لیلا کوچک‌زاده | شهرآرانیوز؛ تابستان سال ۹۷ بود که انفجار کولرگازی در منزلی در خیابان رودکی مشهد یک مادر و دو فرزندش را به کام مرگ کشاند! آن‌ها در حالی در میان آتش سوختند که پشت در‌های بسته پشت‌بام منزل مسکونی‌شان در حلقه شعله‌های آتش و دود گیر افتاده بودند. این‌ها نمونه حوادثی است که با شروع فصل تابستان و گرمای شدید هوا هر ساله روبه‌افزایش است. اوج این حریق‌های ناشی از گرمای تابستان مربوط به اتصالات برق ساختمان‌هاست تا جایی که پیام «مشاهده دود از سیم‌کشی‌های منازل» در این فصل گرم جزو پیام‌های پرتکرار مرکز فوریت‌های آتش‌نشانی مشهد می‌شود.
با ورود به هفته اول تیرماه داغ مشهد که نفس کولر‌ها را بریده و جان کنتور‌های برق را به شماره انداخته است، به‌سراغ رئیس اداره عملیات آتش‌نشانی مشهد رفتیم که آتش‌پاد دوم، محسن اسدی، برای ما درباره دلایل حریق‌های ناشی از اتصالات برق در ساختمان‌ها و نکات ایمنی مربوط به آن‌ها توضیح می‌دهد.
رئیس اداره عملیات آتش‌نشانی مشهد بیان می‌کند که با شروع فصل گرما، بیشترین حریق‌ها ناشی از اتصالات برق در ساختمان‌ها و حریق‌های مربوط به مزارع است.
به گفته اسدی، در تابستان هر هفته به طور معمول، حدود پنج یا شش مأموریت مربوط به حریق زمین‌های کشاورزی و زمین‌های بایر در اطراف مشهد به سامانه ۱۲۵ گزارش می‌شود. اما حریق‌های مربوط به ساختمان‌ها (منازل، هتل‌ها، ادارات و...) بیشتر به آتش‌گرفتن کابل‌های کولر‌های گازی، کنتور‌های برق و سیم‌کشی‌های این ساختمان‌ها برمی‌گردد.
این مقام ایمنی سازمان آتش‌نشانی مشهد ادامه می‌دهد: افزایش مصرف برق در فصل گرما و بی‌توجهی شهروندان در مصرف بهینه برق در ساختمان‌هایی که از کولرگازی و آبی استفاده می‌کنند، آن هم در اوج مصرف، روی سیستم برق‌کشی منازل فشار می‌آورد. شبکه هم ممکن است توان آمپر مصرفی را نداشته باشد و درنهایت کنتورها آتش می‌گیرند. دراین‌بین سیم‌کشی‌های غیراستاندارد در ساختمان‌ها قطعا با فشار مصرف، دچار آسیب و اختلال خواهند شد.
آن‌طور که اسدی اعلام می‌کند، حریق کولر‌های گازی بیشتر از کولر‌های آبی گزارش می‌شود. حریق‌هایی که افزایش هم داشته است.
او با بیان اینکه در سال گذشته ۸ هزار و ۲۳۷ آتش‌سوزی در مشهد رخ داده است، می‌گوید: تعداد حریق‌ها در تیرماه در مقایسه با دیگر ماه‌های سال افزایش داشته است. همچنین برابر آمار سال ۱۴۰۱ حریق ساختمان‌ها شامل منازل، ادارات، هتل‌ها و... بیش از ۲ هزار و ۳۵۷ مورد بوده است که نزدیک به نیمی از این عدد، حریق‌های مربوط به نقص سیم‌کشی‌های ساختمان و کنتور‌های برق گزارش شده است.
