امیررضا وثوقی - اول آذر امسال بود که روزنامه شهرآرا، همراه با سازمان صمت، تعزیرات حکومتى و اتاق اصناف مشهد به منظور حفظ حقوق مصرف‌کنندگان اقدام به راه‌اندازی پویش «بى‌قیمت نخریم» کرد. در این پویش، شهروندان مى‌توانستند تخلفات مربوط به درج نکردن قیمت کالا‌ها را با شماره‌هاى ۱۲۴ و ۸۰۰۰۱۲۴ به سازمان صمت و با شماره پیامک ۳۰۰۰۷۲۸۹ به شهرآرا اعلام و موضوع را پیگیرى کنند. از ابتدا تا انتهای آذرماه در قالب پویش «بى‌قیمت نخریم» قاضى تعزیرات حکومتى، بازرسان صمت و اتاق اصناف و شهرآرا از بازارهاى «گوهرشاد»، «مجتمع کامپیوترتک»، «بازار موبایل احمدآباد»، «بازار ارزاق عمومى بولوار مصلى»، «بازارهاى اطراف حرم مطهر»، «بازار سپاد»، «مجتمع آرمیتاژ»، «بازار لوازم صوتى و تصویرى خیابان سعدى»، «مجتمع پروما»، «فروشگاه کوروش»، «مجتمع تجاری ابریشم»، «مجتمع تجاری خورشید» و «نانوایی‌های خیابان قرنی» بازرسى کرده‌اند. این بازرسى‌ها منجر به پلمب چند واحد صنفى و صدور برگه جریمه برای برخی دیگر شد.
ایجاد این پویش بازتاب‌هاى گسترد‌ه‌اى بین شهروندان و مسئولان استانى، مانند معاون اقتصادى استاندار و رئیس سازمان صمت استان داشته است. با‌این‌حال بازتاب این پویش در سطح استان باقی نماند، به‌طوری‌که حسین مدرس خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت در امور بازرگانى، در ۲۰ آذرماه طی نامه‌ای به سازمان‌های صمت استان‌ها ضمن حمایت از پویش «بی‌قیمت نخریم» تأکید کرد که این پویش باید در همه کشور اجرا شود. از آن زمان تاکنون استان‌های مختلفی اجرای این پویش را شروع کرده‌اند. مرحله اول پویش «بی‌قیمت نخریم» ۳۰ آذرماه در حالی به کار خود پایان داد که رضا شجاعی، معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، در نشست خبری این پویش در ۲۵ دی‌ماه اعلام کرد که اجرای این پویش سبب شده است بیش از ۷۰ درصد مجتمع‌های بازرسی‌شده اقدام به درج قیمت کالا‌های خود کنند. امید جلیلی، قاضی شعبه سیار تعزیرات حکومتی خراسان رضوی، نیز در این نشست با بیان اینکه از ابتدای سال تا ۲۵ دی‌ماه، درج نکردن قیمت با ۱۲ هزار و ۶۷۸ گزارش واصل‌شده به تعزیرات حکومتی پرتکرارترین تخلف بوده است، بر ضرورت تداوم داشتن این پویش تأکید کرده بود. همین مسئله سبب شد امیر دلداری، مدیر بازرسی و نظارت اتاق اصناف مشهد، از تشکیل ۴۵۰ پرونده تخلف «درج نکردن قیمت» به ارزش ۴۳۲ میلیون ریال در پرونده‌های یادشده از ابتدای دی تا نیمه بهمن‌ماه خبر دهد. در پیش بودن خرید‌های نوروزی شهروندان و ضرورت تشدید نظارت بر بازار سبب شد شهرآرا با همکاری سازمان صمت، تعزیرات حکومتى و اتاق اصناف مشهد دور دوم پویش «بی قیمت نخریم» را از امروز یعنی اول اسفندماه آغاز کند. در دور دوم شهروندان می‌توانند مانند دور گذشته گزارش‌های خود از تخلفات را به ما ارجاع دهند تا به آن‌ها رسیدگی شود.
