امین صادق‌پور - از گذشته‌های دور مدارس بهترین مکان برای درس خواندن بودند که استادان می‌توانستند علوم لازم را به دانش‌آموزان بیاموزند.
شاید برایتان جالب باشد بدانید ایران به دلیل داشتن پیشینه‌ای طولانی در علم و دانش، مدرسه‌های تاریخی زیادی در جای‌جای خود دارد. بعضی از آن‌ها امروزه به میراث فرهنگی تبدیل شده‌اند و گردشگران بسیاری از این اماکن جذاب بازدید می‌کنند.
این مدارس قدیمی نشان می‌دهند ایرانیان از گذشته به یادگیری علم و دانش علاقه‌ی بسیاری داشته‌اند.
از مدرسه‌های مهم و تاریخی کشور عزیزمان می‌توان به مدرسه‌ی غیاثیه‌ی خرگرد، مدرسه‌ی دارالفنون تهران، مدرسه‌ی شوکتیه‌ی بیرجند و نظامیه‌های خواجه نظام‌الملک توسی اشاره کرد.
برای اینکه با سابقه‌ی مدرسه‌سازی در ایران بیشتر آشنا شویم، امروز قرار است به دیدن یکی از مدرسه‌های تاریخی در شهرستان فردوس واقع در استان خراسان جنوبی سفر کنیم.
این مدرسه‌ی تاریخی، مدرسه‌ی علمیه‌ی علیای تون نام دارد. خوب است بدانید نام قدیم شهر فردوس، «تون» بوده و یکی از شهر‌های بسیار مهم ایالت قهستان قدیم به شمار می‌رفته است.
مدرسه‌ی تاریخی علیا که یکی از زیبا‌ترین و بی‌نظیر‌ترین مدارس خراسان به شمار می‌رود، در دوران تاریخی تیموریان و صفویان ساخت شده که بر اساس وقف‌نامه‌ای که موجود است، به دستور میرعلی‌بیک در اواسط دوره‌ی قاجاریه در شهر تاریخی تون مرمت شده است.
این مدرسه جزو مدارس چهارایوانی است. ورودی، هشتی، مسجد، مدرس و حجره‌ها از اجزای این مدرسه‌ی تاریخی به شمار می‌روند و ورودی آن در راسته بازار تون قرار داشته است.
مدرسه‌ی تاریخی علمیه علیا در سال ۱۳۵۵ با شماره‌ی ۱۳۲۱ به فهرست آثار ملی ایران افزوده و از سوی اداره‌ی کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی مرمت و بازسازی شده است.