با توجه به شیوع بیماری کرونا، نظارت مستمر بر نانوایی‌ها و رعایت نکات بهداشتی از سوی مردم ضروری است
تکتم جاوید - روز‌ها و هفته‌های گذشته با اخبار و نگرانی‌ها درباره شیوع و پیشگیری از بیماری کرونا سپری شد و همه تلاش‌ها در راستای کاهش سرعت انتقال و ابتلای شهروندان بود. بخش مهمی از اقتصاد شهر تحت‌تأثیر این بیماری قرار گرفت و به سوی تعطیلی کشیده شد و در مقابل، بخش‌های دیگری با ازدحام و شلوغی شهروندان مواجه شدند، همان مکان‌هایی که به قول مسئولان بهداشتی خطر انتقال بیماری در آن‌ها بیشتر است. نانوایی‌ها از همان اصنافی هستند که هم این‌روز‌ها مراجعان زیادی دارند، هم نگرانی‌های مردمی برای انتقال ویروس از آن‌ها بسیار زیاد است. شهروندان ناگزیر از خرید نان‌اند و برخی نانوا‌ها هنوز اهمیت رعایت اصول بهداشتی را جدی نگرفته‌اند. اکنون حدود ۲۵۰۰ نانوایی در مشهد فعال‌اند که کنترل بهداشت در آن‌ها مشکل است. با وجود این، گروه‌های نظارتی و بهداشتی به‌طور مستمر و منظم به سرکشی از نانوایی‌های شهر اقدام کرده و کیفیت رعایت نکات بهداشتی این اماکن را ارزیابی می‌کنند.
توجیه ۲۰۰۰ نانوایی در ۳ روز
«بازرسان اتحادیه نانوایان مشهد در چندروز گذشته و ظرف مدت ۳ روز به حدود ۲۰۰۰ نانوایی در شهر سر زدند، پوستر‌های پیشگیری از بیماری را توزیع و متصدیان و کارگران را درباره رعایت بهداشت توجیه کردند.» این‌ها را حسین خدایی، بازرس اتحادیه می‌گوید و ادامه می‌دهد: به نظر نمی‌رسد هیچ‌یک از اتحادیه‌های دیگر با وجود تنها ۱۳ بازرس توانسته باشند چنین حجمی از اعضا را بازرسی و کنترل کنند. پس از گذشت آن ۳ روز و اخطار‌های مداوم بازرسان به همراه خدایی و سهرابی، بازرس اتاق اصناف مشهد، قرار است به چندمورد از نانوایی‌های شهر سربزنیم.
اولین نانوایی‌ای که خدایی نشانمان می‌دهد در خیابان دانشجو قرار داد و در این‌چندروز پلمب شده است. وی می‌گوید: در بازرسی‌های چندروز ۳ واحد نانوایی را پلمب کردیم که این نانوایی هم با تخلف رعایت نکردن موارد بهداشتی و پخت نان بدون مجوز یکی از آن‌ها بود. به متصدیان نانوایی فرصت داده شده تا در مدت چندروز و پس از رفع مشکلات بهداشتی، پخت نان را از سر بگیرند.
هم کم‌فروشی، هم مشکلات بهداشتی
دومین نانوایی‌ای که به آن سر می‌زنیم در محدوده دانشجوست. متصدی نانوایی در محل حضور ندارد و کارگرانی که در روز ۱۷ اسفندماه پس از نصب پوستر پیشگیری از بیماری، برای موارد بهداشتی توجیه شده‌اند، از علت رعایت نکردن توصیه‌ها اطلاعی ندارند. هیچ‌یک ماسکی ندارند و فاصله مشتریان با محل پخت رعایت نشده است.
وزن‌کشی نان‌ها هم نشان می‌دهد که ماجرای کم‌فروشی در کار است که سهرابی به آن رسیدگی می‌کند. طبق مصوبه اتحادیه، وزن نان، با ۲۶۰ گرم، باید ۶۰۰ تومان باشد، درحالی‌که اکنون با ۲۵۰ گرم ۸۰۰ تومان فروخته می‌شود.
بازرس اتاق اصناف مشهد وضعیت آرد و پخت نان را نامناسب می‌داند و آن را در گزارشش می‌نویسد. بر سر نام مجوز اختلاف نظر است و کارگر‌ها از آن اطلاعی ندارند. یکی از کارگر‌ها شماره متصدی نانوایی را می‌گیرد تا بازرس او را توجیه کند. ایراد‌ها ذکر می‌شوند و متصدی همه را می‌پذیرد و تلفن را قطع می‌کند. از گفته‌های متصدی نانوایی معلوم می‌شود که مجوز دارد، اما برای تغییر نام به اتحادیه مراجعه نکرده است. کارگر‌ها کار خود را رها کرده‌اند و دور بازرسان جمع شده اند و نگران تعطیلی کارخود هستند. یکی از آن‌ها که حدودا شصت‌ساله است می‌گوید: کارفرما دستمزد ما را نمی‌دهد نمی‌توانیم توقع داشته باشیم ماسک و دست‌کش برایمان بخرد. ما اینجا هیچ‌کاره‌ایم.
