شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ این روز‌ها نسل جدیدی از فیلم سازان مشهدی درحال آماده سازی آثارشان برای حضور در چهلمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران هستند که در پاییز پیش رو برگزار می‌شود؛ فیلم سازانی که امیدوارند با راهیابی به جشنواره فیلم کوتاه تهران بتوانند خودی نشان دهند و مسیرشان را پرقدرت آغاز کنند. ما در این گزارش به سراغ سه نفر از این هنرمندان جوان رفته ایم و با آن‌ها درباره آثارشان و وضعیت فیلم کوتاه در مشهد گفتگو کرده ایم.
فیلم کوتاه «آناهیتا»، سومین ساخته داوود نجف زاده، یک ملودرام کودکانه محسوب می‌شود. این فیلم روایتگر داستان پسری خردسال است که برای رسیدن به هدفش زندگی خود را به خطر می‌اندازد؛ همچنین به گفته نجف زاده «آناهیتا» نگاهی خلاقانه به مسئله بی آبی دارد. او پیش‌تر نیز درباره بحران بی آبی فیلم صدثانیه‌ای «بانک آب» را ساخته بود.
این فیلم ساز درباره روند ساخت «آناهیتا» توضیح می‌دهد: داستان «آناهیتا» به تجربه زیسته من از کودکی بر می‌گردد. در واقع این تجربه ترسی در من به وجود آورده بود که با یک خبر تلفیق و تبدیل به قصه شد؛ قصه‌ای که بعد از بار‌ها بازنویسی در نهایت در پیچینگ حرفه‌ای فیلم کوتاه مشهد پذیرفته شد و برای ساخت بودجه دریافت کرد.
او یادآور می‌شود: ما حدود شش روز درگیر فیلم برداری بودیم، سپس مرحله تدوین توسط عماد خدابخش که تدوین آثاری، چون «سرخ پوست»، «خروج» و «ابلق» را در کارنامه دارد، انجام شد. الان هم مشغول اصلاح رنگ و صداگذاری هستیم تا فیلم را به جشنواره فیلم کوتاه تهران برسانیم. نجف زاده که به ژانر علمی تخیلی در سینما علاقه دارد، درباره فضای کاری خود بیان می‌کند: در سینمای ایران برای ساخت چنین آثاری در فضای علمی تخیلی محدودیت‌هایی وجود دارد؛ ازاین رو من هم مانند بسیاری از فیلم سازان درگیر فضا‌های ملودرام و اجتماعی شده ام.
او ادامه می‌دهد: نبود بودجه یکی از علت‌های اصلی ساخته نشدن آثاری در فضای متفاوت است. تهیه کنندگان علاقه‌ای به سرمایه گذاری در ساخت فیلم کوتاه ندارند؛ بنابراین فیلم ساز یا باید با هزینه شخصی فیلمش را بسازد یا از ارگان‌های مختلف کمک بگیرد. همچنین در این رشته برگشت سرمایه‌ای هم وجود ندارد و امید هنرمند فقط به جوایز جشنواره‌های داخلی و خارجی است که اگر برنده هم شود، باید آن جایزه را صرف ساخت فیلم بعدی خود کند.
این فیلم ساز با اشاره به ضعف فیلم نامه‌ها در سینمای ایران خاطرنشان می‌کند: بعد از موفقیت فیلم‌های اصغر فرهادی و سعید روستایی، جریانی در سینمای ایران شکل گرفت که بیشتر فیلم سازان را به سمت ساخت درام‌های اجتماعی سیاه سوق داد؛ فیلم‌هایی که قصه هایشان بیشتر در فضای آپارتمانی روایت می‌شود و تولیدشان برای فیلم ساز هزینه کمتری دارد.
نجف زاده یادآور می‌شود: البته در دو سال اخیر انجمن سینمای جوان تلاش کرده است از آثاری در ژانر‌های متفاوت حمایت مالی کند. او با اشاره به فعالیت‌های تأثیرگذار انجمن سینمای جوان در زمینه آموزش فیلم سازی بیان می‌کند: کلاس‌های خوبی در انجمن سینمای جوان مشهد برگزار می‌شود، ولی متأسفانه خروجی چندانی ندارد. یعنی ورودی این کلاس‌ها زیاد، ولی خروجی آن‌ها کم است.
به گفته نجف زاده هنرجویان بااستعداد و با انگیزه‌ای در کلاس‌های آموزشی حضور دارند، ولی چون حمایت نمی‌شوند، از این رشته فاصله می‌گیرند.
