به چند مرکز عرضه قلیان در برخی نقاط شهر مشهد مراجعه کردیم متاسفانه همگی باز و فعال بودند.
علیرضا ظهیری- مراکز عرضه قلیان یکی از محیط‌های شیوع بیماری‌های واگیردار به دلیل نبود بهداشت مناسب و استفاده مشترک افراد از قلیان است و در این‌باره مسئولان پس از شیوع بیماری کرونا در کشور اعلام کردند که درهای این مراکز را خواهند بست.
پس از شیوع این بیماری در برخی شهرهای ایران و احتمال گسترش آن به شهرهای دیگر، مردم توقع دارند که هرچه زودتر با این مراکز که بیشتر آن‌ها به‌صورت زیرزمینی و غیرقانونی اداره می‌شود، برخورد صورت گیرد، اما شمار زیادی از این کافه‌ها همچنان مشغول به کار هستند.دیروز برای بررسی این موضوع به چند مرکز عرضه قلیان در برخی نقاط شهر مشهد رفتیم که همگی باز و فعال بودند. در ابتدا به یکی از مراکز عرضه قلیان در نقطه مرکزی شهر مراجعه می‌کنیم و اولین چیز که نظر را جلب می‌کند، دود غلیظ قلیان و صدای قل‌قل این سازه دخانی است.
در این کافه علاوه بر نصب کاغذنوشته‌هایی مانند «به افراد زیر 18سال قلیان داده نمی‌شود» که قبلا هم دیده می‌شد، با شیوع بیماری کرونا، نصب کاغذهای هشداردهنده این بیماری هم به چشم می‌خورد. در برخی از کاغذنوشته‌های نصب‌شده بر در و دیوار این کافه‌سنتی، هشدارهایی درباره اینکه «از دست دادن با هم و روبوسی کردن خودداری کنید» و «اگر سرماخورده هستید به کافه نیایید» ذکر شده است.
حتی کافه‌داران با نصب کاغذنوشته‌ای درباره اینکه «استفاده از یک شیلنگ قلیان برای چند نفر سبب گسترش بیماری می‌شود» سعی کرده‌اند به گونه‌ای هشدارهای تخصصی خود را بدهند. این برگه‌ها در شرایطی نصب شده است که اداره کافه با روزهای قبل از شیوع بیماری کرونا هیچ فرقی ندارد و بیشتر افرادی که به این کافه می‌آیند، با شیلنگ‌های مشترک و بدون رعایت حداقل‌های مسائل بهداشتی قلیان استعمال می‌کنند. استفاده از شیلنگ‌های جداگانه هم نمی‌تواند در جلوگیری از شیوع یک بیماری واگیردار در این‌گونه مراکز تأثیری داشته باشد، اما در این کافه شیلنگ‌های یک‌بارمصرف هم به فروش می‌رسد تا هرکس بخواهد، با قیمت 3000تومان این شیلنگ‌ها را بخرد.
شیلنگ اختصاصی
در همین حوالی کافه دیگری هم وجود دارد و شرایط این مرکز عرضه قلیان هم مانند کافه قبلی است. با جعفرآقا، کافه‌دار، درباره رعایت مسائل بهداشتی در این کافه هم‌صحبت می‌شوم. او می‌گوید: ما علاوه بر نصب هشدار برای بیماری کرونا، به تمام مشتریانمان توصیه می‌کنیم که از شیلنگ یک‌بارمصرف استفاده کنند. او می‌افزاید: برخی از مشتریان از این شیلنگ‌ها استفاده می‌کنند. البته نکته جالب توجه این است که پس از استفاده از این شیلنگ، برخی مشتریانمان می‌گویند که آن را به نام من در گوشه‌ای از کافه آویزان کن تا در مراجعه بعدی فقط از شیلنگ مخصوص خودم استفاده کنم. جعفرآقا ادامه می‌دهد: البته برخی از مشتریان هم تأکید دارند که شیلنگ ما را داخل فریزر بگذار تا ویروس‌های آن بمیرد! در کنار این اقدامات مشتریان، نظر افرادی که برای کشیدن قلیان به کافه می‌آیند نیز جالب است. یکی از مراجعه‌کنندگان به شوخی به بقیه می‌گوید «این‌قدر قلیان نکشید، آخر همه شما می‌میرید» و پس از این کلام خود یک کام بزرگ از قلیان می‌گیرد و دود زیادی را به فضای کافه روانه می‌کند.
وضعیت متفاوت در بالاشهر و پایین‌شهر
کافه‌های بالاشهر و البته کافه‌های مناطق ییلاقی مشهد شرایط متفاوتی دارند. در این کافه‌ها به دلیل اینکه عرضه قلیان با قیمتی بالاتر صورت می‌گیرد، اقدامات به‌اصطلاح بهداشتی را خود کافه‌داران انجام می‌دهند. به یکی از این مراکز که مراجعه می‌کنیم، متوجه تغییر شیلنگ قلیان برای هر فرد می‌شویم. در این کافه‌سنتی پس از هربار استفاده از قلیان، شیلنگ آن دور انداخته می‌شود و فرد بعدی که مراجعه می‌کند، کافه‌دار برایش شیلنگ یک‌بارمصرف می‌آورد.
هشدارهای بهداشتی کافه‌داران در فضای مجازی
برخی از این کافه‌داران در تلگرام کانال دارند یا با پیج اینستاگرامی خود اطلاعات و مسائل مربوط به کافه خود را به مشتریان ارائه می‌دهند. پس از شیوع بیماری کرونا در برخی شهرها و ترس از شیوع این بیماری در شهر مشهد نیز این کافه‌داران در کانال‌ها و پیج‌های خود با توصیه رعایت مسائل بهداشتی به مشتریانشان اعلام می‌کنند که اگر سرماخورده هستید به کافه نیایید. حتی این کافه‌داران در فضای مجازی به‌نوعی خیال مشتریان خود را با اعلام رعایت کردن مسائل بهداشتی راحت می‌کنند. این کافه‌داران به اطلاع مشتریان خود می‌رسانند که تمامی قلیان‌ها هرشب ضدعفونی می‌شوند و با این کار می‌خواهند این موضوع را در ذهن مشتریان خود ایجاد کنند که کشیدن قلیان با این اقدامات اشکالی ندارد و ویروسی منتقل نخواهد شد.
کافه‌ها باید تعطیل شوند
معاون بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد در گفت‌وگو با شهرآرا می‌گوید: قلیان‌خانه‌هایی که مجوز دارند با تعزیرات به سراغشان می‌رویم، اما در کلان‌شهر مشهد به دلیل حجم بالا و نیروهای محدود ما این اقدامات زمان‌بر است و سازمان‌های دیگر همچون شهرداری باید ما را یاری کنند.
مهدی قلیان می‌افزاید: به‌طور قطع قلیان‌خانه‌ها باید بسته شوند و حوزه بهداشت محیط دانشگاه علوم‌پزشکی موضوع را رصد خواهد کرد، اما موضوع بستن قلیان‌خانه‌ها در این شرایط یکی از 100جبهه‌ای است که ما با آن درگیر هستیم و یک‌شبه نمی‌توان آن را جمع کرد. با این حال طبق برنامه‌ریزی کار را انجام می‌دهیم.