به گزارش شهرآرانیوز، رشد اقتصادی منفی کشور از سال ۱۳۹۷ تا شروع فعالیت‌های دولت سیزدهم، به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش رفاه اقتصادی و کوچک شدن سفره مردم بیان می‌شود. ازاین رو، یکی از مهم‌ترین رویکرد‌های دولت در سال‌های اخیر تنوع بخشی به حوزه‌های درآمدی کشور به منظور بی اثرسازی تحریم‌ها و بسترسازی برای رشد اقتصادی کشور بوده است.
در این راستا، توسعه دیپلماسی اقتصادی در دستورکار قرار گرفت که نتیجه آن بهبود روابط با کشور‌های همسایه و عضویت ایران در چند پیمان بین المللی است. اکنون براساس آخرین اعلام مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی کشور در سال گذشته ۴ درصد و در خراسان رضوی ۴/۴ درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که اقتصاد کشور نه تنها از تله رشد منفی خارج شده است، بلکه ورود به فاز مثبت می‌تواند زمینه ساز تعدیل تأثیرات منفی رشد اقتصادی اواخر دهه ۹۰ باشد.
در سال گذشته استان بوشهر با رشد ۷.۹درصد، استان هرمزگان با رشد ۵.۸درصدی و سمنان با رشد اقتصادی ۵.۲درصدی، رتبه‌های اول تا سوم کشور را به خود اختصاص داده اند. در این سال، خراسان رضوی با رشد ۴.۴ درصدی رتبه چهارم استان‌ها در بیشترین رشد اقتصادی را از خود کرده است. در سال گذشته رشد اقتصادی در بخش کشاورزی استان منفی ۰.۶درصد، در بخش استخراج نفت و معادن ۵.۷درصد، در بخش صنایع ۴.۳درصد و در بخش خدمات ۵درصد بوده است.
رشد اقتصادی یکی از مؤلفه‌ها و شاخص‌های هدف در سطح کلان اقتصادی است که همراه با دیگر شاخص‌های اقتصادی در همه برنامه‌های میان مدت پنج ساله توسعه کشور هدف گذاری شده است و احکام و تکالیف قانونی مرتبط و سیاست‌ها و راهکار‌های لازم برای دستیابی به نرخ رشد اقتصادی نیز تعیین و ابلاغ می‌شود. شاخص‌های رشد اقتصادی شامل نرخ بیکاری، بهره وری عوامل تولید، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، هزینه‌های مصرفی، صادرات غیرنفتی کالا و خدمات، نقدینگی و نرخ تورم است که برای رسیدن به نقطه مطلوب در هریک از این شاخص‌ها اقداماتی برنامه ریزی و عملیاتی شده است.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی، نرخ بیکاری استان در بهار امسال به ۶.۶درصد و نرخ مشارکت اقتصادی آن در این فصل به ۴۲.۳درصد رسید و همچنین خالص اشتغال استان در فصل بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته ۶۲هزار نفر بوده است. ابوالفضل چمندی گفت: نرخ بیکاری کشور در بهار امسال ۸.۲درصد و نرخ مشارکت اقتصادی کشور در همین فصل ۴۱.۲درصد به ثبت رسیده است.
داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در بهار امسال نرخ مشارکت اقتصادی خراسان رضوی ۱.۸درصد نسبت به بهار۱۴۰۰ (قبل از دولت سیزدهم) افزایش داشته است. این مسئله نشان می‌دهد که تأثیر منفی کرونا بر اقتصاد استان و مشهد درحال تعدیل است.
کاهش تورم یکی از عواملی است که می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیری بسزا بگذارد. براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه خراسان رضوی در خردادماه امسال به ۱.۳ درصد رسید که ۰.۷ درصد نسبت به نرخ ماهانه تورم کشور کمتر بوده است. کاهش تورم از دو مسیر رشد اقتصادی را میسر می‌کند. اول اینکه مسئله کاهش انتظارات تورمی را به دنبال دارد که می‌تواند نشانگر ثبات سرمایه گذاری باشد. دوم اینکه میزان رشد هزینه‌های بنگاه‌های اقتصادی را کاهش می‌دهد که نتیجه آن می‌تواند در افزایش تولیدات نمایان شود.
