شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ انتخابات انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی چند سالی می‌شود که به دلایل مختلف برگزار نشده است. به این ترتیب انجمنی که قرار بود محلی برای حمایت از هنرمندان تئاتر و پیگیری فعالیت‌های آن‌ها باشد، مدت هاست که فعالیتی ندارد. این اتفاق به باور برخی از اهالی تئاتر، آسیب‌های زیادی به رشته هنرهای نمایشی وارد کرده و باعث نابسامانی‌های مختلفی شده که مهم‌ترین آن‌ها پراکندگی هنرمندان بوده است.
اما چندی پیش سرانجام بعد از چندسال وقفه فراخوان عضویت و برگزاری مجمع عمومی سومین دوره از انتخابات انجمن هنرهای نمایشی استان در رسانه‌ها منتشر شد تا بار دیگر امید‌ها برای داشتن محلی که به همدلی بیشتر هنرمندان کمک کند پررنگ شود. هم زمان با نزدیک شدن به زمان تشکیل این مجمع و برگزاری انتخابات به سراغ سه نفر از اهالی تئاتر استان رفته ایم و با آن‌ها درباره ضرورت تشکیل انجمن قوی و ویژگی‌های اعضای هیئت مدیره آن صحبت کرده ایم که حاصل آن پیش روی شماست.
رضا حسینی، کارگردان و نویسنده تئاتر، درباره هدف اولیه شکل گیری انجمن هنرهای نمایشی می‌گوید: این انجمن با هدف انسجام بخشی به فعالیت‌های تئاتر استان، به ویژه در زمینه تولید و اجرا شکل گرفت. اما با شیوع بیماری کرونا در کشور به دلیل تعطیل شدن همه فعالیت‌های فرهنگی و هنری این انجمن هم دیگر کارایی نداشت؛ یعنی هم فعالیت‌های نمایشی و هم انجمن تعطیل شد.
او ادامه می‌دهد: مهم‌ترین آسیبی که نبود انجمن به تئاتر مشهد وارد کرد، واگذاری سالن اصلی تئاتر شهر به بخش خصوصی بود. پیش ازاین همه سود و زیان این سالن به انجمن می‌رسید و هیئت مدیره می‌توانست با بهره گیری از آن کار‌های مختلفی انجام دهد. همچنین در این مدت فعالیت‌های نمایشی پراکنده شد و اهالی تئاتر هرکدام به صورت مستقل با اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتباط بودند و کارهایشان را پیگیری می‌کردند، درصورتی که انجمن رابط هنرمندان و این اداره محسوب می‌شد.
این هنرمند با اشاره به وقفه ایجاد شده در فعالیت‌های انجمن خاطرنشان می‌کند: در این مدت همه از چارت کاری خود خارج شده اند و تا این وضعیت به حالت اولیه برگردد، زمان می‌برد؛ یعنی انجمنی که قرار است تشکیل شود، نمی‌تواند بلافاصله فعالیت‌های مؤثری انجام دهد؛ ازاین رو باید به هیئت مدیره برای سروسامان دادن به امور، زمان کافی بدهیم. درهرحال من به شکل گیری این انجمن و اتفاقات مثبتی که می‌تواند رقم بزند امیدوارم.
او که باور دارد تئاتر مشهد در حال پوست اندازی است، یادآور می‌شود: این روز‌ها نسل جدیدی وارد عرصه تئاتر شده است. باید به این نسل جدید احترام گذاشت و اجازه داد ساختار جدید انجمن براساس ایده و تفکرات آن شکل بگیرد. حسینی ادامه می‌دهد: از آغاز تأسیس انجمن تا به امروز هیئت مدیره این تشکل در اختیار هم نسل‌های من بوده است، ولی اکنون زمان آن رسیده است که به نسل جدید اعتماد کنیم و انجمن را به آن بسپاریم. ما باید حرمت خود را حفظ کنیم و همدل و همراه این جوانان باشیم.
او درباره ویژگی‌های اعضای انجمن هنرهای نمایشی بیان می‌کند: ما در انجمن نمایش به مدیریت سنجیده و اصولی نیاز داریم. باید یک هیئت مدیره جوان و خلاق با یک برنامه ریزی علمی، هدف دار و متکی بر سیاست‌های اصولی و بلندمدت قدم به میدان بگذارد و تئاتر خراسان را به روز‌های طلایی اش باز گرداند. ضمانت شکوفایی تئاتر، طراحی و سیاست گذاری آگاهانه و کارشناسی بلندمدت است تا دوباره شاهد شکوه تئاتر خراسان باشیم.