وزن‌کشی خمیر با سنگ!
به توصیه خدایی به نانوایی دیگری سرمی‌زنیم که یکی از اعضای بدون مشکل است و هم پیش از این کیفیت نانش خوب بوده و هم این‌روز‌ها وضعیت بهداشتی پرسنل را رعایت کرده است. هر‌چه را توضیح داده شده است در آنجا می‌بینیم و وزن‌کشی نان‌ها هم استاندارد است. بازرسان چندنکته کوچک را یادآوری می‌کنند و به مکان دیگری می‌رویم.
به محض اینکه از خودرو پیاده می‌شویم خدایی متوجه می‌شود که توصیه‌های بهداشتی را جدی نگرفته‌اند. تخته فلزیِ قرار دادن نان‌ها بیرون از مغازه است و فروشنده هم هیچ ماسک و دست‌کشی ندارد. دستگاه کارت‌خوان هم داخل مغازه است که باید کارت را گرفت و برد داخل.
به جلوی نانوایی می‌رسیم. فروشنده پنجاه و‌چندساله در حال بحث کردن بر سر افزایش قیمت نان با یک مشتری مسن‌تر از خودش است. مشتری می‌گوید: تا هفته پیش، این نان را ۱۰۰۰ تومان می‌خریدم و حالا شده است ۱۶۰۰ تومان. بعد از آن معلوم می‌شود که ۲ وزن نان در این واحد پخته می‌شود که نرخ‌ها براساس نرخ مصوب وزن و سایز نان درست است، اما وزن‌کشی خمیر‌ها نشان می‌دهد اینجا هم کم‌فروشی می‌کنند. متصدی نانوایی در محل نیست و برادرش پاسخ بازرس‌ها را می‌دهد. وزن کم نان‌ها را قبول نمی‌کند تا اینکه چند خمیر مختلف را وزن می‌کنند و در نهایت مشخص می‌شود که اشکال در این است که به جای یک وزنه سنگ روی ترازو گذاشته‌اند و همین باعث اختلاف در وزن خمیر‌ها شده است. وزنه را اصلاح می‌کنند. قرار بر این است که خمیر‌ها را دوباره وزن کنند.
نمی‌توانیم برای پول نقد با مردم درگیر شویم
فروشنده هنوز پول نقد می‌گیرد، چون معتقد است: خیلی از مردم کارت ندارند یا حاضر نیستند کارت بکشند و ما نمی‌توانیم با مشتری درگیر شویم. پیشنهاد بازرس اتحادیه این است که یا ظرفی را بگذارند که مردم پول‌های نقد را داخل آن بیندازند یا فرد دیگری فقط مسئول گرفتن پول نقد باشد و به نان‌ها دست نزند. به این دلیل که پیشتر نان‌ها را روی تخته فلزی جلوی مغازه چیده بودند و ظاهرا قبلا هم برای آن اخطار گرفته بودند، بار دیگر نان‌ها به داخل مغازه انتقال پیدا می‌کنند. نرخ‌نامه روی دیوار مغازه نانوایی نیست و سهرابی نوع نان را از خدایی می‌پرسد. از روی شکل و شمایل کارگران و وضعیت نانوایی معلوم است هنوز بیماری کرونا را جدی نگرفته‌اند. فروشنده پس از اصرار بازرسان حاضر می‌شود دست‌کش بپوشد و وقتی اصرارهایمان را درباره بیمار شدن و در معرض خطر بودن خودش می‌شنود، لبخند می‌زند و زیرلب می‌گوید: من تا ۳۰ سال دیگر زنده هستم. به زور دیگران ماسک می‌زند و فکر می‌کنم بعد از رفتن ما آن را بر می‌دارد.
با شرایط فعلی و کمبود آرد نمی‌توانیم اجاره مغازه بدهیم
نانوایی‌اش سر یک کوچه و در محل گذر اصلی است. روی شیشه کاغذی چسبانده که از پذیرفتن پول نقد معذوریم و می‌گوید که با هزینه خودش موادضدعفونی‌کننده گرفته است و مدام تخته فلزی نان‌ها را تمیز می‌کنند. از وضعیت پیش‌آمده به شدت ناراضی است. می‌گوید: این روز‌ها بیچاره شده‌ایم و به دلیل بی‌آردی -درحالی‌که مجوز ۲ پخت دارم- بخش دیگر نانوایی را تعطیل کرده‌ام و نمی‌توانم این‌ماه اجاره ۱۲ میلیونی مغازه را بدهم. من تا ظهر بیشتر آرد ندارم، درحالی‌که شبانه‌روز هستم. از زمان سهمیه‌بندی آرد و نرخ‌بندی، آرد خیلی کم شده است و به ما فشار مضاعفی وارد می‌شود.
۴۰۰۰ ضدعفونی‌کننده بین نانوایی‌ها توزیع می‌شود
بازرس اتحادیه نانوایان با ابراز خرسندی از اینکه با ۱۳ بازرس و طی ۳ روز به حدود ۲۰۰۰ نانوایی سرزده و اطلاع‌رسانی کرده‌اند، می‌گوید: از چهارشنبه تا ظهر یکشنبه همه پوستر‌ها را توزیع و موارد بهداشتی را اعلام کردیم و در یک تا ۲ روز آینده هم کار اطلاع‌رسانی را تمام می‌کنیم. اما بازرسی‌ها و کنترل‌های بعدی همچنان و هرروز ادامه دارد.
