امین صادق‌پور - در زمان‌های قدیم که شهر‌ها هنوز لوله‌کشی جهت آب‌رسانی نداشتند مردم برای تامین آب با مشکلات بسیاری مانند آلودگی آن روبه‌رو بودند.
از مشکلات مصرف آب آلوده همه‌گیری بیماری‌های واگیر همچون وبا و حصبه بود که از راه مصرف آب آلوده وارد بدن می‌شوند.
اما امروز قرار است به شهر زیبای بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی، سفر کنیم تا با یکی از پیشرفت‌های صد سال اخیر این شهر آشنا شویم.
همان‌طور که می‌دانید آب مایه حیات است و آبی گوارای وجود است که تمیز باشد.
در دوره‌ی قاجاریه محمدابراهیم‌خان علم، معروف به شوکت‌الملک دوم، حاکم شهر بیرجند، کمیته‌ای را تشکیل می‌دهد که بعدها به کمیته‌ی آب مشهور شد.
اعضای کمیته ۲۵ تن از افراد مورد اعتماد و بزرگان شهر بیرجند بودند که وظیفه‌ی آن‌ها حل بحران مرگ و میر در شهر بیرجند بود. پزشکان نیز از اعضای این کمیته بودند.
پزشکان حاضر در این کمیته اعلام می‌کنند آب آب‌انبار‌های شهر آلوده هستند و مردم شهر بیرجند نباید از آن‌ها استفاده کنند.
در کشور ما شهر بیرجند نخستین شهری بود که سازمان آب‌رسانی و بنگاه آب لوله داشت. در سال ۱۳۰۲ شمسی کار لوله‌کشی آب‌رسانی آغاز شد.
با شروع عملیات لوله‌کشی، هر محله‌ای برای خود شیر مخصوص آب قابل‌شرب داشت. در آن زمان، بیرجند چند محله قدیمی داشت که می‌توان به میان‌ده، خواجه‌ها، سرده و ته‌ده اشاره کرد.
آب لوله‌کشی‌شده‌ای که مردم استفاده می‌کردند در آن زمان کاملا رایگان بود زیرا پیش از آن مردم هزینه لوله‌کشی را خودشان با کمال میل پرداخت کرده بودند.
کمیته آب بعدها به بنگاه خیریه آب‌لوله بیرجند تغییر نام داد. امروزه نیز به عنوان یک مؤسسه خیریه مشغول به کار است و در شهر بیرجند سقاخانه‌هایی را با کمک نیکوکاران برپا کرده است.
به این ترتیب شهر بیرجند ۳۲ سال زودتر از تهران، پایتخت کشور، به لوله‌کشی آب‌رسانی متصل شد.