روایت شهرآرا از گشت بازرسی تعزیرات و اتاق اصناف از واحدهای صنفی عرضه میوه و گوشت در مشهد
نخستین گزارش از دور دوم پویش «بی‌قیمت نخریم» را در روز‌هایی کلید می‌زنیم که کرونا روی روزمره‌ترین کارهایمان سایه انداخته است. لطفا به تمام توصیه‌های متداول از توصیه «دست ندهید» و «روبوسی نکنید» گرفته تا «نگران نباشید» و «ویتامین C بخورید»، این یک توصیه را هم اضافه کنید، «بی‌قیمت نخرید.»
هدف ما از همراهی امروزمان با گشت مشترک تعزیرات حکومتی و اتاق اصناف مشهد، بازرسی از میوه‌فروشی‌هاست که گله از نرخ‌های بی‌حساب‌وکتاب برخی اقلامشان را با شهرآرا در میان گذاشته بودید.
چهارشنبه هفته پیش هم گزارشی با عنوان «تب کرونا قیمت میوه را بالا برد» در همین صفحه چاپ شد. وقتی داشتیم گزارش یادشده را تهیه می‌کردیم، سوءاستفاده برخی واحدهای عمده‌فروش و خرده‌فروش از اقبال مردم به لوکس‌هایی شامل سیر، لیموترش و زنجبیل برایمان محرز شده بود. مراجعه امروزمان به تعداد دیگری از میوه‌فروشی‌های بالای شهر، دانسته‌هایمان را دوباره تأیید کرد.
عاقبت جواب‌های سربالا
فروشنده، سؤال‌های تیم بازرسی را بدون استثنا با جملات سربالا جواب می‌دهد.
- فاکتور‌های خریدت کجاست؟
- دست صاحب مغازه است.
- صاحب مغازه کجاست؟
- نیست.
- پروانه کسب کجاست؟
- دست خودش است.
- کارت شناسایی داری؟
- نه.
- بعضی جنس‌هایت قیمت ندارد. درج کن.
- نمی‌کنم.
رئیس شعبه سیار اداره‌کل تعزیرات حکومتی خراسان‌رضوی، بی‌مبالاتی فروشنده به مجریان قانون را که می‌بیند، دستور پایین‌کشیدن کرکره مغازه را می‌دهد. لحن امید جلیلی که ملایمت لحظه‌های پیش در آن ناپدید شده است، فروشنده را سر عقل می‌آورد و به تمکین در برابر قانون و درج قیمت به‌عنوان حق بدیهی مصرف‌کننده وادار می‌کند.
اقلامی که قیمت ندارد، از قضا همان‌هایی است که چند خط بالاتر نام بردیم. موز را هم به این فهرست اضافه کنید، میوه‌ای که با افزایش نرخ دلار به روز‌های اوج قیمت خود برگشته است.
عجیب است، اما گویا گرفتن ژست اپوزیسیون برای برخی همشهریانمان نشانه باکلاس‌بودن تلقی می‌شود. یکی از مشتریان این میوه‌فروشی واقع در بولوار هاشمیه در رفتاری عجیب، از تیم بازرسی می‌خواهد کاری به کار فروشنده نداشته باشند و با تخلف‌های آشکار او برخورد نکنند.
این اعتراض نابه‌جا تأثیری در روند بازرسی ندارد. موارد تخلف در پرونده درج می‌شود. حالا خاطی باید منتظر پیامکی بماند که زمان حضورش در تعزیرات حکومتی را نشان می‌دهد.
بفرمایید میوه قاچاق!
تمام اتفاقاتی که خواندید، در فروشگاه دوم هم تکرار می‌شود. همه‌چیز قیمت دارد به جز زنجبیل، سیر، موز و لیموترش. در زمان حضور ما در فروشگاه، خریداران بی‌اعتنا به این باید قانونی، تقاضای خرید اقلام یادشده را از فروشنده می‌کنند. فروشنده به‌دلیل یا شاید هم به بهانه نبودن صاحب مغازه از ارائه فاکتور‌های خرید امتناع می‌کند و قول می‌دهد در زمان حضور خود در تعزیرات، تمام مستندات را بیاورد.