با شروع ماه پایانی سال و آغاز خرید‌های شب عید همشهریان، لزوم نظارت بر بازار‌های مختلف بیش از پیش احساس می‌شود، به همین دلیل با پیگیری مجدد پویش «بی‌قیمت نخریم» در شهر مشهد سعی می‌کنیم علاوه بر رعایت قانون ثبت قیمت بر روی اجناس در واحد‌های صنفی، با همکاری همشهریان مشهدی نظارتی جامع‌تر بر قیمت اجناس داشته باشیم. پس پیش از شروع مجدد این پویش سری به مجتمع‌های تجاری گوهرشاد، تک، آرمیتاژ، خورشید و بازار موبایل احمدآباد که در دوره اول این پویش مورد بررسی قرار گرفتند، زدیم تا با بررسی ثبت قیمت‌ها، درج تخفیفات خلاف واقع و گران‌فروشی در این مجتمع‌های تجاری با آمادگی بیشتری پویش «بی‌قیمت نخریم» را از سر بگیریم.
«گوهرشاد»، همچنان قانون‌مدار
بازار گوهرشاد، اولین مقصد برای بررسی درج قیمت‌ها بود. این بازار به عنوان شاخص رعایت درج قیمت بر روی اجناس بیشترین همکاری را با پویش «بی‌قیمت نخریم» در دور گذشته داشت و با نصب بنر پویش بیشتر واحد‌های تجاری خود را ملزم به رعایت قانون کرد. در بررسی مجدد خبرنگار روزنامه شهرآرا مشخص شد بیشتر واحد‌های این‌بازار قیمت‌ها را بر روی اجناس خود ثبت کرده‌اند. با اینکه این درصد در مقایسه با دیگر مجتمع‌های تجاری پذیرفتنی بود، اما ضعف این مجتمع رعایت نکردن این نکته است که ثبت قیمت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که مشتری به راحتی بتواند قیمت‌ها را بررسی و مقایسه کند.
«تک» بر مدار بی‌قانونی
با اینکه تیم نظارت پویش «بی‌قیمت نخریم» ۲ مرتبه از واحد‌های مجتمع کامپیوتر تک بازدید کرد، اما گویا رعایت قانون برای برخی از کسبه این مجتمع بسیار سخت است. در بررسی صورت‌گرفته از این مجتمع واحد‌های معدودی (کمتر از انگشتان یک دست) قانون درج قیمت بر روی اجناس را رعایت کرده بودند. بی‌شک این اتفاق تأثیر زیادی بر ارائه قیمت‌های مختلف به مشتریان دارد. به عنوان مثال مغازه‌داران یک هارد با برند مشخص را که در هفته گذشته ۸۸۰ هزار تومان قیمت داشته است، در روز گذشته بین یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰ هزار تومان عرضه می‌کردند. این افزایش قیمت به صورت گسترده در بیشتر واحد‌های این مجتمع دیده می‌شد، به شکلی که مغازه‌داران در زمان پرسیدن قیمت اجناس ابتدا با تلفن استعلام می‌گرفتند و پس از آن قیمت کالا رابه مشتری اعلام می‌کردند. این در حالی است که براساس قانون باید کالا‌ها با افزودن سود مجاز به قیمت خرید به شهروندان عرضه شوند.
تخفیف‌های عجیب آرمیتاژ
در نتیجه بازرسی‌های دوره اول پویش «بی قیمت نخریم» از بازار آرمیتاژ یکی از واحد‌های صنفی این مجموعه پلمب شد، به همین دلیل در بدو ورود به مجتمع آرمیتاژ به این فروشگاه مراجعه کردیم تا اجرای قانون درج قیمت‌ها را در این واحد صنفی بررسی کنیم. خوشبختانه همه اجناس این فروشگاه درج قیمت داشتند، اما نکته مهم در بازار آرمیتاژ وجود تعداد زیاد مغازه‌های دارای تخفیف ۵۰ تا ۷۰ درصد بود که بیشتر اوقات این حجم از تخفیف غیرواقعی محسوب می‌شود که نیاز به نظارت دقیق تیم بازرسی دارد. با اینکه واحد‌های طبقات ابتدایی این مجتمع از نظر درج قیمت بر روی کالا‌های خود در وضعیتی پذیرفتنی قرار داشتند، بیشتر واحد‌های صنفی در طبقه سوم و چهارم به‌خصوص مغازه‌های فروش اجناس آنتیک قانون درج قیمت را رعایت نکرده بودند.
