به گزارش شهرآرانیوز، بیش از ۸۵ سال از خروج گِل‌نبشته‌هایی که فقط برای مطالعه در اختیار دانشگاه شیکاگو قرار گرفته بود می‌گذرد و حالا با بعد ده‌ها سال رایزنی‌های وزارت امور خارجه و میراث فرهنگی به موطن اصلی خود بازمی‌گردند؛ الواح هخامنشی که در تخت جمشید پیدا شده بود و جهت بررسی و یک دوره مطالعاتی سه ساله و به امانت به آمریکا فرستاده شد اما با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، دولت آمریکا مانع از استرداد آنها شد.
بر اساس اطلاعات کسب شده، اکنون ۳۵۰۶ لوح در پنجمین مرحله استرداد با رایزنی دولت سیزدهم به خاک مادری بازمی‌گردند؛ لوح‌هایی با محتوای مدیریت منابع راه‌ها، روابط اجتماعی، مایحتاج اساسی زندگی، دستمزدها، اقتصاد جامعه هخامنشی به خط میخی و زبان عیلامی و آرامی که در ۹ صندوق هر کدام به وزن ۷۵ کیلوگرم از طریق هواپیمای حامل هیأت ایرانی وارد خاک کشور خواهند شد.
این لوح‌ها با رایزنی‌های گسترده و فشرده وزارت امور خارجه، مرکز امور حقوق بین الملل ریاست جمهوری و وزارت میراث فرهنگی در هماهنگی با مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو که سال ۹۸ وعده انتقال آنها به ایران را داده بودند اما فرایند صدور مجوز آن توسط خزانه‌داری آمریکا به بهانه کرونا دچار تعلل شد، به کشور بازمی‌گردند.
پس از صدور مجوز خزانه‌داری آمریکا قرار شد محموله آماده شده در یک کشور ثالث تحویل نمایندگی کشورمان شود اما به بهانه تحریم‌ها با کارشکنی وزارت خارجه فرانسه و آلمان و عدم همکاری شرکت‌های هواپیمایی و بیمه‌ای مواجه و نهایتاً مقرر شد محموله توسط مؤسسه شرق‌شناسی به نمایندگی کشورمان در نیویورک تحویل داده شود تا در زمان برگزاری مجمع سالانه سازمان ملل از طریق هواپیمای حامل هیأت ایرانی به کشور بازگردانده شوند.
اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد ماجرای این لوح‌ها از این قرار است که باستان‌شناسان الواح را در سال ۱۳۱۳ شمسی در تخت جمشید کشف کردند و این لوح‌ها با موافقت دولت وقتِ ایران در ۵۰ صندوق چوبی شامل حدود ۲۰۰۰ جعبه مقوایی و چند پیت نفتی که در تخت جمشید به پارافین آب شده آغشته شده بودند، از طریق بوشهر به آمریکا و برای مطالعه و بررسی به دانشگاه شیکاگو امانت داده شد و قرار بود بعد از اتمام مطالعات هم به ایران مسترد شود.
در همان زمان، قرارداد و موافقت‌نامه‌ای نیز تدوین شد که در آن آمده بود «ایران لوح‌هایی گلی را برای خوانش و رمزگشایی به امانت به دانشگاه شیکاگو که مشغول کاوش تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) است، می‌سپارد».
اسفند ۱۳۱۱ شمسی در کاوش‌های باستان‌شناسی روی تخت جمشید، حدود ۳۰ هزار لوح گِلی مربوط به دوره هخامنشی به خط میخی کشف شد که تعداد پُرشمار این الواح، محتوای متنوع، منسجم و دست نخورده بودن آنها در طی دو هزار و پانصد سال و کشف یک‌باره این مجموعه، آن را بسیار منحصر به فرد کرده است؛ این مجموعه شامل ۲ هزار و ۶۷۰ قطعه لوح بزرگ به خط میخی و زبان عیلامی و تعداد ۸۳۶ قطعه لوح کوچک به خط میخی و زبان آرامی است.
بعد از مطالعه و انتشار نتایج مطالعات صورت گرفته روی این الواح در قالب چند کتاب، استرداد آنها آغاز شد که تاکنون بخشی از لوح‌ها در چهار مرحله به ایران برگردانده شده‌اند: سال ۱۳۲۷ شمسی (۱۷۹ قطعه)، سال ۱۳۲۹ شمسی (۳۷هزار قطعه)، سال ۱۳۸۳ شمسی (۳۰۰ قطعه) و سال ۱۳۹۸ شمسی (۱۷۸۳ قطعه)؛ گرچه بازگشت بخش چهارم الواح به کشور شرایط پیچیده‌تری داشت و اسرائیل بنا داشت تا لوح‌های هخامنشی را به عنوان غرامت یک حمله انتحاری از سوی مبارزان فلسطینی مصادره کند که برای آن پرونده معروف «جنی روبین» را علیه ایران تشکل داد و لابی صهیونیست‌ها هم در این زمینه کاملاً مصمم بود الواح ایرانی را به نفع خانواده قربانیان آن واقعه مصادره کند اما نهایتاً پیگیری‌های ایران مانع آن شد و تیر رژیم صهیونیستی برای غارت لوح‌های هخامنشی به سنگ خورد.
دولت سیزدهم در طی دو سال اخیر بارها در مجامع بین المللی مانند دادگاه لاهه استرداد این الواح را با اهتمام ویژه پیگیری کرده و خواستار آن شده تا میراث تاریخی ملت را به کشور برگرداند و نهایتا پنجمین محموله الواح در قالب ۳۵۰۶ لوح بسته‌بندی شده، پس از بیش از ۸۵ سال از سوی هیات ایرانی به کشور برمی‌گردد.
به گفته کارشناسان این الواح به نسبت لوح‌هایی که در مراحل قبل وارد کشور شده اند سالم‌تر بوده و قابل خواندن هستند.
منبع: ایرنا