همچنین پارسال ۲میلیون‌و۲۲۲هزار تن کالا به‌ارزش یک‌میلیون‌و۴۳۴هزار دلار از گمرک‌ها و بازارچه‌های مرزی خراسان‌رضوی به خارج از کشور صادر شد که در مقایسه با سال۱۴۰۰ از نظر وزن ۱۵درصد کاهش داشت، اما از لحاظ ارزش ۱.۲درصد افزایش یافت. تغییرات سیاسی در افغانستان سبب شد در ابتدای سال ۱۴۰۱ صادرات استان به این کشور کم شود، بااین‌حال با توافقات صورت‌گرفته بین دو کشور از زمستان سال گذشته روند صادرات به افغانستان شتاب گرفته است.
پارسال اعزام و پذیرش ۲۶هیئت تجاری از کشور‌های تاجیکستان و قرقیزستان، پاکستان، افغانستان، ایتالیا، ترکمنستان، عراق، قرقیزستان و هندوستان به خراسان رضوی انجام شد، ۱۲همایش و میز کالایی در کشور‌های عراق، افغانستان، تاجیکستان، آفریقا، قرقیزستان و همچنین مشهد برگزار و پنج نمایشگاه با محوریت خراسان‌رضوی در کشور‌های قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان و پاکستان برپا شد. این نمایشگاه‌ها بسترساز رشد صادرات استان شدند.
به گفته جواد جعفری، ناظر گمرکات خراسان رضوی، در سه ماه ابتدای امسال میزان صادرات کالا از استان ۳۸۲میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ۴۰درصد رشد را نشان می‌دهد. کالا‌های صادراتی استان عمدتا به افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، عراق، ازبکستان، چین، پاکستان، امارات متحده عربی، اسپانیا، قرقیزستان، قزاقستان، فدراسیون روسیه، هلند، عمان، ارمنستان، ترکیه، قطر، ایتالیا، هند و آلمان صادر شده است.
یکی از عوامل مؤثر در رشد صادرات خراسان رضوی را می‌توان به تلاش ایران برای بهبود دیپلماسی اقتصادی نسبت داد که سبب شده است افق‌های جدیدی برای بازار‌های صادراتی ایجاد شود. به عنوان مثال، به گفته رضا حقیقی، مسئول هماهنگی بازارچه‌های مرزی و روابط خارجی استانداری خراسان رضوی، صادرات کالا از این استان به کشور چین در سه ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هزار و ۹۲درصد افزایش یافته و به ۲۰میلیون دلار رسیده است.
جعفر فرشچی طوسی، مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی نیز، گفته است که تاکنون ۹کنسرسیوم صادراتی در خراسان رضوی تشکیل شده است که انتظار می‌رود عملکرد آن‌ها بتواند صادرات استان را افزایش دهد.
کنسرسیوم صادرات به اتحاد داوطلبانه چند واحد کسب وکار مختلف، با هدف توسعه و صادرات کالا‌ها و خدمات خود به خارج از کشور و تسهیل صادرات محصولات از طریق اقدامات مشترک گفته می‌شود. در این حالت، همکاری برای دسترسی به بازار‌های کلیدی و فناوری‌های نوین، بیشتر از رقابت معنا پیدا خواهد کرد. ساختار اقتصاد خراسان رضوی مبتنی بر بنگاه‌های کوچک و متوسط است. طبیعتا این بنگاه‌های کوچک و متوسط نمی‌توانند از مزیت‌های قیمتی صرفه تولید به دلیل حجم فعالیت محدود خود استفاده کنند. انتظار می‌رود تشکیل کنسرسیوم صادراتی بتواند تأثیر خوبی بر رشد صادرات خراسان رضوی بگذارد.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفتگو با شهرآرا توسعه هم زمان در سه بخش تجارت، معدن و صنعت را از عواملی می‌داند که سبب رشد اقتصادی استان شده است. به گفته امیررضا رجبی، افزایش بهره وری عوامل تولید ازجمله فاکتور‌هایی است که تأثیر بسزایی در رشد بخش صنعت خراسان رضوی گذاشته است. او می‌گوید: این مسئله از طریق کارگروه‌های تولید و تأملی که بین بخش دولتی و خصوصی وجود داشت، میسر شد.
دراین بین، دستگاه قضا هم با اقداماتی که انجام داد، در رفع موانع تولید استان تأثیر بسزایی دارد. وی یکی از عوامل رشد اقتصادی استان را به رشد بخش معدن نسبت می‌دهد و می‌افزاید: امسال تلاش شد با مانع زدایی از بخش معدن امکان رشد این بخش فراهم شود. به عنوان مثال ورود ماشین آلات معدنی تسهیل شد که این مسئله خودش را در رشد بخش معدن استان نشان داده است. رشد صادرات نیز سبب شد تقاضا برای کالا‌های واحد‌های صنعتی بیشتر شود و به عبارتی رونق صادرات بر رشد بخش صنعت هم تأثیر گذاشته است.
