حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ چیزی نمانده است که به چهلمین روز از ایام سوگواری سیدالشهدا (ع) برسیم؛ عددی که نشان‌دهنده روز‌های عزاداری ما برای سرور و سالار شهیدان است و ما مشهدی‌ها هرساله با پیوند این چهل روز به ایام عزاداری آخر صفر، ۴۸ روز را عزادار خاندان هدایت و تربیت هستیم؛ عزاداری‌ای که در آن هرکدام سعی می‌کنیم به‌نوعی ارادتمان را به خاندان اهل‌بیت (ع) نشان دهیم و به برکات و فوایدش امیدوار هستیم.
هرچه پیش می‌رویم، هیئت‌ها بزرگ‌تر می‌شود و مردم بیشتر در مساجد و تکایا و... به عزاداری می‌پردازند، اما هنوز چراغ روضه‌های خانگی در خانه‌های مردم شهر، روشن است؛ روشنایی‌ای که اولیای خدا بر حفظ و حراستش تأکید کرده و علما و بزرگان دین، چه گذشتگان و چه معاصران، در پاسداشتش سخن گفته‌اند و بر اقامه روضه در خانه‌ها سفارش کرده‌اند؛ چون آثار تربیتی و اجتماعی مهمی برای فرد و خانواده به‌ویژه فرزندان دارد. در ادامه، برخی آثار و برکات روضه‌های خانگی برای خانه و خانواده را بررسی می‌کنیم.
روضه‌خانگی فقط مخصوص محرم نیست، اما از همین محرم، شروع و چراغ روضه را در خانه‌تان روشن کنید. سیره ائمه‌اطهار (ع) و سخنانی که از ایشان درقالب حدیث برای ما به‌جای مانده است، توصیه‌های فراوانی برای ما در خود دارد. در روایات آمده است در دوران بنی‌عباس به‌دلیل خفقان حکومت، ائمه معصوم (ع) نمی‌توانستند مجلس سوگواری سیدالشهدا (ع) را به شکل علنی برگزار کنند، اما هر فرد، هر شاعر، مداح و روضه‌خوان وقتی به خانه امام‌صادق (ع) می‌آمد، حضرت بلافاصله می‌فرمودند: «پرده‌ای بزنید». آن‌گاه بانوان حرم پشت پرده و آقایان، طرف دیگری می‌نشستند و برای اهل‌بیت (ع) روضه می‌خواندند و گریه می‌کردند.
این روز‌ها هرکه بتواند، خودش را برای زیارت اربعین به کربلا می‌رساند، اما هستند افرادی که به هر دلیل نمی‌توانند به این مراسم بپیوندند. خوب است بدانید در روایتی از امام‌باقر (ع) درباره زیارت امام‌حسین (ع) در روز عاشورا آمده است: «از ایشان سؤال کردند ما در روز عاشورا نمی‌توانیم به کربلا برویم. ایشان فرمودند: در خانه برای امام‌حسین (ع) گریه و ندبه و عزاداری کنید و به اهل خانه خود بگویید بر او بگریند و در خانه با اظهار گریه و ناله بر حسین (ع)، مراسم عزاداری برپا کنید».
در زیارت جامعه کبیره می‌خوانیم: «هرکه نزد شما آمد، نجات خواهد یافت و هرکه از شما فاصله گرفت، هلاک می‌شود... هرکه شما را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و هرکه با شما دشمنی کند، با خدا دشمنی کرده است... با شما، خداوند آغاز می‌کند و به شما پایان می‌دهد و به‌وسیله شما، باران میفرستد و به‌وسیله شما، آسمان را نگه میدارد... هرکه خدا را خواهد، باید از طریق شما آغاز کند و به خدا تقرب جوید...». باتوجه‌به این بیان گهربار امام‌هادی (ع)، راه برای ما دوستداران این خاندان بزرگوار، روشن و واضح است تا به هرشیوه و روش خود را با آن‌ها پیوند بزنیم که نجات یابیم. به‌گفته بزرگان دین، روضه‌های خانگی یکی از همین روش‌هاست که هم ارادت ما را به اهل‌بیت (ع) نشان می‌دهد و هم محلی برای ذکر و یادآوری معارف این بزرگواران است.
توسل به ائمه‌اطهار (ع) و اهل‌بیت ایشان، گره‌گشای بسیاری از ما و اطرافیانمان بوده است و در این شکی نیست که بسیاری از نذورات ما در روضه‌های خانگی دیده می‌شود. بسیاری از علمای بزرگ درباره برکت روضه، سخن گفته و به برگزاری آن اهتمام داشته‌اند. در بخشی از وصیت‌نامه «آیت‌ا... قاضی»، به برپایی روضه خانگی و تأثیر گره‌گشایی آن اشاره شده است. این استاد اخلاق پس از تأکید بر نماز اول وقت و انجام واجبات می‌گوید: «در مستحبات تعزیه‌داری و زیارت حضرت سیدالشهدا (ع)، مسامحه ننمایید و روضه هفتگی ولو دوسه نفر باشد، اسباب گشایش امور است و اگر از اول عمر تا آخرش در خدمات آن بزرگوار از تعزیت و زیارت و ... به‌جا بیاورید، هرگز حق آن بزرگوار ادا نمی‌شود».
به‌گفته کارشناسان، حضور ذاکر اهل‌بیت (ع) در خانه و برگزاری مجالس روضه باعث می‌شود کودکان از ابتدا با ذکر اهل‌بیت (ع) خوبگیرند و مأنوس شوند و از همان کودکی با شنیدن ذکر مصیبت اهل‌بیت (ع) یا سیره و روایات آن بزرگان، دور از فشار و اجبار درس و بحث، با زندگی و معارف اهل‌بیت آشنا شوند و آن‌ها را الگو و سرمشق خود ببینند.
این انس و الفت، باعث می‌شود در بزرگی به‌اصطلاح نشانه خانه اهل‌بیت را بشناسند و از برکات آن بهره ببرند. بر این اساس، روضه‌های خانگی یک راه آسان و دردسترس برای آموزش امور دینی به فرزندانمان است؛ راهی که نه‌تن‌ها حس خوب و علاقه به بزرگان دینی را در دل آنان قرار می‌دهد، بلکه فواید بسیار دیگری ازجمله مسئولیت‌پذیری و همکاری و مشارکت را نیز به‌عنوان آثار تربیتی با خود به‌دنبال دارد.
از قدیم روضه‌های خانگی، محلی برای خبر گرفتن از حال یکدیگر و دستگیری از نیازمندان بوده است. این رسم مبارکی است که می‌تواند در روضه‌های خانگی شما هم ادامه یابد و عزاداری شما نه‌تن‌ها برکت‌دهنده به خانه و خانواده‌تان باشد که وسیله‌ای برای رساندن خیر به دیگران شود. درباره ثواب کار گره‌گشایی از مؤمن، آیات و روایت فراوانی وجود دارد.
در همین‌باره امام رئوف (ع) فرموده‌اند: «هرکه گره از کار مؤمنی بگشاید و غمی را از او بزداید، خداوند هم در قیامت، کار بسته او را می‌گشاید و اندوهش را می‌زداید» (کلینی، اصول کافی، ج ۲، ص۲۰۰). صله ارحام و باخبر شدن از حال خانواده و آشنایان نیز به زندگی شما رونق می‌بخشد و شادی این معاشرت در زندگی جریان پیدا می‌کند و موجب می‌شود با همدلی، دعا در حق همدیگر یا حتی گره‌گشایی از کار فروبسته یکدیگر، چرخه خوبی و حسنات در حلقه ارتباطی شما ماندگار شود.