الهام ظریفیان | شهرآرانیوز، تبلیغات نامزد‌های نمایندگی مجلس شورای اسلامی در فضا‌های حقیقی و مجازی درحالی دیده می‌شود که در بسیاری از آن‌ها رفع مشکلات عمومی جامعه مانند بیکاری و مشکلات اقتصادی و سیاسی وعده داده شده است. در میانه این هیاهوها، اما کمتر نشانی از لزوم توجه به نیاز‌های فرهنگی و هنری جامعه می‌توان یافت. حال آنکه حل بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی بدون درنظرگرفتن نقشی برای هنر به عنوان زبانی تأثیرگذار در فرهنگ سازی تقریبا غیرممکن است. هنرمندان کسانی هستند که می‌توانند آسیب‌های اجتماع را متفاوت‌تر از آنچه سیاست مداران می‌بینند، ترسیم کنند و با بهره گیری از خلاقیت هنری و تزریق آگاهی به جامعه در یافتن راه حل‌های ممکن کمک کنند؛ اما برای آنکه آن‌ها بتوانند به بهبود حال جامعه کمک کنند، ابتدا باید حال خودشان خوب باشد و این یعنی نمایندگان مجلس شورای اسلامی باید حواسشان به این قشر پویای جامعه نیز باشد. در گزارش زیر به سراغ سه هنرمند پیشکسوت مشهدی رفتیم و از آن‌ها درباره مهم‌ترین مطالباتی که جامعه هنری مشهد از نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی دارند، پرسیدیم.
محمد ملتجی، هنرمند پیشکسوت تئاتر مشهد، با تأکید بر نقش مهم نمایندگان مجلس در رونق بخشی هنر در جامعه، می‌گوید: جامعه هنرهای نمایشی مشهد با مشکلات زیادی روبه روست. ازجمله این مشکلات تشکیل نشدن انجمن هنرهای نمایشی، وضعیت نامشخص برخی گروه‌های نمایشی و وضعیت نامناسب معیشت هنرمندان است. مشکلات اقتصادی موجب می‌شود هنرمندان هر پروژه‌ای با هر سطح کیفی را قبول کنند. شاید یکی از دلایل دورشدن تئاتر مشهد از سال‌های اوجش در دهه ۶۰ این باشد که نمایندگان مجلس وارد عرصه هنر نمی‌شوند. بار‌ها برایم سؤال پیش آمده است که نمایندگان چقدر دغدغه هنر دارند و چقدر مایل اند هنر را از نزدیک ببینند و دورادور مشکلات هنرمندان را رصد کنند.
او می‌افزاید: از نمایندگان مجلس این انتظار می‌رود که بیشتر از بقیه مردم دغدغه فرهنگ و هنر داشته باشند. بی تفاوتی آن‌ها به امور هنری درنهایت روی کیفیت آثار هنری تأثیر می‌گذارد و هنرمندان را دچار مشکلات اقتصادی می‌کند. بسیاری از هنرمندان پیشکسوت را می‌شناسم که تن به هر قراردادی می‌دهند و هرکاری را روی صحنه می‌برند، درحالی که هنر تئاتر در خراسان جایگاه والایی دارد.
به نظر این هنرمند، نامزد‌ها بعد از اینکه رأیشان را می‌گیرند، رویکردشان تغییر می‌کند. او دراین باره تصریح می‌کند: وقتی آن‌ها به مجلس راه پیدا می‌کنند، دیگر نه نشستی با هنرمندان دارند و نه برای دیدن آثار هنری می‌آیند. درحالی که آن‌ها نماینده همه اقشار جامعه هستند و رصد آثار هنری اجراشده در شهرشان و بررسی کیفی آن‌ها را باید در کنار دیگر مسئولیت هایشان قرار دهند. نمایندگان مجلس باید تئاتر را از نزدیک ببینند و مشکلات هنرمندان تئاتر را لمس کنند تا بتوانند برای برطرف کردن آن‌ها از طریق کمیسیون فرهنگی مجلس دغدغه داشته باشند.
