سید مهرداد امیرکلالی | شهرآرانیوز؛ شغل کارگران ساختمانی در دسته بندی مشاغلی است که ذیل خود متولیان زیادی را جای می‌دهد، اما در واقع قرار است هیچ وقت متولی خاصی نداشته باشد. نقص ساختار روابط کار در این شغل باعث شده‌است قانون فعلی بیمه کارگران ساختمانی، سازمان تأمین اجتماعی و کارگران را با مشکلات متعددی روبه رو کند. «کارگران ساختمانی در انتظار بیمه» و «درخواست بیمه کارگران ساختمانی» «کارگر ساختمانی بیمه و دیگر هیچ» همه این عبارات عناوینی است که در سال‌های گذشته از سوی رسانه‌ها به موضوع امنیت بیمه‌ای کارگران اشاره دارد.
این بار و در آستانه روز کارگر قرار شد تا در تریبون مردم صدای کارگران ساختمانی شهر باشیم، اما باز هم نداشتن بیمه، قطع چندین باره بیمه در سال، بیکاری، دغدغه‌های مالی و خانوادگی، درک نشدن از سوی مسئولان، تبعیض ریالی و حقوق کارگران با کارمندان از جمله مواردی است که در گپ و گفت دوستانه ما با کارگران ایست کار میدان فردوسی مطرح می‌شود.
چند تن از کارگران دور خبرنگار ما حلقه می‌زنند و در مورد مشکلاتشان می‌گویند. آصفی یکی از این کارگران درباره مشکلات بیمه توضیح می‌دهد: به دلیل پیدا نکردن کار نتوانستم حق بیمه ام را پرداخت کنم، بیمه ام را قطع کردند. وقتی بیمه را قطع می‌کنند، اگر بیماری سراغ من یا خانواده ام بیاید با این هزینه‌های زیاد دارو چطور از پس مخارج بربیایم؟ کارگر فصلی که کار ثابتی ندارد و تأمین اجتماعی سالی دو یا سه بار بیمه را قطع می‌کند.
رحیمی، دیگر کارگر ساختمانی، به میان کلام ما می‌آید و می‌گوید: کار وجود ندارد و به سختی کار پیدا می‌شود. وقتی کار نیست چطور حق بیمه را پرداخت کنم؟ ما چطور جواب زن و بچه خود را بدهیم؟ وقتی بدون حقوق به خانه می‌رویم، پیش زن و بچه مان شرمنده می‌شویم. مسئولان چرا به فکر قشر کارگر نیستند؟ در بین مسئولان چیزی به نام عمل برای کارگران وجود ندارد. از شما درخواست داریم پیگیری کنید تا چند نفر مسئول مثل شهردار یافرماندار به ایستگاه کار بیایند و حرف ما کارگران را بشنوند.
رزمی، از دیگر کارگران ایست کار میدان فردوسی، نیز بیان می‌کند: من سربازی نرفته ام و سنم هم بالا رفته و دیگر نمی‌توانم با همسر و فرزندی که باید نان آن‌ها را بدهم به خدمت سربازی بروم. بیمه هم برای ما تعریف نشده است و چندماه پیش نیز چند نفر از مسئولان در ایستگاه کار حضور پیدا کردند و قول رفع مشکلات بیمه‌ای را دادند، اما هیچ اقدامی صورت نگرفت.
رفعتی، یکی از کارگران، به وضعیت کارگران تبعه‌خارجی اشاره می‌کند که خارج از ایست کار هنوز هم دور میدان‌ها می‌ایستند. او توضیح می‌دهد: دور میدان‌های اصلی شهر کارگرانی مستقر هستند که به صورت غیرقانونی (خارج از ضوابط ایست کار) فعالیت دارند. مسئولان در حمایت از کارگر ایرانی، قدم جدی برنمی دارند. هر چه مزایا و اعطای وام باشد به کارمندان تعلق می‌گیرد و کارگران سهم اندکی از این امتیازات دارند.
او می‌افزاید: واحد سد معبر شهرداری درباره جمع آوری کارگران از دور میدان‌ها اقدام جدی داشته باشد. کارفرما‌ها هم معمولا دور میدان‌ها و گذرها، کارگر تبعه خارجی را با دستمزد کمتر به کار می‌گیرند و حق ما که از سه صبح در ایستگاه کار ثبت نام کرده ایم ضایع می‌شود. از ساعت سه صبح اینجا آمده‌ام و تا الان ۹ صبح هیچ کارفرمایی به سراغ ما نیامده است.