سال هاست مسئله درآمد‌های ناشی از ترانزیت، به بحث مهم میان کارشناسان و مقام‌های دولتی تبدیل شده، بااین حال سهم ایران از ترانزیت در جنوب غرب آسیا ناچیز است. آخرین گزارش‌ها از بهره برداری کمتر از ۱۰درصد از ظرفیت ترانزیتی کشور خبر می‌دهند. ایران با پانزده همسایه، بیشترین تعداد همسایگان را بعد از روسیه و چین در اختیار دارد. همچنین وجود ۲۰هزار کیلومتر راه ترانزیتی و حضور در نقطه تمرکز مهم‌ترین راه‌های ارتباطی منطقه، به ایران ظرفیتی بی نظیر در حوزه ترانزیت داده است. از زمان روی کارآمدن دولت سیزدهم، برنامه ریزی برای افزایش بهره مندی از ظرفیت‌های ترانزیت در اقتصاد کشور در دستورکار قرار گرفته است.
در سال۱۴۰۱ باتوجه‌به رفع محدودیت‌های کرونایی و افزایش ظرفیت پذیرش ناوگان و نیز پیگیری‌های صورت‌گرفته، بیش از ۳۱۴هزار دستگاه کامیون حامل ۴ میلیون‌و۳۰۲هزار تن بار صادراتی، وارداتی و ترانزیتی از سه پایانه مرزی دوغارون، لطف‌آباد و سرخس تردد کرده‌اند.
بیش از ۳۸هزار دستگاه کامیون حامل ۵۴۷هزار تن کالای ترانزیتی از سه پایانه مرزی یادشده در سال۱۴۰۱ وارد کشور شده‌اند که در مقایسه با سال۱۴۰۰ از لحاظ تردد ۴۲درصد رشد داشته است. تردد ناوگان ترانزیت ورودی و خروجی از مرز‌های مشترک با ترکمنستان به مقصد کشور‌های آسیای مرکزی در سال۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن به‌ترتیب ۵۶درصد و ۷۰درصد افزایش داشته است.
جدیدترین آمار‌ها نشان می‌دهد که خراسان رضوی توانسته است ظرفیت استفاده از موقعیت ترانزیتی خود را به خوبی افزایش دهد. در سه ماه ابتدایی امسال در بخش ترانزیت نزدیک به ۳۹هزار دستگاه کامیون ترانزیتی از چهار پایانه مرزی خراسان رضوی ورود و خروج داشته اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از لحاظ تردد ۶۲درصد و از لحاظ تناژ جابه جاشده ۵۶درصد افزایش داشته است. تردد ترانزیت خروجی با رشد ۵۵درصدی و تردد ترانزیت ورودی با رشد ۳۴درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است.
رضا جمشیدی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان‌رضوی هم درباره رشد اقتصادی استان‌ها می‌گوید: در بررسی میزان رشد اقتصادی، وضعیت هر استان نسبت به سال گذشته‌اش سنجیده می‌شود. به‌عنوان مثال، آمار نشان می‌دهد که اقتصاد خراسان‌رضوی در سال گذشته ۴.۴ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد داشته است. این مسئله درباره سایر استان‌ها هم صادق است. به‌عبارتی، وقتی می‌گوییم استان تهران ۳ درصد رشد اقتصادی داشته است، یعنی رشد آن در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ را بیان کرده‌ایم.
یعقوبعلی نظری
استاندار خراسان رضوی
در حوزه ایجاد اشتغال، هم آمار سال گذشته و هم آمار امسال نشان می‌دهد خراسان رضوی در کشور جزو استان‌های پیشتاز است.
ابوالفضل چمندی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان رضوی
طبق اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در خراسان رضوی در سه ماهه ابتدای سال کاسته شده است. نرخ مشارکت اقتصادی استان نیز در سه ماهه نخست امسال به نسبت مدت مشابه سال گذشته افزایش داشت و عدد ۴۲.۳ به ثبت رسید. طبق اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری استان در سه ماه نخست امسال ۶.۶ اعلام شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کم شده است.