ایمان فروزان‌نیا - این روزها کافی است وارد اینستاگرام شوی تا احساس کنی 40، 50سال در زمان به جلو سفر کرده‌ای و داری عکس دوستان و آشنایان و خیلی‌های دیگر را در پیری می‌بینی. به لطف نرم‌افزار faceapp این روزها یکی از تفریحات سالم همه این شده است که از خودشان عکس بگیرند تا ببینند در پیری چه شکلی می‌شوند. بعد هم عکسشان را در اینستاگرام به اشتراک بگذارند و در چالش پیری شرکت کنند. این چالش با
هشتگ‌های AgeChallenge#، FaceAppChallenge# و... در کل دنیا داغ شده است. خیلی از سلبریتی‌ها در این چالش شرکت کرده‌اند. اگر هم خودشان شرکت نکرده باشند، طرفدارانشان عکس آن‌ها را در این چالش شرکت داده‌اند؛ از رونالدو، مسی، برد پیت، دی‌کاپریو، پوتین و ترامپ بگیرید تا سلبریتی‌های ایرانی مثل سعید معروف، محمدرضا گلزار، ترانه علیدوستی، مهراب قاسمخانی، مهناز افشار، محمدجواد ظریف و آذری‌جهرمی، داوران مسابقه عصر جدید و... .
به‌روزرسانی یک چالش قدیمی
فیس‌اپ نرم‌افزار جدیدی نیست. اگر یادتان باشد، دو سال قبل هم این نرم‌افزار با قابلیت جالب تغییر جنسیت باعث ایجاد یک چالش سرگرم‌کننده و خنده‌دار در فضای مجازی شده بود؛ چالشی که در آن نرم‌افزار، چهره مردانه را زنانه و چهره زنانه را مردانه می‌کرد. بسیاری از سلبریتی‌های شناخته‌شده دنیا مثل رونالدو یا دواین جانسون در آن چالش شرکت کردند و باعث خنده هوادارانشان شدند. در ایران هم تغییر چهره جواد خیابانی، شهاب حسینی، عادل فردوسی‌پور و بعضی‌های دیگر حسابی باعث خنده کاربران ایرانی شد. ناگفته نماند که در نسخه دو سال قبل فیس‌اپ هم می‌شد تصویر خودمان را پیر یا جوان کنیم ولی کیفیت کار آن‌قدر چشمگیر نبود. حالا این نرم‌افزار با بهبود عملکرد پردازش فیلتر پیر شدن، توانسته است نظر کاربران فضای مجازی را به خودش جلب کند؛ البته هنوز امکان جوان‌سازی آن چنگی به دل نمی‌زند. فیس‌اپ در دنیا ازطریق گوگل‌پلی روی بیش از 100میلیون گوشی تلفن هوشمند نصب شده است. این نرم‌افزار در کافه‌بازار که بزرگ‌ترین اپ‌استور ایران به‌حساب می‌آید، هم بیش از نیم میلیون نصب فعال را به خود اختصاص داده است.
حاشیه‌های چالش فیس‌اپ در توئیتر
دربین سلبریتی‌های مرد و زن محبوب این روزها، عموپورنگ و عموقناد دو چهره‌ای بودند که کاربران فضای مجازی با دیدن عکس پیری آن‌ها حسابی ذوق‌زده شدند؛ مثل کاربری که به‌شوخی نوشته بود: «تنها مزیت فیس‌اپ برای ما ایرانیا این می‌تونه باشه که به ما کمک کرد تا ایام کهنسالی عموپورنگ و قناد رو قبل از مرگ خودمون ببینیم.» بعضی کاربران هم شروع کردند به نقد این چالش و از همه‌گیر شدن آن گلایه کردند. کاربری نوشت: «لطفا این چالش پیری رو از برنامه زندگی‌تون حذف کنید! هردفعه میام توئیتر، انگار اومدم خونه سالمندان.» کاربر دیگری هم این‌طور توئیت زده بود: «حس می‌کنم خیلی خفن خاصم که حتی توی خلوتم هم توی چالش لوس پیری شرکت نکردم. هرکی هرکاری کرد، شمام باس بکنی؟»
نگاه متفاوت به چالش پیری
اما همه شرکت‌کنندگان در چالش پیری با نیت خنده و شوخی از خودشان عکس منتشر نکردند و برخی دغدغه‌های جدی‌تری داشتند؛ مثل کاربری که با گذاشتن عکس کودکان کار به این نکته اشاره کرده بود که این کودکان بدون شرکت در هیچ چالشی، سال‌ها بزرگ‌تر از سن خودشان شده‌اند و مجبورند مثل افراد بالغ کار کنند. کاربر دیگری هم با در دست گرفتن یک بطری پلاستیکی، عکس خودش را قبل و بعد از شرکت در چالش فیس‌اپ منتشر کرده و زیر آن نوشته بود: «پلاستیک‌ها پیر نمی‌شوند». این کاربران نشان دادند که با کمی فکر می‌شود از چالش‌های همه‌گیر که صرفا برای خنده و وقت‌گذرانی استفاده می‌شود، برای انتقال پیام‌های مهم‌تر و دغدغه‌های جدی‌تر هم استفاده کرد.
حاشیه‌های امنیتی
گذشته از حاشیه‌های خنده‌دار و نقدها، فیس‌اپ یک حاشیه بزرگ امنیتی هم ایجاد کرد. برخی از کارشناسان اعلام کردند این نرم‌افزار که به‌وسیله یک شرکت روسی نوشته شده است، می‌تواند بدون اجازه کاربر به عکس‌های بخش Camera roll دسترسی پیدا کند و آن‌ها را ذخیره و استفاده کند. این موضوع در کشوری مثل آمریکا که اصلا دل خوشی از روسیه ندارد، به یک مشکل جدی تبدیل شده است و مسئولان این کشور از پلیس FBI خواسته‌اند تا درباره امنیت این نرم‌افزار تحقیق کند. این نگرانی البته فقط متوجه فیس‌اپ نیست. میلیون‌ها کاربر که تعدادشان از نصب‌کنندگان فیس‌اپ خیلی بیشتر است، حجم زیادی از اطلاعاتشان را در فیسبوک یا اینستاگرام قرار داده‌اند. جالب است بدانید که این شبکه‌های اجتماعی حتی از اینکه شما برای مثال در عکس‌ها چه رنگی پوشیده‌اید یا چه چیزهایی را لایک می‌کنید هم استفاده تجاری می‌کنند. البته برخی از این استفاده‌ها کاملا منطقی است؛ بالأخره این شرکت‌ها خدماتی رایگان به شما می‌دهند، اما به هر حال اینکه عده‌ای می‌توانند جزئیات زندگی ما را رصد کنند، می‌تواند کمی آزاردهنده باشد. این‌طور نیست؟