این هنرمند با تأکید بر اینکه اهالی تئاتر باید از تکرار اندیشه‌های کهنه و ساکن پرهیز کنند، یادآور می‌شود: دوستانی که در دوره‌های گذشته در انجمن حضور داشتند دیگر ایده جدیدی برای ارائه ندارند؛ ازاین رو باید دریادل باشند، نامزد نشوند و فرصت را به دیگران بسپارند. پیشکسوتان هم که متقاضی حضور در هیئت مدیره هستند باید دانش و تجربه مدیریتی داشته باشند، چون هیئت مدیره به تجربه مدیریت موفق نیاز دارد، نه تجربه بازیگری و کارگردانی.
حسینی ضمن دعوت از اهالی تئاتر برای شرکت در انتخابات می‌گوید: حیات دوباره انجمن نمایش و انتخاب هیئت مدیره خوش فکر و پرانرژی راهی مثبت برای احیای دوباره تئاتر این شهر و استان محسوب می‌شود و رسیدن به روز‌های اوج و اقتدار تئاتر خراسان را به همراه خواهد داشت.
او رسالت اولیه انجمن هنرهای نمایشی را ایجاد همدلی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: انجمن باید همه دیدگاه‌ها را جذب کند، نه اینکه فقط با گروه خاصی همکاری داشته باشد. این انجمن متعلق به همه اهالی تئاتر استان است و حتی باید فعالیت مخالفان خود را نیز پوشش دهد.
این هنرمند با تأکید بر اهمیت ارتباط گرفتن انجمن با مسئولان و نهاد‌های مختلف بیان می‌کند: هیئت مدیره می‌تواند با انتخاب مدیر کاردان، روابط عمومی خوب و بهره گیری از کسانی که ارتباطات خوبی با تهران دارند، اتفاقات خوبی را برای تئاتر استان رقم بزند؛ یعنی لازم نیست که اعضای هیئت مدیره خودشان همه کار‌ها را پیگیری کنند.
محمد ملتجی، پیشکسوت تئاتر مشهد، بر این باور است که برگزاری انتخابات و تشکیل یک انجمن نمی‌تواند مشکلات موجود در این عرصه را حل کند. او نبود مدیریت درست را اصلی‌ترین چالش هنرهای نمایشی خراسان رضوی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: اگر به کتاب «مدیریت تئاتر»، نوشته آنتونی راین و ترجمه حسین ملکی، مراجعه کنیم، متوجه می‌شویم که چرا ما در تئاتر شهرمان با مشکلات فراوانی روبه رو هستیم. این هنرمند ادامه می‌دهد: بداخلاقی ها، پراکندگی‌ها و سوءمدیریت‌هایی که در هنرهای نمایشی با آن‌ها روبه رو هستیم، از آشنا نبودن با مدیریت تئاتر و دور بودن از اخلاق سرچشمه می‌گیرد.
به نظر او خراسان رضوی نیاز به انجمن نمایشی دارد که علاوه بر سامان دهی گروه ها، دل‌های اهالی تئاتر را به هم نزدیک کند. ملتجی با اشاره به برخی نمایش‌ها که به دلایل مختلف توقیف می‌شوند، خاطرنشان می‌کند: اگر انجمنی قوی شکل بگیرد، اعضای آن می‌توانند رایزنی‌های لازم را با مسئولان انجام دهند تا نمایشی از اجرا بازنماند. در این صورت مسئولان دیگر به صورت مستقیم در مسائل مرتبط با هنرهای نمایشی دخالت نمی‌کنند.
این هنرمند درباره مشکلات اقتصادی‌ای که گریبان گیر هنرمندان شده است نیز می‌گوید: انجمن هنرهای نمایشی می‌تواند با جذب ردیف بودجه‌ای که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اداره کل استان درنظرگرفته می‌شود، بخشی از مشکلات مالی این حوزه را برطرف کند. البته باید افرادی که توانایی جذب این اعتبار را دارند در انجمن حضور داشته باشند؛ افرادی موجه که بتوانند با شهردار، استاندار یا دیگر مسئولان جلسه مشترک برگزار کنند.
ملتجی که امیدی به شکل گیری یک انجمن منسجم ندارد، یادآور می‌شود: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی باید شرایط لازم را برای حضور گسترده هنرمندان در انتخابات انجمن هنرهای نمایشی فراهم کند. این اداره می‌تواند با پیشکسوتان و مهره‌های اصلی تئاتر مشورت کند تا انتخابات پرشورتری برگزار شود.
