به گزارش شهرآرانیوز، اگرچه آزادسازی مدرک به معنای مهاجرت قطعی از کشور نیست، اما می‌تواند سنجشی برای افزایش مهاجرت باشد. در واقع آن دسته از کسانی که قصد رفتن از کشور را دارند و می‌خواهند در کشور‌های دیگر ادامه تحصیل دهند یا مشغول به کار شوند، گذرشان به دانشگاهی که در آن تحصیل می‌کردند، می‌افتد. پیش از رفتن باید مدرک تحصیلی خود را از دانشگاه بگیرند که به آن آزادسازی مدرک یا لغو تعهد خدمت آموزش رایگان می‌گویند.
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری هم به اشاره به خروج نخبگان از کشور گفته که این موضوع عقبه طولانی دارد. نه می‌توان از کنار آن گذشت و بگوییم چنین مسأله‌ای نیست، نه می‌توان به آن دامن زد.
او ادامه داد: «خروج نخبگان از کشور وجود دارد و در سال‌های اخیر نیز در برخی از حوزه‌ها تا ۲ برابر افزایش داشته است. آنچه ما را نگران می‌کند و باید کنترل کنیم تعداد خروج نخبگان از کشور نیست، بلکه نرخ خروج است.»
بنابر مصوبه‌ای که در رسانه‌ها منتشر شده، با استناد به بند ۵ ابلاغیه ساماندهی ایفای تعهدات توسط مقام عالی وزارت در آبان ۱۴۰۱، میزان هزینه خرید تعهد، انصراف اخراج دانشجویان در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ برای مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری حرفه‌ای (پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی) زیر همان مبالغ شهریه تحصیلی سال ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به شرح زیر است.
میانگین شهریه سالانه پیشنهادی دانشجویان برای سال تحصیلی جاری برای رشته تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد به ترتیب ۴۰ میلیون تومان و ۵۰ میلیون تومان است.
همچنین میانگین شهریه سالانه پیشنهادی دانشجویان برای سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ در رشته تحصیلی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی به ترتیب ۱۱۰ میلیون تومان، ۱۲۰ میلیون و ۱۱۰ میلیون تومان است.
در ادامه این مصوبه آمده که میزان وثیقه‌گذاری دانشجویان برای امکان خروج دانشجویی، معادل سرانه سالانه اعلام‌شده از سوی سازمان برنامه و بودجه برای سال تحصیلی جاری در سنوات تحصیل ضرب خواهد شد. برای تعیین میزان وثیقه دانشجویان دارای تعهد بیش از یک برابر، مبالغ مذکور در ضریب تعهدات نیز ضرب خواهد شد.
ناگفته نماند که ایران در سال ۲۰۲۰ در فهرست ۲۰ کشور اول دانشجوفرست دنیا قرار داشت. بنا بر داده‌های رصدخانه مهاجرت ایران، ۱۰ مقصد اول دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱ به ترتیب کانادا، آلمان، امریکا، ترکیه، ایتالیا، مجارستان، روسیه، بریتانیا، استرالیا و فرانسه بود.
همانطور که گفته شد، آزادسازی مدرک تحصیلی می‌تواند معیاری برای افزایش مهاجرت باشد. رصدخانه مهاجرت ایران سال گذشته آمار‌هایی از وضعیت درخواست آزادسازی مدرک تحصیلی دانشجویان منتشر کرد.
بنا بر این گزارش، از بهمن سال ۱۳۹۵ تا اواخر مهر سال ۱۴۰۱ در مجموع ۳۵۳ هزار و ۴۵۷ نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور درخواست لغو تعهد خدمت آموزش رایگان خود را به سازمان امور دانشجویی ارائه کردند. سازمان امور دانشحویی هم با حدود ۲۲۴ هزار درخواست از سوی فارغ‌التحصیلان موافقت کرد.
تجارت‌نیوز پیش از این در سلسله گزارش‌هایی به وضعیت مهاجرت دانشجویان از کشور پرداخت. در یکی از این گزارش‌ها به میل مهاجرت دانشجویان پرداخته شد. در این گزارش آمده که رصدخانه مهاجرت در پیمایشی میل به مهاجرت دانشجویان از چهار دانشگاه برتر کشور (صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، تهران و امیرکبیر) را بررسی کرد.
نتایج این پیمایش نشان می‌داد که تمایل به مهاجرت در دانشگاه صنعتی شریف ۷۰ درصد، علم و صنعت ایران ۶۶ درصد، دانشگاه تهران ۶۳ درصد و دانشگاه صنعتی امیرکبیر درصد است.
به گزارش شهرآرانیوز به نقل از ایسنا سرانه سالانه تربیت هر دانشجوی مقطع کارشناسی علوم پزشکی ۸۵۲ میلیون ریال است. همچین میزان سرانه تربیت هر دانشجوی مقطع کارشناسی‌ارشد رشته‌های علوم‌پزشکی نیز به یک میلیارد و ۵۶۰ میلیون ریال می‌رسد. میزان سرانه سالانه تربیت هر دانشجو برای تحصیلات تکمیلی در مقطع دکتری تخصصی بنابر اعلام سازمان برنامه و بودجه، ۲ میلیارد و ۸۴۰ میلیون ریال است. همچنین سرانه تربیت دانشجوی ۳ رشته پرطرفدار علوم‌پزشکی یعنی رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی معادل ۲ میلیارد و ۱۳۰ میلیون ریال است.
میزان سرانه تربیت دستیاران بالینی بر اساس محاسبات سازمان برنامه و بودجه معادل ۳ میلیارد و ۱۲۴ میلیون ریال است و این سرانه برای دوره فوق‌تخصصی و فلوشیپ نیز ۳ میلیارد و ۵۵۰ میلیون ریال است.