این فیلم ساز تأکید می‌کند: باید سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف از ساخت آثار حمایت کنند؛ اتفاقی که سال گذشته توسط حوزه هنری خراسان رضوی رقم خورد و این نهاد برای حمایت از ساخت فیلم‌های صدثانیه‌ای پیش قدم شد.
او با اشاره به هزینه‌های بالای فیلم سازی ادامه می‌دهد: در سال‌های قبل فیلم ساز می‌توانست با پس انداز شخصی خود یا گرفتن وام اثری را جلوی دوربین ببرد، ولی الان هزینه ساخت به قدری بالا رفته است که هنرمندان بدون حمایت ارگان‌ها نمی‌توانند فیلمشان را تولید کنند. البته این اتفاق خود چالش‌هایی را به همراه دارد، به طوری که گاهی فیلم ساز مجبور می‌شود مطابق نظر یک ارگان در فیلم نامه اش اصلاحاتی ایجاد کند.
کارگردان فیلم «آناهیتا» درباره نمایش فیلم‌های کوتاه روی پرده سینما نیز می‌گوید: پردیس‌های سینمایی مختلفی در مشهد وجود دارند که می‌توانند شرایط اکران فیلم‌های کوتاه را فراهم کنند و یک روز در هفته را به این آثار اختصاص دهند. نجف زاده که برگزاری هفته فیلم و عکس مشهد را اتفاق خوبی می‌داند، یادآور می‌شود: رویداد‌هایی مثل هفته فیلم و عکس مشهد فرصت خوبی برای نمایش آثار فیلم سازان هستند، ولی باید به صورت منظم برگزار شوند تا اثرگذار باشند.
«متروکه» به کارگردانی سیدعلی هاشمی، از هنرجویان دوره فیلم سازی پاییز ۱۴۰۱ انجمن سینمای جوان، به تازگی آماده نمایش شده است. این فیلم داستان دانشجویی است که به خانه‌ای متروکه می‌رود تا ثابت کند شایعه‌های فضای مجازی درباره حضور موجودی اهریمنی در این خانه صحت ندارد
. هاشمی قصد دارد «متروکه» را که اولین تجربه حرفه‌ای فیلم سازی اش محسوب می‌شود، به چهلمین دوره جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران و پنجمین جشن سیمرغ سینمای خراسان رضوی ارسال کند. او درباره فضای متفاوت «متروکه» توضیح می‌دهد: من همیشه به ژانر وحشت علاقه داشتم و می‌خواستم توانایی خود را در ساخت اثری در این فضا محک بزنم؛ ازاین رو در اردیبهشت ۱۴۰۲ «متروکه» را جلوی دوربین بردم.
هاشمی با بیان اینکه سینمای ایران با فقر ژانر روبه روست، یادآور می‌شود: بیشتر فیلم سازان به دنبال گرفتن جایزه هستند؛ ازاین رو آثارشان را مطابق با معیار‌های جشنواره‌ها و در فضای درام و اجتماعی می‌سازند. در واقع آن‌ها فقط یک دغدغه اجتماعی را در قالب یک فیلم روایت می‌کنند که نمی‌توان آن را سینما دانست.
این فیلم ساز ادامه می‌دهد: البته در زمینه فیلم کوتاه حرکت‌های خوبی شروع شده است، به طوری که در هفته فیلم و عکس مشهد که چندی پیش برگزار شد، شاهد تولید آثار باکیفیتی در ژانر‌های مختلف بودیم؛ بنابراین می‌توانیم امیدوار باشیم با ورود این فیلم سازان به عرصه سینمای بلند، اتفاقات خوبی رخ دهد.
او درباره وضعیت فیلم کوتاه در مشهد نیز می‌گوید: مدتی است که این حوزه جدی گرفته می‌شود و چراغ امیدی برای آینده فیلم سازی در مشهد روشن شده است. برای مثال برگزاری هفته فیلم و عکس مشهد و حضور اساتیدی، چون احمد الستی و حمزه ابراهیم زاده در کارگاه‌های انتقال تجربه، اتفاق خوبی بود که باید ادامه داشته باشد.