زنجبیل ۱۱۰ هزار تومان، لیموترش ۲۷ هزار تومان، سیر ۵۰ هزار تومان و موز... قیمت‌ها نسبت به آنچه که چند روز پیش در برخی فروشگاه‌ها دیدیم، کمتر است. به‌قاعده هم باید این‌طور باشد. انتظار دارید قیمت‌های شفاهی ارائه شده در حضور تیم بازرسی غیرعادی باشد؟ معلوم است که نه.
مهم‌ترین مشکل درج‌نکردن قیمت آن هم در نبود فاکتور‌های خرید، دشواری در اثبات تخلف گران‌فروشی است. البته صاحب فروشگاه از چنگ قانون قسر در نخواهد رفت. درج‌نکردن قیمت و ارائه‌نکردن فاکتور، هر کدام مجازات‌های ویژه خود را دارد.
فروش میوه «اژدها» که به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، از دیگر تخلف‌های این واحد صنفی است. مردم نظاره‌گر رفتار بازرسان هستند. تا موارد یادشده در پرونده درج شود، تعدادی از خریداران فرصت را غنیمت می‌شمارند و با صدایی آهسته، نشانی دیگر فروشگاه‌های متخلف را در اختیار قاضی شعبه سیار تعزیرات حکومتی قرار می‌دهند.
تغییر مسیر بازرسی
متصدی واحد گوشت در این هایپرمارکت معروف، گمانش را نمی‌کرد که بازرسان در کارشان مصر باشند و حاضر شوند، بیش از ۳۰ دقیقه سرپا بایستند و منتظر حضور کارشناس دام‌پزشکی بمانند. بازرسی ما از میوه‌ها و سبزی‌های این هایپرمارکت با رضایت کامل همراه بود. هم درج قیمت داشت و هم قیمت‌ها زیر نرخ بازار بود. سمت‌وسوی ماجرا از جایی تغییر کرد که یکی از مشتریان از غرفه گوشت این هایپرمارکت گله کرد و از تیم بازرسی خواست سری به آن بزنند.
حضور ما در غرفه یادشده روی دیگر این سکه را نشان می‌دهد. پشت پرده وضعیت بهداشتی این غرفه با آنچه مشتریان می‌بینند از زمین تا آسمان تفاوت دارد. آلایش‌های غیرقابل استفاده موجود در یخچال این هایپرمارکت به اضافه گوشت‌هایی که از دیروز در چرخ گوشت مانده است و بوی طبیعی ندارد، باعث می‌شود قاضی جلیلی درخواست حضور کارشناس شبکه دام‌پزشکی را بدهد. کمتر از یک ساعت بعد تیم شبکه دام‌پزشکی هم به جمعمان اضافه می‌شود. نظر کارشناسی آن‌ها همان است که گفته شد. بخشی از محتویات یخچال که گفته می‌شد قرار است به کارخانه تولید سوسیس و کالباس منتقل شود، در محل هایپرمارکت با ریخته‌شدن مایع سفیدکننده معدوم می‌شود. گوشت‌های داخل تشت و چرخ گوشت هم فاسد تشخیص داده شد و یخچال هایپر مارکت نیز تا دریافت تأییدیه نهایی درباره کیفیت گوشت‌های نگهداری‌شده، پلمب می‌شود. پلمب یک بازارچه موقت واقع در منطقه ۱۱ مشهد که بی‌توجه به تذکر‌های مرکز بهداشت، بدون گرفتن مجوز‌های لازم به فروش مواد غذایی بدون بسته‌بندی اقدام می‌کرد، دشت دیگر ما در بازرسی‌های امروز است.