رعایت نصفه و نیمه قانون در «خورشید»
پیش از شروع مرحله اول پویش «بی قیمت نخریم» پیام‌های متعددی از شهروندان در خصوص ثبت نکردن قیمت‌ها و دیگر تخلفات از بازار خورشید داشتیم. همین موضوع باعث شد باز در آذر ماه امسال به این مجتمع سر بزنیم تا واحد‌های تجاری آن ملزم به رعایت قانون شوند. در بازدید روز گذشته شهرآرا مشخص شد این بازار نسبت به گذشته وضعیتی متفاوت دارد و اکثر واحد‌های طبقه دوم قانون درج قیمت بر روی اجناس را رعایت می‌کنند. اما در طبقه اول و سوم بیشتر واحد‌های تجاری به وضعیت گذشته خود بازگشته و از درج قیمت‌ها خودداری کرده بودند.
جولان بی‌قیمت‌ها در احمدآباد
گوشی همراه به کالایی تبدیل شده است که قیمت آن را باید به‌روز از فروشندگان استعلام کنید، به شکلی که در ۲ هفته گذشته قیمت بسیاری از مدل‌های میان‌رده برند‌های مختلف گوشی تا ۵۰۰ هزارتومان افزایش یافته است. همین موضوع حساسیت ثبت قیمت‌ها بر گوشی‌های همراه را مهم‌تر از گذشته می‌کند، اما در بررسی شهرآرا از ۳ مجتمع تجاری بزرگ عرضه موبایل در خیابان احمدآباد مشهد مشخص شد که هیچ واحد صنفی‌ای درج قیمت بر روی کالا را رعایت نکرده است.
برخورد با واحد‌های متخلف
معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا از آغاز دور دوم پویش «بی‌قیمت نخریم» از اول اسفندماه خبر داد و گفت: معمولا هر سال بازرسی از واحد‌های صنفی از ۱۵ اسفندماه آغاز می‌شود، اما امسال به منظور رفاه شهروندان بازرسی‌ها از ابتدای اسفندماه آغاز می‌شود و تا ۱۵ فروردین‌ماه ادامه می‌یابد. در همین مدت به منظور کاهش بستر تخلفاتی مانند گران‌فروشی با همکاری شهرآرا رصد دقیق نصب قیمت‌ها را در دستور کار قرار داده‌ایم. رضا شجاعی افزود: در این راستا بازرسان صمت، تعزیرات و اصناف با بازرسی روزانه از واحد‌های صنفی وضعیت نصب قیمت در آن‌ها را رصد می‌کنند و در صورت درج نکردن قیمت‌ها با واحد‌های متخلف برخورد خواهد شد. وی «بی قیمت نخریم» را پویشی اقتصادی‌اجتماعی برای دفاع از حقوق مصرف‌کننده و مقدمه حفظ حقوق شهروندان بیان کرد و گفت: درج نشدن قیمت کالا‌ها و خدمات باعث ایجاد ناامنی روانی و بی‌اعتمادی به بدنه تولید، توزیع و کسبه شریف می‌شود. از این‌رو از همه اصناف محترم درخواست می‌کنیم تا در اجرای این پویش ما را یاری کنند. تسریع در رسیدگی به پرونده تخلفات نکته دیگری بود که شجاعی به آن اشاره کرد و گفت: با سرعت به پرونده تخلفاتی که در جریان این پویش تشکیل می‌شود رسیدگی می‌شود.
حمایت از پویش «بی قیمت نخریم»
مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی نیز با اشاره به دوره اول پویش «بی قیمت نخریم» گفت: اجرای پویش «بی قیمت نخریم» در ماه‌های گذشته بسیار خوب و کارآمد بوده است. همچنین طرح نوروز سازمان تعزیرات حکومتی مطابق هرسال در اسفندماه اجرا خواهد شد. حمیدرضا کریم در ادامه افزود: در کنار این پویش و بررسی‌هایی که سازمان‌های نظارتی مختلف در این ایام انجام می‌دهند، با توجه به وضعیت کنونی بازار به شهروندان توصیه می‌کنیم مدیریت خرید را جدی بگیرند، زیرا شهروندان می‌توانند با مدیریت خرید در این ایام راهبرد قیمت‌ها در بازار را تا حدودی مشخص کنند. اگر خانواده‌ها از خرید بیش از اندازه کالا‌های غیرضروری در این ایام اجتناب کنند، با کنترل تقاضا و خرید از افزایش غیرمنطقی قیمت اجناس در بازار جلوگیری می‌شود. همچنین امیر دلداری، مدیر بازرسی اتاق اصناف مشهد، درباره پویش «بی‌قیمت نخریم» گفت: از روز اول اسفند ماه نظارت بر درج قیمت‌ها در مشهد تشدید می‌شود.