هاشمی تأکید می‌کند: من فکر می‌کنم درباره برگزاری رویداد‌هایی مانند هفته فیلم و عکس مشهد باید اطلاع رسانی بیشتری در شهر و رسانه‌ها صورت بگیرد؛ به این ترتیب مردم عادی هم بیشتر مشارکت می‌کنند و حاضران در رویداد به جامعه فیلم سازان و اعضای انجمن سینمای جوان محدود نمی‌شوند.
این فیلم ساز جوان با اشاره به آشنا نبودن مردم با فیلم کوتاه یادآور می‌شود: این رویداد‌ها فرصت مناسبی برای آشنایی مردم با فیلم کوتاه محسوب می‌شوند و به آن‌ها نشان می‌دهند آثار کوتاه فضایی مستقل از سینمای بلند دارند و می‌توانند بسیار تأثیرگذار باشند.
او در پایان صحبت هایش درباره برنامه‌های کاری خود برای آینده نیز توضیح می‌دهد: الان مشغول آماده سازی «متروکه» برای حضور در جشنواره‌های مختلف هستم و برای کار بعدی هم ایده‌هایی در ذهن دارم که امیدوارم بتوانم با فراهم شدن بودجه لازم آن را جلوی دوربین ببرم.
زینب طالب، از هنرجویان دوره فیلم سازی تعاملی انجمن سینمای جوان مشهد، قصد دارد اولین ساخته حرفه‌ای خود به نام «تولد» را برای چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران ارسال کند. این فیلم، با محوریت اهدای عضو، روایتگر داستان زنی به نام ساراست که در موقعیتی وهم آلود بین خواسته‌ها و ناخواسته‌های زندگی باید با همسرش برای همیشه وداع کند. به گفته طالب فیلم برداری «تولد» که در پیچینگ سال ۱۴۰۱ انجمن سینمای جوان مشهد برای ساخت بودجه دریافت کرده، حدود یک ماه و نیم پیش تمام شده و الان مرحله تدوین آن درحال انجام است.
او درباره پرداختن به موضوع اهدای عضو در اولین فیلمش بیان می‌کند: اهدای عضو همیشه برای من مسئله ویژه‌ای بوده است؛ چون آدم‌ها باید از فردی که دوستش دارند و هنوز با دستگاه نفس می‌کشد، بگذرند و رضایت دهند که اعضای بدنش به دیگران اهدا شود. این گذشت برای من مهم بود و می‌خواستم به آن بپردازم.
طالب که اولویتش فیلم سازی در فضای درام و اجتماعی است، یادآور می‌شود: من در دانشگاه جامعه شناسی خوانده ام، رشته‌ای که می‌تواند در انتخاب سوژه و پرداختن به موضوعات روز جامعه به من بسیار کمک کند.
این فیلم ساز جوان تأکید می‌کند: خواندن رشته جامعه شناسی دید من را گسترش داده است و من می‌توانم معضلاتی را که می‌بینم، با داستان پردازی ترکیب کنم.
طالب با اشاره به بالا رفتن هزینه‌های فیلم سازی ادامه می‌دهد: اگر کمک‌های مالی ارگان‌هایی مانند حوزه هنری و انجمن سینمای جوان نباشد، بسیاری از هنرجویان فیلم سازی نمی‌توانند فعالیتشان را شروع کنند و اثرشان را جلوی دوربین ببرند.
او درباره فعالیت فیلم سازان زن در مشهد نیز بیان می‌کند: در سال‌های اخیر زنان بیشتری وارد رشته فیلم سازی شده اند و بسیار قوی هم عمل کرده اند. در واقع این باور نهادینه شده است که فضای فیلم سازی می‌تواند فضای سالمی باشد و زنان نیز در آن حرفی برای گفتن داشته باشند. به گفته طالب، الان زنانی در بسیاری از زیرشاخه‌های رشته فیلم سازی فعالیت می‌کنند که سن کمی هم دارند.
این فیلم ساز درباره برنامه‌های آینده خود نیز توضیح می‌دهد: الان در تلاشم که تدوین «تولد» را تمام کنم و آن را به جشنواره فیلم کوتاه تهران که اولویت اول بیشتر بچه‌های فیلم ساز است، برسانم. همچنین نوشتن فیلم نامه جدیدی را شروع کرده ام که البته ساختش در گرو پیدا کردن سرمایه گذار است.
او با اشاره به تلاشش برای ورود به سینمای بلند یادآور می‌شود: من هم مانند همه فعالان عرصه فیلم کوتاه برای حضور در سینمای بلند تمرین می‌کنم و به دنبال ساخت فیلم بلند هستم.