خدایی یادآور می‌شود: از امروز حدود ۱۰۰۰ ظرف ۴ لیتری مواد ضدعفونی‌کننده نیز بین نانوایان توزیع خواهد شد که یا می‌توانند با مراجعه به اتحادیه آن را دریافت کنند یا به نانوایی‌ها ارسال می‌شود. درخواست‌هایی هم برای ماسک و دست‌کش داشتیم که منتظریم به آن‌ها پاسخ داده شود.
سهرابی نیز در پاسخ می‌گوید: ماسک‌ها و دست‌کش‌ها به دانشگاه علوم‌پزشکی تحویل داده شده است و هرچند که آن‌ها در اولویت هستند، اتحادیه می‌تواند برای دریافت آن‌ها اقدام کند.
وی با اشاره به نگرانی‌های نانوایان اظهار می‌کند: باتوجه به اینکه مراجعه به رستوران‌ها و اغذیه‌ها کاهش و میزان مراجعه به نانوایی‌ها به شدت افزایش پیدا کرده است، از مسئولان درخواست می‌کنیم فکری به حال کمبود آرد نانوایی‌ها بکنند، زیرا به شدت با کمبود سهمیه مواجه هستند.
خدایی درعین‌حال بااشاره به توصیه‌های دانشگاه علوم‌پزشکی مشهد می‌گوید: مردم نباید حساسیت زیادی داشته باشند، زیرا نان به این علت که پخته می‌شود عاری از ویروس است و درهمین حال به شهروندان هم توصیه می‌کنیم بعد از خریدن، نان‌ها را در مایکروفر گرم کنند تا میزان آلودگی آن کاهش پیدا کند.
کرونا مشتریان فست‌فودی‌های مشهد را کاهش داد
با اوج شیوع ویروس کرونا در روز‌های اخیر که به گفته مسئولان وزارت بهداشت دوران پیک خود را سپری می‌کند، بسیاری از مشاغل دچار چالش و رکود شده‌اند. این روز‌ها یکی از اصنافی که به‌شدت آسیب دیده و کاهش مشتریان آن به دلیل شیوع ویروس کرونا مشهود است، اغذیه‌فروشی‌ها (فست‌فودی‌ها، طباخی‌ها، شیرینی‌فروشی‌ها، رستوران‌ها، سفره‌خانه‌ها، آب‌میوه‌فروشی‌ها و اغذیه خانگی و فروشندگان دل و جگر و ذرت مکزیکی) هستند.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فراورده‌های گوشتی، اغذیه، پیتزا و غذا‌های فانتزی مشهد در این‌باره به ایرنا گفت: کرونا شرایط بازار صنوف زیر پوشش این اتحادیه را کاملا تغییر داده و تعداد مشتریان این صنف‌ها به‌شدت کاهش یافته است. ابوالقاسم کاشفی‌وحدتی افزود: نوروز۹۹ برای فست‌فودی‌های شهر مشهد مانند نوروز سال‌های گذشته نخواهد بود و شیوع کرونا لطمه زیادی به بازار این صنف زده و مشتریان این نوع غذا‌ها را خانه‌نشین کرده است و حال فروشندگان با دست‌های خالی به فروکش کردن التهابات ناشی از کرونا و بازگشت اوضاع به روال گذشته امید بسته‌اند.
وی اضافه کرد: قیمت مواد اولیه برای تولید فست‌فود‌ها مانند پنیر، چیپس، سوسیس، کالباس و گوشت امسال افزایش درخور توجهی داشت و از سوی دیگر هزینه‌های ثابت صنف‌ها مانند مالیات، برق، گاز و آب و اجاره نیز روند صعودی پیدا کرده است و در مجموع این موضوع باعث افزایش نرخ کالا‌های فروشندگان پیتزا و غذا‌های فانتزی در مشهد شد. رئیس اتحادیه صنف فروشندگان فراورده‌های گوشتی، اغذیه، پیتزا و غذا‌های فانتزی مشهد گفت: تعیین نرخ در رسته فست‌فودی‌ها بر اساس پیشنهاد خود صنف و مبتنی بر نرخ مواد اولیه و هزینه‌های جاری آن‌هاست و از آنجا که امسال هم نرخ مواد اولیه و هم هزینه‌ها برای فست‌فودی‌ها افزایش یافته است، آن‌ها چاره‌ای جز افزایش نرخ‌های خود نداشته‌اند. کاشفی افزود: ۱۲۰۰واحد صنفی در مشهد از اتحادیه صنف فروشندگان فراورده‌های گوشتی، اغذیه، پیتزا و غذا‌های فانتزی این شهر پروانه کسب دارند و تاکنون ۶۰۰ تا ۷۰۰ واحد فست‌فودی غیرمجاز نیز در این شهر شناسایی شده‌اند که به آن‌ها اخطار پلمب داده شده است.