او ادامه می‌دهد: ما باید از نسل جدید تئاتر عذرخواهی کنیم که نتوانستیم در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، هنرهای نمایشی را سروسامان دهیم و آن‌ها را به آرزوهایشان برسانیم. این هنرمند نسل جدید را افرادی دل پاک، باذوق، مستعد و باهوش می‌داند و تأکید می‌کند: ما باعث شدیم خیلی از هنرمندان نسل جدیدمان ناامید شوند و از این شهر مهاجرت کنند. الان هم اگر می‌خواهیم انجمن نمایش خوب و مؤثری داشته باشیم، باید اول به جوان‌ها توجه کنیم و بها دهیم. ملتجی با اشاره به ضرورت آشتی نسل جدید و قدیم تئاتر می‌گوید: انجمن نمایش باید هنرمندان نسل قدیم و جدید را جذب و میان آن‌ها همدلی ایجاد کند.
جواد رحیم زاده، کارگردان نمایش‌های کودک و نوجوان، با بیان اینکه هنرمندان تئاتر شرح وظایف انجمن هنرهای نمایشی را به صورت شفاف نمی‌دانند، خاطرنشان می‌کند: یکی از دلایلی که من یا دوستان دیگر نامزد نمی‌شویم این است که نمی‌دانیم چه وظایفی در انجمن داریم و چطور می‌توانیم به هنرمندان این حوزه کمک کنیم.
او درباره فعالیت انجمن هنرهای نمایشی زیر نظر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان نیز می‌گوید: انجمن هنرهای نمایشی باید مکانی مستقل باشد؛ محلی برای معرفی و حمایت از هنرمندان که بتواند از مشکلات، پیشرفت‌ها و دستاورد‌های آن‌ها بگوید.
این هنرمند با اشاره به مسائل مهمی که می‌شود آن‌ها را در انجمن پیگیری کرد، بیان می‌کند: انجمن نمایش باید آرشیو کاملی از همه هنرمندان تئاتری در اختیار داشته باشد. الان این آرشیو وجود ندارد و فقط اسامی گروه‌های ثبت شده در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در دسترس است که چندان دقیق نیست.
او ادامه می‌دهد: انجمن نمایشی همچنین باید محفل و پاتوقی برای هنرمندان باشد تا هر ماه یا دو ماه یک بار دورهم جمع شوند و آنجا از مشکلات و پیشرفت هایشان صحبت کنند. رحیم زاده درباره ویژگی‌های اعضای هیئت مدیره انجمن نیر توضیح می‌دهد: در انجمن باید افراد بانفوذی حضور داشته باشند که بتوانند با ارگان‌های مختلف دولتی و خصوصی، کارخانه‌ها و برند‌ها ارتباط بگیرند و از آن‌ها مبالغی را برای تولید آثار فاخر و باارزش دریافت کنند.
به گفته این هنرمند باید افرادی عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای نمایشی شوند که از وقت کافی برای رسیدگی به امور مختلف برخوردار باشند. او ادامه می‌دهد: رئیس انجمن باید در ساعات مشخصی در دفترش حضور داشته باشد، اما، چون حقوقی برایش تعریف نشده است، حاضر نیست از شغل اصلی اش بزند.
این هنرمند با اشاره به جشن تئاتر اردیبهشت که در سال‌های گذشته برگزار می‌شده است، خاطرنشان می‌کند: اگر قرار بود من مسئول انجمن هنرهای نمایشی باشم، جشن تئاتر اردیبهشت را به صورت استانی دوباره برگزار می‌کردم تا از هنرمندانی که در طول سال تلاش کرده اند و آثاری را روی صحنه برده اند تقدیر شود. به این ترتیب آن‌ها متوجه می‌شدند که تلاششان دیده می‌شود.
به گفته رحیم زاده انجمن باید در برگزاری جشنواره‌ها مستقل عمل کند و اداره ارشاد فقط به عنوان ناظر حضور داشته باشد. این هنرمند تشکیل انجمنی را که وظایفش مشخص باشد ضروری می‌داند و یادآور می‌شود: افراد بانفوذی که وقت کافی دارند و می‌توانند این وظایف را انجام دهند، باید وارد میدان شوند. آن‌ها همچنین باید خلاق باشند تا هم از جوان‌ها و هم از پیشکسوتان حمایت و میان همه هنرمندان با هر نوع سلیقه‌ای هم گرایی ایجاد کنند. او تأکید می‌کند: همچنین انجمن باید به صورت مداوم گزارش کاری از فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد ارائه کند و مراقب باشد به یک رابط میان هنرمندان و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تبدیل نشود.