موسوی‌زاده - هر چند کشورهای اروپایی همواره مقصد صادراتی پسته ایران بوده اند، آمار پایگاه خبری کمیسیون اروپا (یورو استات) نشان می دهد صادرات پسته ایران به اروپا در ۴ ماه نخست ۲۰۱۹ با افت هفتادوسه درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به ۴/۲۵ میلیون یورو رسیده است. ایران در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۵/۹۴ میلیون یورو پسته به اروپا صادر کرده بود. صادرکنندگان ایرانی کاهش مراودات ایران با کشورهای اروپایی و ایجاد مشکلاتی در انتقال ارز را از جمله دلایل کاهش صادرات پسته به کشورهایی اروپایی بیان می کنند. با توجه به اینکه استان هایی مانند کرمان بیشترین صادرات پسته را به کشورهایی اروپایی دارند، ظاهرا بیشترین افت صادرات مربوط به آن ها بوده است. در این میان، خراسان رضوی با توجه به جایگاه دومش در تولید پسته، با اتخاذ سیاست های افزایش بازارهای صادراتی، ظاهرا توانسته است تا حد زیادی خود را از کاهش میزان صادرات پسته در امان نگه دارد. براساس گزارش گمرک، در سه ماهه اول امسال 2میلیون و 59 هزار و 659 کیلوگرم پسته به ارزش 17 میلیون و 340 هزار و 456 دلار از خراسان رضوی صادر شده‌است. صادرات پسته خراسان از نظر وزنی نسبت به سه ماهه سال گذشته، 184 درصد و از نظر ارزشی 159 درصد رشد داشته‌است. صادرات پسته در سه ماهه اول امسال، بیشتر به کشورهای افغانستان، قرقیزستان، هند، لبنان و چین بوده‌است.
افزایش سطح کشت پسته در استان
مدیر امور باغبانی و زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در گفت وگو با شهرآرا با بیان اینکه تولید و صادرات پسته در استان در چند سال اخیر افزایش یافته است افزود: در سال گذشته در خراسان رضوی 41 هزار تن پسته تولید شد. امسال با توجه به وضعیت مناسب بارندگی پیش بینی می شود این میزان به 50هزار تن افزایش یابد. سید هاشم نقیبی افزود: در سال گذشته 4700 تن پسته به ارزش 36 میلیون دلار از خراسان رضوی صادر شد. البته از آنجا که بخش زیادی از پسته استان از طریق سایر استان ها مانند کرمان صادر می شود، آمار واقعی صادرات پسته استان بیش از این رقم است. وی ادامه داد: برخورداری از تشکل های تخصصی درحوزه صادرات پسته سبب شده است صادرکنندگان استان های جنوبی در حوزه بازاریابی صادراتی عملکرد موفقی داشته باشند. از این رو، برخی از خراسانی ها محصولات خود را از طریق صادرکنندگان کرمانی روانه بازار می کنند. البته در سال های اخیر تلاش شده است با بهره گیری از نظرات بخش خصوصی زمینه های افزایش صادرات پسته از مبدأ خراسان رضوی فراهم شود.
بازارهای جدید صادراتی
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفت وگو با شهرآرا با اشاره به آمار کاهش صادرات پسته ایران به کشورهای اروپایی گفت: با توجه به اینکه خراسانی ها در سال های اخیر سعی کردند محصولات خود را در بازارهای جدیدتری عرضه کنند، این کاهش شامل محصولات استان نمی شود. علی شریعتی مقدم افزود: کشورهای آسیای جنوب شرقی، چین و هنگ کنگ بازارهای جدید صادراتی پسته خراسان هستند. در سال گذشته، چین به دلیل مسائل تجاری ای که بین این کشور و آمریکا وجود دارد، تعرفه واردات پسته آمریکایی را افزایش داد. این مسئله سبب شد زمینه برای رشد صادرات محصولات استان به چین فراهم شود. وی با بیان اینکه «درصدد هستیم بازارهای ثابتی برای پسته خراسان ایجاد کنیم» افزود: صادرات پسته در بسته بندی های مناسب و شکیل و همچنین صادرات محصولات جانبی پسته در دستور کار تجار خراسانی قرار گرفته است. وی ادامه داد: اگر سخت گیری های ارزی در حوزه صادرات کمتر و در این باره مساعدت های بیشتری برای صادرات محصولات کشاورزی در نظرگرفته شود، به طور حتمی خراسان رضوی ظرفیت افزایش بیشتر صادرات پسته به کشورهای آسیای جنوب شرقی و چین را دارد.
بررسی داده های منتشرشده درباره صادرات و واردات کالا به چین این گفته رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی خراسان رضوی را تأیید می کند. آمریکا در کنار ایران جزو بزرگ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان محسوب می شود که سهم چشمگیری در بازار جهانی این محصول به خود اختصاص داده است. نیمی از صادرات پسته آمریکا به مقصد چین انجام می شود که در سال گذشته، میزان آن به ۱۷۵ میلیون دلار رسیده بود. سال گذشته، چین در راستای جنگ تجاری با آمریکا، تعرفه واردات تعداد زیادی از محصولات غذایی و کشاورزی از این کشور از جمله پسته را افزایش داد. همین مسئله باعث شد واردات پسته از ایران برای تجار چینی صرفه اقتصاد بیشتری داشته باشد. در تابستان سال گذشته، وال استریت ژورنال پیش بینی کرده بود اعمال تعرفه چین روی پسته آمریکایی ها باعث خواهد شد بازار این محصول پرطرف دار در جهان به نفع ایران تمام شود.
استاد کشاورزی دانشگاه آزاد مشهد نیز جنگ تجاری بین چین و آمریکا را فرصتی برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی ایران دانست و گفت: ترکیه بعد از تحریم هایی که برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس علیه قطر انجام دادند، با سیاست های حمایتی، صادرات به این کشور را از 630 میلیون دلار به یک میلیارد دلار افزایش داد. بر این اساس، به نظر می رسد ایران نیز با توجه همکاری نکردن اروپایی ها درحوزه تجارت با ما به خوبی می تواند چین و کشورهای جنوب شرق آسیا را یکی از مقاصد صادرات محصولات کشاورزی خود تعیین کند. دکتر علیرضا سوهانی افزود: با توجه به کاهش درآمدهای نفتی، توسعه صادرات محصولات کشاورزی می تواند تا اندازه ای بخشی از نیازهای ارزی کشور را تأمین کند. از این رو، دولت باید با در نظر گرفتن مشوق های لازم، زمینه های صادرات محصولات کشاورزی مانند پسته و زعفران را فراهم آورد.