سید مهرداد امیرکلالی | شهرآرانیوز؛ آبیاری صیفی جات با پساب خانگی! مسئله این است؛ معضلی که حدود دو دهه پیش با هدایت فاضلاب واردشده کشف رود به زمین‌های کشاورزی اطراف مشهد آغاز شد و حالا این روز‌ها این معضل آن قدر بغرنج و مسئله ساز شده است که می‌توان گفت در هر جای شهر که اگو وجود نداشته باشد و فاضلاب خانگی مردم به معابر هدایت شود، بی شک زمینی وجود خواهد داشت که کشاورزی در آن با همین فاضلاب خواهد بود؛ اتفاقی باورنکردنی که این بار وقتی برای بیان مشکلات مردم در محله مهرمادر رهسپار شدیم، دوباره هم به چشم آمد و اتفاقا یکی از گلایه‌های اصلی مردم هم بود.
بر اساس قانون، آبیاری مزارع کشاورزی با فاضلاب خام و پساب تصفیه نشده، ممنوع است و در صورت مشاهده افراد خاطی از طرف مراجع قضایی، بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات‌های اسلامی، ماده ۱۵ حفاظت از خاک و ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب، باید با متخلفان برخورد شود و حتی در صورت لزوم، مزرعه معدوم شود.
بر این اساس و به استناد همین قانون، پیگیری ما از شهرداری منطقه ۳ مشهد، مرکز بهداشت استان و اداره جهاد کشاورزی مشهد درباره وجود این معضل و چاه‌های فاضلاب خانگی که حالا اصلی‌ترین منبع تغذیه‌ای آبیاری سبزی و صیفی جات در زمین‌های کشاورزی مهرمادر شده است، به این نتیجه رسید که نهاد‌ها از این بحران آگاه شوند و موضوع را در دستورکار قرار دهند. البته امیدواریم این دستورکار فقط قالب وعده‌های کاغذی به خود نگیرد.
در این بازدید، رئیس شورای اجتماعی محله مهرمادر با بیان اینکه بوستان آلاله در انتهای کوچه‌های یوسف زاده ۲۲ و ۲۴ از لحاظ روشنایی وضع مناسبی ندارد و به نقطه کوری تبدیل شده است، می‌گوید: «معضل دیگر بوستان آلاله این است که همه فاضلاب خانگی محله به انتهای کوچه یوسف زاده ۲۴ سرازیر می‌شود و در آن نقطه وضعیت آبشارمانندی ایجاد شده است و همه آن فاضلاب با طی مسیری کوتاه به زمین‌های کشاورزی مجاور سرازیر می‌شود.
کمال رعنایی می‌افزاید: «در این قسمت صیفی جات با فاضلاب خانگی آبیاری می‌شود و هیچ نظارتی بر موضوع سلامت و بهداشت این محصولات وجود ندارد.»
او بیان می‌کند: «این محله از لحاظ سرانه ورزشی وضعیت نامطلوبی دارد و جوانان محله فضایی برای ورزش ندارند. از شهرداری درخواست داریم که به این مشکل محله نیز رسیدگی کند و زمین خاکی انتهای مهرمادر ۱۹ را به فضای ورزشی اختصاص دهد.»
حسین صادقی، دیگرعضو شورای اجتماعی محله، بیان می‌کند: «چهار زمین متعلق به آستان قدس رضوی در بافت محله در طرح تفصیلی برای بنا‌های آموزشی، ورزشی و فضای سبز تعریف شده است. آرامگاه خواجه ربیع منبع درآمدی خوبی است، اما ساکنان این محله همچنان باید متحمل هزینه‌های پیدا و ناپیدای آرامگاه باشند و انصاف این است که آستان قدس رضوی نیز برای بهبود وضع این محله قدمی بردارد.»
روبه روی آرامگاه خواجه ربیع محل قرارمان با اهالی است. در ابتدا عضو شورای اجتماعی محله تجمع برخی افراد را در نزدیکی آرامگاه به ما نشان می‌دهد و می‌گوید: «این تجمع به «دزد بازار» معروف است و پیش از این در بولوار رسالت قرار داشت، اما یکی دو سال است که هر روز از غروب تا پاسی از شب در محله ما مستقر می‌شوند. اموال سرقتی اعم از گوشی موبایل و لوازم دیگر غیرقانونی در این بازار فروخته می‌شود. این افراد آرامش اهالی را سلب کرده اند و بار‌ها نیروی انتظامی و واحد رفع سدمعبر شهرداری منطقه ۳ با این افراد برخورد کرده اند، اما افاقه نکرده است و همچنان این تجمع ادامه دارد.»
صغری غفوریان می‌افزاید: «مسئولان زیادی ازجمله نمایندگان مردم در مجلس، یکی از معاونان دادستان و برخی اعضای شورای اسلامی شهر قول رفع این معضل را داده اند، اما تاکنون هیچ اتفاقی رخ نداده است.»
عضو شورای اجتماعی محله مهرمادر درباره ترافیک این خیابان نیز بیان می‌کند: «تعریض خیابان مهرمادر درخواست اصلی اهالی است و در ایام مذهبی و تابستان که مراجعه به آرامگاه خواجه ربیع زیاد می‌شود، چنان ترافیکی در این خیابان ایجاد می‌شود که ساکنان محله مجبورند از مسیر‌های مجتمع سپاد و جاده کلات به خانه شان برسند.»
