مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی وضعیت بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را در لایحه بودجه سال۹۹ کل کشور بررسی کرد.
به گزارش شهرآرانیوز، مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در لایحه بودجه سال۱۳۹۹ مجموع اعتبارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۱۲۷۲۸۷۱۸ میلیون ریال است که ۳۹/۱۰ درصد نسبت به قانون بودجه سال۱۳۹۸ افزایش داشته است.
با این حال‌مرکز پژوهـــش‌های مجلـــس کم‌توجهی به جذب گردشگر داخلی و خارجی را یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف بودجه ۹۹ ارزیابی کرده است. این مرکز تأکید کرده که نکته مهم در برنامه جذب گردشگران ورودی این است که با توجه به هدف کمی ۸میلیون گردشگر ورودی، در لایحه سال۱۳۹۹ اعتبار پیش‌بینی شده برای جذب هر گردشگر در حدود ۱۰هزار تومان (یا به‌عبارتی کمتر از یک‌دلار) است که این هزینه شامل همه فعالیت‌های تعریف‌شده برای جذب گردشگران ورودی است و با میانگین هزینه‌کرد کشور‌های رقیب به‌ویژه در حوزه بازاریابی برای جذب گردشگر بسیار فاصله دارد.
وضعیت گردشگری داخلی
درباره گردشگری داخلی نیز با توجه به هدف کمی ۷۵میلیون نفر برای گردشگران داخلی در لایحه سال۱۳۹۹ اعتبار اختصاصی برای هر گردشگر در حدود ۵هزار تومان است که این هزینه شامل همه فعالیت‌های تعریف‌شده برای توسعه گردشگری داخلی است. با وجود اینکه توسعه گردشگری داخلی اساس و پایه توسعه صنعت گردشگری در کشور است، اعتبار این بخش کمتر از نصف مبلغ پیشنهادی برای جذب گردشگران ورودی است که به‌نظر می‌رسد توسعه گردشگری داخلی باید از جایگاه و اهمیت بیشتری در لایحه و برنامه‌های پیشنهادی وزارتخانه میراث فرهنگی برخوردار باشد. پیش از این علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی نیز به مبلغ پایین بودجه جذب گردشگر واکنشی اعتراضی نشان داده و گفته بود که در بسیاری از کشور‌ها به ازای هر گردشگر ۷/۱ الی ۲/۲ دلار برای تبلیغات هزینه می‌شود، اما در ایران هزینه این تبلیغات به چند سنت هم نمی‌رسد.
وضعیت مشهد در جذب گردشگر
در گزارش پژوهش‌های مجلس از کاهش بودجه جذب گردشگر ابراز نگرانی شده است، اما آمار‌های ارائه شده توسط مسئولان نشان می‌دهد که مشهد در‌این‌باره وضعیت مناسبی دارد. به گفته محمدصــادق براتی، معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان‌رضوی، در ۹ماه امسال بیش از ۳۴میلیون زائر به مشهد سفر کرده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل شاهد رشد ۸/۳ درصدی بودیم.
همچنین آمار‌ها نشان می‌دهد که سالانه ۲ میلیون زائر خارجی به مشهد سفر می‌کنند.
هزینه اندک بازاریابی
با این حال دبیر انجمن صنفی خدمات مسافرت هوایی خراسان‌رضوی معتقد است که نباید آمار‌های ورود زائران به مشهد سبب نادیده گرفتن کاستی‌های موجود شود.
مجید فرقانی در گفتگو با شهرآرا با مروری بر افزایش هزینه‌های صنعت گردشگری و بی‌ثباتی قیمت‌ها می‌گوید: در بسیاری از کشور‌ها به ازای هر گردشگر بیش از ۲ دلار برای تبلیغات گردشگری هزینه می‌شود، اما بودجه درنظر گرفته شده برای سال آینده که ۱۰ هزار تومان است، نشان می‌دهد که ما زیر یک‌دلار برای جذب گردشگر بودجه درنظر گرفته‌ایم. وی با بیان اینکه خراسان‌رضوی به‌جز مشهد که بحث زیارت در آن اهمیت ویژه‌ای دارد، دارای ظرفیت‌های زیادی برای جذب گردشگر است، می‌گوید: در صورتی که با بازاریابی مناسب بتوانیم ظرفیــت‌های گردشگری در شهرستان‌هایی مانند نیشابور، تربت‌حیدریه و... را افزایش دهیم، به‌طور حتم این مسئله بر روی رونق اقتصادی این شهر‌ها تأثیر مثبتی می‌گذارد و بیکاری در استان را کاهش می‌دهد. با این حال از آنجا که ما آن‌گونه که باید در حوزه بازاریابی اقدامی انجام نمی‌دهیم، این مسئله سبب می‌شود تا سهم ما از درآمد‌های گردشگری جهان اندک باشد.
استفاده از ظرفیت‌های بخش‌خصوصی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان‌رضوی نیز بر کمبود اعتبارات جذب زائر و گردشگر تأیید می‌کند و به شهرآرا می‌گوید: در استان تلاش شده است تا این خلأ با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی تا حدودی پرشود. براین اساس با تعاملی که با بخش خصوصی داشته‌ایم، تلاش شده است تا زمینه‌های حضور فعال‌تر آن‌ها برای جذب زائران و گردشگران را فراهم کنیم. یوسف بیدخوری می‌افزاید: به‌عنوان مثال درصدد هستیم تا به‌منظور افزایش حضور زائران خارجی بر تعداد پرواز‌های خارجی مشهد بیفزاییم. در همین راستا رایزنی‌هایی برای برقراری پرواز مستقیم بین مشهد و ایالت «حیدرآباد» هندوستان درحال انجام است. وی ادامه می‌دهد: با این حال بدیهی است که با توجه به اهمیت جذب زائر و گردشگر، انتظار می‌رود که بودجه بیشتری به این بخش تخصیص یابد. به‌ویژه اینکه فعالان بخش خصوصی نیز از مقامات دولتی این توقع را دارند که با رشد بودجه‌هــــــای تخصیص‌یافته، زمینه‌های تسهیل فعالیت در این بخش را فراهم کنند.
کاهش سهم گردشگری در سبد هزینه خانوار
با این حال یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه براساس گزارش مرکز آمار، تفریح و فرهنگ نسبت به سال گذشته ۵۴ درصد و حمل‌ونقل بیش از ۴۱ درصد گران‌تر شده است، می‌گوید: اکنون بررسی‌ها نشان می‌دهد که قدرت خرید خانوار‌های ایرانی نسبت به اوایل سال ۹۷ بیش از ۶۰ درصد کاهش داشته است. کاهش قدرت خرید سبب شده است تا در عمل سهم سفر در سبد هزینه‌های خانوار کاهش یابد. علی عقیلی می‌افزاید: با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار‌ها ترویج سفر‌هایی با مسافت طولانی تحقق‌پذیر نیست و بهترین راهکار برای حفظ نسبی رونق صنعت گردشگری، ترویج بوم‌گردی است. این مسئله تا حدودی می‌تواند با وضعیت فعلی خانوار‌ها مطابقت داشته باشد. وی بیان می‌کند: البته در این میان تلاش برای ایجاد سفر‌های ارزان‌قیمت نیز می‌تواند تا حدودی بر بهبود وضعیت صنعت گردشگری تأثیر بگذارد. با این حال باید توجه کرد تا زمانی که قدرت خرید مردم ترمیم نشود، وضعیت گردشگری مانند سال ۹۶ نمی‌شود.
جزایری