نائبی، یکی دیگر از کارگران ساختمانی، می‌گوید: برخی کارگران کارت ایثارگری دارند، اما مدت حضور این افراد در جبهه به عنوان سنوات ارفاقی برای بازنشستگی در نظر گرفته نمی‌شود. این افراد با شرایط خاص تا سن‌های بالای شصت سال باید کار کنند. دولت باید فکری برای این مسئله بردارد. ما که جوانی و عمرمان را در جنگ تحمیلی گذراندیم حداقل در وقت پیری، کمی شرایط وضعیت زندگی ما را بهتر کنند.
به دنبال پیگیری مشکلات بیمه‌ای کارگران فصلی به سراغ معاون منابع بیمه‌ای اداره کل تأمین اجتماعی استان خراسان رضوی می‌رویم. سید حسین ساداتی در مورد قطع بیمه کارگران در طول سال توضیح می‌دهد: حق بیمه کارگران فصلی در ماه کمتر از ۵۴۰ هزار تومان است و این رقم، حقوق دو روز یک کارگر فصلی است.
او ادامه می‌دهد: ملاک بازرسی‌های ما نیز به این صورت است که کارگر در آن کار، اشتغال داشته باشد و بازرسان ما نیز در این زمینه توجیه هستند که سخت گیری نکنند، چون کارگران فصلی، کار ثابتی ندارند. بازرسان ما اگر بدانند که این فرد به آن شغل اشتهار دارد و کار دیگری ندارد، سخت گیری نمی‌کنند.
ساداتی اظهار می‌کند: برای کارگران فصلی، سنوات ارفاقی نداریم. قانونی که در سال۱۳۸۶ تصویب شده، کارگران فصلی را مانند دیگر مشاغل لحاظ کرده و سنوات ارفاقی فقط برای فرزندان شاهد است.
جلال آزادی، مسئول امور اجرایی پروژه سامان دهی کارگران ساختمانی سازمان سامان دهی مشاغل و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد نیز درباره اخلال برخی کارگران در فعالیت ایست کارها بیان می‌کند: در عید نوروز بابت استقرار غرفه‌های کالا‌های اساسی در قسمتی از ایست کارها، شهرداری‌های مناطق تصور کردند که ایست کارها به کار خود خاتمه داده اند و پیگیری در جهت سد معبر کارگران خارج از ایست کار را انجام ندادند.
او بیان می‌دارد: طی همین هفته مقرر شده است که جلسه مشترکی با حوزه خدمات شهری و سدمعبر مناطق شهرداری برگزار شود تا اقدام مشترکی برای حل این معضل صورت بگیرد.
غلامی | شهرآرانیوز؛ دبیر انجمن صنفی کارگران خراسان رضوی می‌گوید: ایست کارها با هدف سامان دهی کارگران ساختمانی و کارگران روزمزد و همچنین زیباسازی مبلمان شهری راه اندازی شد. در این ایست کارها کارت‌های شناسایی برای هر یک از کارگران از سوی انجمن صنفی کارگران صادر می‌شود که در پی آن کارگران بر حسب نوبت سر کار حاضر می‌شوند.
هادی ابوی بیان می‌کند: یکی دیگر از مزایای ایست کارها بیمه شدن کارگران است که فرد کارگر با ۷ درصد پرداختی از خود و ۲۰ درصد پرداختی کارفرما می‌تواند مشمول بیمه تأمین اجتماعی شود.
او درباره بیمه نشدن قشر وسیعی از کارگران می‌گوید: آنچه در جامعه کارگری مخصوصا در ایست کارها مشاهده می‌کنیم بیمه نبودن جمعیت بالایی از کارگران است.
دبیر انجمن صنفی کارگران استان تصریح می‌کند: ابتدایی‌ترین حق یک کارگر بیمه است، ولی متأسفانه بیشتر کارگران ساختمانی و روز مزد در ایست کارها از مزایای بیمه مطلع نیستند و پیگیر بیمه هم نیستند فقط به دنبال کاری روزانه هستند که خرج یک روز را تأمین کنند.
ابوی توضیح می‌دهد: یکی از مشکلات کارگران روز مزد، ماده ۵ بیمه‌ها ست. حسب این ماده، نحوه تأمین منابع مالی بیمه کارگر مشخص نشده بود و تأمین اجتماعی هم به دلیل همین موضوع، از هر استان سهمیه محدودی برای بیمه کارگران در نظر می‌گرفت این درحالی است که طبق قانون تمامی کارگران باید تحت پوشش بیمه قرار گیرند. او می‌گوید: در اصلاحات قوانین در مجلس که ماه گذشته رقم خورد ماده ۵ بیمه‌ها اصلاح شد و به این ترتیب اعتبار تأمین مالی بیمه کارگری از محل دریافت صدور پروانه‌های ساختمانی انجام می‌گیرد. ابوی بیان می‌کند: قطعا با اصلاح ماده ۵ بیمه‌ها اتفاقی مثبت درباره افزایش حقوق کارگران و حق بیمه ایجاد خواهد شد.