غفوریان ادامه می‌دهد: «در حالت عادی نیز بار ترافیکی این خیابان زیاد است و عبور و مرور به سختی صورت می‌گیرد. گویا در برنامه‌های شهرداری، دسترسی این محله به خیابان گلشاد مطرح شده است که بار ترافیکی خیابان مهرمادر به گلشاد سرازیر می‌شود. امیدواریم هرچه سریع‌تر اتفاق بیفتد.
به دنبال پیگیری معضلات محله مهرمادر، ابتدا به سراغ شهردار منطقه ۳ مشهد می‌رویم. مهدی خداشناس درباره وضعیت روشنایی بوستان آلاله و رهاسازی فاضلاب خانگی در کوچه و سرازیرشدن آن در زمین‌های کشاورزی توضیح می‌دهد: «روشنایی بوستان آلاله برای بازپیرایی و تأمین روشنایی بوستان در اعتبارات ۱۴۰۲ پیشنهاد داده شده است.»
او ادامه می‌دهد: «در صورت تأیید اعتبار و تفویض آن به منطقه، در سال ۱۴۰۲ این پروژه اجرا خواهد شد. برای ساخت کانال انتهای کوچه یوسف زاده نیز امسال اعتبار پیش بینی شده است تا مشکل تجمع آب‌های سطحی برطرف شود. البته رهاسازی پساب خانه‌ها در معبر، غیرقانونی و غیربهداشتی است که خود دلیل ایجاد این مشکل است و ساکنان باید همکاری لازم را داشته باشند.»
شهردار منطقه ۳ مشهد درباره تعریض خیابان مهرمادر و ایجاد دسترسی به خیابان گلشاد نیز می‌گوید: «معبر مهرمادر در محور‌های مختلف با عرض‌های مختلف پیش بینی شده است. در قسمت ابتدایی و در همسایگی آرامگاه خواجه ربیع ۳۵ حدود ۴۵ متر عرض دیده شده است، ولی در ادامه با کاهش عرض به صورت تدریجی، این عدد به سی متر می‌رسد و درنهایت حدفاصل مهرمادر ۷ تا ۲۷ عرض معبر حدود بیست متر پیش بینی شده است.»
خداشناس ادامه می‌دهد: «با توجه به زمان بربودن تملک و هزینه زیاد آن، ایجاد مسیر دسترسی خیابان مهرمادر به خیابان گلشاد در برنامه کاری قرار دارد که بعد از تملک و اجرای آن، مسیر مهرمادر و خیابان گلشاد یک طرفه خواهد شد.»
او درباره ساخت سالن ورزشی در انتهای کوچه مهرمادر ۱۹ بیان می‌کند: «زمین سمت شمال بوستان برای ساخت سالن ورزشی تملک شده است. همچنین محل به صورت زمین روباز چمن و آسفالت خواهد بود، نه سالن ورزشی. اعتبار اجرای آن در اعتبارات زودبازده در سال ۱۴۰۲ پیش بینی شده است و ان شاءا... در شش ماهه اول عملیات ساخت این پروژه آغاز خواهد شد.»
شهردار منطقه ۳ درباره اختصاص زمین‌های متعلق به آستان قدس رضوی در بافت محله و واگذاری آن‌ها توضیح می‌دهد: «کاربری زمین‌های ورزشی و آموزشی مربوط به شهرداری نیست و آستان قدس رضوی برخی زمین‌ها را برابر قوانین طرح تفصیلی باید به اداره ورزش وجوانان و آموزش وپرورش تحویل دهد. دفتر تسهیلگری محله در حال پیگیری این موضوع است و در محدوده یادشده زمین جدیدی به عنوان فضای سبز پیش بینی نشده است.»
در ادامه برای پیگیری تخلف آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب خانگی به سراغ رئیس گروه بهداشت محیط مرکز بهداشت خراسان رضوی می‌رویم. محمد باباخانی با بیان اینکه این موضوع با اداره جهاد کشاورزی، مرکز بهداشت و شهرداری مرتبط است، می‌گوید: «در کمیته فاضلاب شهرستان مشهد خیلی از مناطق زراعی سامان دهی شده و زیر پوشش قرار گرفته است. درباره گزارش شما باید گفت که این زمین‌ها نیز با هماهنگی اداره جهاد کشاورزی شناسایی می‌شوند و مرکز بهداشت منطقه یا اداره محیط زیست، متخلفان را به دادگاه معرفی می‌کنند.»
اما مدیر طرح کشاورزی کشف رود در اداره جهاد کشاورزی مشهد در پاسخ به پرسش خبرنگار ما که آیا اداره جهاد کشاورزی متولی سامان دهی این معضل است یا خیر، می‌گوید: «مبارزه با هرگونه تهدید غذایی، با مرکز بهداشت است. به عنوان مثال، دیروز از یک زمین کشاورزی که با فاضلاب خانگی بامیه کشت کرده اند، نقشه برداری شدو مشخصات را به مرکز بهداشت اطلاع دادیم تا پرونده آن در مراجع قضایی مطرح شود.»
احسان ضرابی می‌افزاید: «ما عضو یک کارگروه درباره کشف رود هستیم و هر دستگاه اجرایی که تخلفی را مشاهده کند، به دیگردستگاه‌ها اطلاع می‌دهد تا پیگیری شود. بخشی از این مشکل در مهرمادر نیز به شهرداری مربوط است.»