فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ آن طور که معاون اجتماعی و مشارکت‌های سازمان اجتماعی وفرهنگی شهرداری مشهد می‌گوید بعضی از آن‌ها آن قدر دستگیر و دوباره در جامعه رها شده اند که دیگر می‌دانند به طور مثال برنامه غذایی میزبانانشان در خانه سبز شهرداری مشهد به تفکیک روز‌های هفته از چه قرار است. بهانه گفت وگوی ما با مهدی ابراهیمی، بررسی شبانه تعدادی از خیابان‌های شهر و مشاهده حضور متکدیان است.
بستگی دارد به فصل و شرایط. در وضع معمول که شب‌ها متکدی کم داریم، فعالیتمان شبانه روزی نیست و بیشتر جمع آوری در شب‌ها را نیروی انتظامی انجام می‌دهد. به بیان دیگر، شب‌ها بیشتر با معتادان متجاهر مواجهیم که جمع آوری شان با ما نیست، اما در ایام خاص مثل نوروز به صورت سه شیفت فعال هستیم. ما الگوی جمع آوری را فصل به فصل تغییر می‌دهیم؛ به رفتار متکدیان بستگی دارد.
آمار دارید؟
بررسی‌های ما صحبت شما را تأیید نمی‌کند و از کاهش حضور متکدیان حکایت دارد؛ هم شب و هم روز؛ نسبت به چند ماه پیش عرض می‌کنم.
بله، همین طور است. چون همه دستگاه‌ها وظایفشان را انجام نمی‌دهند.
متکدیانی که جمع آوری می‌شوند و به خانه سبز می‌آیند، صددرصدشان تکراری اند؛ آن قدر که برخی از آن‌ها حتی برنامه غذایی خانه سبز را می‌دانند.
بهزیستی، اداره کار، کمیته امداد، بیمارستان ها، دانشگاه علوم پزشکی و ....
نه. نمی‌توانند؛ یا بودجه ندارند یا با محدودیت‌هایی مواجه اند. سخت گیری مقام قضایی هم شرط است. جمع آوری متکدیان وظیفه شهرداری با همکاری نیروی انتظامی است. اگر این کار را هم بکنیم و طرف مدتی بیاید خانه سبز، طبق قانون نمی‌توانیم از حدی بیشتر او را نگه داریم. چون حکم حبس نداریم. قانون می‌گوید کسی که مکرر تکدیگری کند، باید به زندان معرفی شود. تشخیص این قضیه و صدور حکم آن با شهرداری نیست.
بله. قانون در این ارتباط گفته است «جمع آوری و سامان دهی متکدیان»، اما کاری که الان انجام نمی‌شود، سامان دهی است.
اگر کودک باشد، به بهزیستی منتقل می‌شود. اگر بزرگ سال باشد، می‌رود خانه سبز. درصورتی که آزمایش اعتیادش مثبت باشد که در ۹۰ درصد مواقع همین طور است، به کمپ معرفی می‌شود.
اگر معتاد نباشد، یک تا سه ماه در خانه سبز نگهداری می‌شود. بعد دوباره می‌آید بیرون و تکرار همین چرخه.
هزینه جمع آوری به ازای هر متکدی از سر چهارراه تا خانه سبز، برای شهر یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. این پول دارد دود می‌شود و اثری هم ندارد.
اگر بررسی کنید، می‌بینید که از نظر دینی، کمک کردن به متکدیان حرفه‌ای نهی شده است و کراهت دارد. ضمن اینکه ما دنبال برنامه‌ای جایگزین هستیم تا شهروندانی که می‌خواهند به متکدیان کمک کنند، به یک مرکز نیکوکاری اختصاصی واریز داشته باشند تا این کمک‌ها صرف متکدیانی شود که واقعا نیازمند هستند. حدود یک هفته دیگر، جزئیات این رونمایی را که اولین بار در کشور، در مشهد صورت می‌گیرد، با مردم در میان می‌گذاریم. واقعیت این است که برای جمع شدن بساط تکدیگری از شهر، نقش اساسی با مردم است.
چون اگر مردم کمک نکنند، متکدیانی که بیشترشان هم معتادان متجاهر هستند، سر چهارراه‌ها جمع نمی‌شوند. برخی از واقعیت‌های تکدیگری این‌هایی است که عرض می‌کنم؛ اینکه ما گاهی از جیب متکدیان مبالغی در حد ۷۰۰ هزار و حتی یک میلیون تومان صورت جلسه می‌کنیم. همین طور پول‌های خارجی می‌بینیم که نشان می‌دهد متکدیان مسیر‌های حضور و تردد زائران غیرایرانی را شناسایی کرده ا ند.
پس از جمع آوری از چهارراه ها، نیازهایشان بررسی می‌شود. مثلا اگر لازم باشد، به بیمارستان معرفی می‌شوند. اگر شهرستانی باشند، برایشان بلیت برگشت تهیه می‌شود و....
از پانزدهم اسفند با پانزده خودرو ون به صورت شبانه روزی فعالیت می‌کنیم، تا انتهای فروردین ۱۴۰۲.
بله. به چند دلیل. اول اینکه همه چهارراه‌ها متکدی ندارد. فقط چهارراه‌هایی برای متکدیان جذاب است که توقف خودرو‌ها پشت چراغ قرمز زمان بر باشد. دوم اینکه برخی متکدیان در پیاده رو‌ها راه می‌افتند و گدایی می‌کنند. شناسایی و گزارش این‌ها از مردم برمی آید، نه خودرو‌های گشت. سوم اینکه جمع آوری متکدیان در اطراف حرم مطهر به کلانتری ثامن و جمع آوری متکدیانی که معتاد متجاهر هستند، به پلیس مبارزه با موادمخدر واگذار شده است.
از طریق گزارش‌های مردمی به سامانه ۱۳۷، گشت‌های منطقه‌ای نیرو‌های خودمان و الگو‌های حضور متکدیان که از پیش شناسایی کردیم. روش‌های دیگری هم هست که به دلیل محرمانگی اجازه بدهید رسانه‌ای نکنیم.
جمع آوری متکدیان فقط نقش ناامن سازی محیط را برایشان دارد، اما حذف تکدیگری را باعث نمی‌شود. نقش اصلی با مردم است. مردم به جای کمک به متکدیان، به مراکز خیریه اعتماد کنند و این مراکز هم اعتماد مردم را جلب کنند.