداریم. صادرکنندگان نیز برای حضور در نمایشگاه‌های اروپایی با مشکل مواجه‌اند و مجوز شرکت در نمایشگاه اخیر در آلمان به ما داده نشد.
کشور‌های اوراسیا کشش خرید قالی ایرانی ندارند
به گفته او، مسئولان به صادرکنندگان فرش گفته‌اند که روی بازار اوراسیا و ونزوئلا متمرکز شوند، اما این بازار‌ها کشش خرید قالی ایرانی را ندارند. خریدار فرش ایرانی بازار اروپا، آمریکا و کشور‌های عربی است. مسعود سپهرزاد تأکید کرد که اگر سیاست خارجی و اقتصادی در کشور بر یک ریل مشخص قرار بگیرد، آن‌وقت می‌توان به صادرات فرش امید بست.
عوامل دخیل در ادامه‌دار‌شدن رکود در بازار فرش دستباف
عبدالله احراری، عامل توسعه شبکه ملی دستبافته‌های داری خراسان‌رضوی، با بیان اینکه فرش ایران مدت‌هاست در کماست، گفت: سال گذشته مجموع صادرات فرش ایران ۶۴ میلیون دلار بوده است که اگر با دهه ۷۰ مقایسه شود، آن زمان ۲ میلیارد دلار بوده است و این نشان‌دهنده افول صنعت فرش دستباف است.
وی افزود: تقریبا انبار بیشتر تولیدکنندگان مملو از فرش دستباف است و بسیاری از تولیدکنندگان وام گرفته‌اند به این امید که در ماه‌های آینده وضعیت بازار فرش و صادرات آن بهتر شود، اما دریغ که هرچه می‌گذرد، خبری از رونق در این بازار نیست و تولیدکنندگان خرد درحال جمع‌کردن حرفه خود هستند. سیاست‌های کلان دولت نیز در رکود صادرات فرش دستباف تأثیرگذار است. تورم روز‌افزون در جامعه باعث شده کالای صادراتی مثل فرش بازار خود را از دست بدهد. علاوه بر تحریم‌ها در حوزه فرش دستباف، انتقال پول و نحوه گردش پول و تعهد‌نامه‌های ارزی برای صادرکننده نیز در کاهش صادرات تأثیرگذار است.
به گفته وی، افزایش قیمت مواد اولیه و دستمزد از پارسال رشد ۵۰درصدی داشته است و این رشد و بی‌ثباتی باعث می‌شود تولید‌کننده از ترس بی‌ثباتی قیمت‌ها در آینده، سفارش نگیرند و ریسک بستن قرارداد را قبول نکند.
وی اضافه کرد: متأسفانه سفارتخانه‌های ما که باید در دنیا فرش ایرانی را معرفی کنند و رایزن‌های ما در این جهت باید فعالیت کنند، بی‌تفاوت هستند. مرکز ملی فرش ایران هم فقط یک اسم است؛ بودجه و نیروی انسانی قابل توجهی ندارد. متأسفانه جایگاهی در وزارتخانه صمت هم ندارد که بتواند موضوع فرش دستباف را اولویت قرار دهد.
احراری ادامه داد: در بازار داخلی هم رکود اقتصادی و کسب‌وکار وجود دارد. اولویت مردم هم به‌دلیل هزینه‌های زندگی چیز دیگری شده است و اولویت آخر مردم خرید فرش دستباف است. متأسفانه فرش دستباف در بازار داخلی و خارجی روزبه‌روز ضعیف‌تر می‌شود و حتی بخشی از نیروی ماهر خود را از دست می‌دهد که نتیجه آن خالی‌شدن روستاها و مهاجرت و جمع‌شدن صنایع جانبی و خروج سرمایه از این بخش است.
وی تأکید کرد: سیاست اینکه ما به‌جای ماهی‌دادن ماهیگیری به افراد یاد دهیم، به‌طور عملی انجام نمی‌شود و باعث شده است با پرداخت بسته‌ها و یارانه‌های نقدی، بافندگان گذران زندگی کنند و تمایلی به بافت فرش نداشته باشند. این درحالی است که رئیس مرکز ملی فرش در چند روز گذشته در خبر‌ها اعلام کرده بود ۲ میلیون بافنده داریم، اما به‌جرئت می‌توان گفت که ۶۰درصد این آمار صحت ندارد. اکنون تعداد بافندگان فرش که فصلی یا دائم کار می‌کنند، کمتر از یک‌میلیون نفر است.
به‌گفته عامل توسعه شبکه ملی دستبافته‌های داری خراسان‌رضوی، متأسفانه چالش‌های فرش دستباف نه‌تنها کم نشده است، بلکه روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود. ورود فرش‌های دستباف‌گونه حتی در چندصدمتری مرکز ملی فرش که با بنر‌های بزرگ تبلیغاتی ترویج خرید فرش دستباف‌گونه می‌کنند نیز به چشم می‌خورد. این نوع فرش‌ها طرح و نقش فرش دستباف را می‌ربایند و کپی‌برداری می‌کنند و به خورد مصرف‌کننده می‌دهند که این یک رقیب جدی برای فرش اصیل دستباف است.
بی‌گره‌بافی، یکی دیگر از معضلات فرش دستباف
به‌گفته احراری، بی‌گره‌بافی یکی دیگر از معضلات در حوزه فرش دستباف است که حدود دو سال است این روش بافتن مرسوم شده است. اگر چندوقت قبل استفاده از ربات به چند شهر محدود بود، امروزه در بیشتر شهر‌ها ربات هست و به‌صورت قاچاق می‌بافند و به اسم دستباف روانه بازار می‌کنند.
وی افزود: الیاف مصنوعی و مواد اولیه نامرغوب هم که در بازار پر است. از طرفی، برای واردات مواد اولیه مرغوب فرش به کشور کوچک‌ترین اقداماتی انجام نمی‌شود و تعرفه ۲۶درصدی بر واردات ابریشم باعث شده است جامعه فرش ضربه بخورد.