دود‌های سمی
اما به گفته رئیس اداره عملیات آتش‌نشانی مشهد، دود ناشی از حریق سیم‌کشی برق و کنتورها، خطرناک و مملو از مواد سمی است و استشمام آن در منازل آپارتمانی برای شهروندان بسیار خطرناک است. آتش‌پاد اسدی می‌گوید: کنتورها در طبقه همکف ساختمان‌ها واقع شده است و با حریق، دود از طریق سرویس پله و آسانسور به طبقه‌های بالا منتقل می‌شود و همه طبقه‌ها را درگیر می‌کند؛ بنابراین در صورت حریق کنتور برق و انتشار دود، نخستین اقدام، تماس با مرکز فوریت‌های آتش‌نشانی است. البته اگر شهروندان در زمینه استفاده از خاموش‌کننده‌های دی‌اکسیدکربن آموزش دیده باشند، می‌توانند به این‌کار اقدام کنند. قدم مهم بعدی نیز خروج از ساختمان و رفتن به منطقه امن است.
رئیس اداره عملیات آتش‌نشانی مشهد با اشاره به اینکه اگر اعلام حریق به آتش‌نشانی زودتر اتفاق بیفتد، آسیب هم کمتر است، بیان می‌کند: به‌طورمعمول حریق یک کنتور می‌تواند کنتور‌های بعدی را هم درگیر کند. مثلا در یک آپارتمان شش طبقه که هر طبقه دو واحد دارد، دوازده‌کنتور برق در یک جعبه در کنار هم قرار گرفته‌اند. اما اگر یک کنتور طعمه حریق شود و به آتش‌نشانی دیر اطلاع بدهند، ممکن است هر دوازده‌کنتور آتش بگیرد و درنتیجه برق کل ساختمان مختل شود. بدین ترتیب کل طبقات باید برقشان را تعویض کنند و خسارت بیشتری می‌بینند.
اما یک سؤال مهم این است که چگونه از حریق کنتور‌های برق مطلع شویم و برای اطفای حریق از آتش‌نشانی کمک بگیریم. آتش‌پاد دوم اسدی دراین‌باره نیز می‌گوید: اگر «سیستم اعلام حریق» یا «کاشف حریق» استاندارد ساختمان‌ها فعال باشد و کار کند، با رسیدن دود به آن‌ها، بلافاصله آژیر می‌کشند و همه از حریق خبردار می‌شوند. به‌جز این، اما شهروندان در صورت مشاهده نوسانات برق در منزل یا استشمام و انتشار بوی دود، باید حساس شوند و به دنبال منشأ آن باشند. پس بازدیدی در اطراف خانه داشته باشند و درصورت مشاهده حریق، به‌سرعت با آتش‌نشانی تماس بگیرند.
صحبت دیگر رئیس اداره عملیات آتش‌نشانی مشهد، توجه به استانداردبودن سیم‌کشی ساختمان است. موضوعی که اسدی به آن تأکید می‌کند و ادامه می‌دهد: اگر سیم‌کشی‌های ساختمان استاندارد باشد، نوسانات برق هم که نشانه‌ای بر اختلال در شبکه است، دیده نمی‌شود. منتها گاهی شهروندان خودشان پریزی به منزل اضافه می‌کنند یا از پریز برای مصارف دیگر، سیم می‌کشند که همه این‌ها استاندارد سیم‌کشی ساختمان را مختل می‌کند. این آتش‌نشان مشهدی می‌افزاید: استفاده از تجهیزات و وسایل الکتریکی استاندارد، مانند محافظ‌های برق هم تأثیر چشمگیری در کاهش حوادث حریق دارد.
همچنین شهروندان سعی کنند در ساعت اوج مصرف از وسایلی که آمپر زیادی می‌کشند و مصرف بالایی دارند به‌طور هم‌زمان استفاده نکنند. به‌ویژه در ساعات ظهر که کولر‌های گازی یا آبی روشن هستند از مصرف دیگر وسایل برقی خودداری کنند و مصرف را به ساعات پایانی شب یا صبح زود منتقل کنند.