ملتجی با تأکید بر اینکه مدیریت فرهنگی در کشور ضعیف است، اضافه می‌کند: یکی از مطالبات هنرمندان تئاتر مشهد این است که خرج کرد ردیف اعتبار بودجه‌ای که در اداره فرهنگ وارشاد اسلامی مشهد به تئاتر اختصاص می‌یابد، روشن شود. نمایندگان از مدیران بخواهند که دراین باره گزارش بدهند و از آن‌ها بپرسند که آیا همه این بودجه صرف تئاتر و ارتقای این هنر می‌شود؟ بسیاری از شهرستان‌های استان سالن تئاتر و سینما ندارند. وضعیت آموزشگاه‌ها و حتی دانشگاه‌هایی که دروس هنری ارائه می‌دهند، مناسب نیست. خروجی این مراکز به این دلیل که از سطح دانش خوبی برخوردار نیستند، تأثیر مهمی بر تئاتر نمی‌گذارد. در مشهد جای یک دانشکده تئاتر خالی است. چرا مشهد به عنوان یک شهر بزرگ نباید یک دانشکده تئاتر داشته باشد و سالن‌های اجرای نمایشش اجاره‌ای است؟ رسیدگی به این مشکلات به کمیسیون فرهنگی مجلس برمی گردد.
محمدعلی باقرزاده طوسی، هنرمند خوش نویس مشهدی، نیز با بیان اینکه مطالبات هنرمندان سال هاست روی هم انباشته شده است، می‌گوید: تاکنون شاهد برآورده شدن این مطالبات حتی در کمترین میزان نبوده ایم. او تأکید می‌کند: نمی‌توان روی هنر قیمت گذاشت. هنرمند مانند دانشمند گل سرسبد هر جامعه‌ای است. اگر قدر او دانسته نشود، جلای وطن می‌کند، به حاشیه می‌رود و در عزلت خود سکوت می‌کند. هنرمند بدون هیچ پشتوانه و حامی، با دست خالی و صرف هزینه شخصی سال‌ها ممارست کرده و خون دل خورده است. هنرمند اگر از آسایش به معنی حداقل امکانات مالی و اقتصادی برخوردار نباشد، آرامشی را که لازمه خلق آثار هنری است هم نخواهد داشت. این هنرمند می‌افزاید: دغدغه نان اجازه نمی‌دهد انسان به نیاز‌های درجه سوم و چهارم خود فکر کند، چه برسد به نیاز‌های هنری و فرهنگی. از آن گذشته هنرمند در کنار آرامش و آسایش نیازمند استقلال فکری است. در فرایند خلق هنر کسی نباید به هنرمند دیکته کند و بگوید این کار را بکن و این کار را نکن. ممیزی موجب دل سردی هنرمند می‌شود. اثر هنری که نتواند خالقش را راضی کند، بر مخاطب هم تأثیرگذار نخواهد بود.
رئیس سابق انجمن خوش نویسان مشهد این خواسته هنرمندان را که دولتمردان خودشان اهل فرهنگ و هنر باشند و فرهنگ اصیل ایرانی را دوست داشته باشند، انتظاری بیراه نمی‌داند، چراکه معتقد است اگر غیر از این باشد، آن‌ها نمی‌توانند حرف هنرمندان را درک کنند و هرچه بگویند، ظاهرفریبی به نظر می‌رسد. باقرزاده می‌افزاید: نامزد‌ها در زمان انتخابات برای اینکه هنرمندان را همراه خود کنند، حرف‌هایی می‌زنند و قول‌هایی می‌دهند، ولی به محض اینکه به عنوان نماینده بر صندلی‌های مجلس تکیه می‌زنند، همه آن قول‌ها و حرف هایشان را فراموش می‌کنند.
این هنرمند با اشاره به مطالبات هنرمندان از نماینده‌های آینده، می‌گوید: معمولا هنرمندان از نظر مالی آن قدر توانمند نیستند که بتوانند کارگاه یا فضایی برای خلق آثار و ارائه به مخاطب برای خود فراهم کنند. مدیران فرهنگی با حمایت از نمایندگان مجلس باید چنین فضا‌هایی را در اختیار هنرمندان بگذارند تا هنرمندان بتوانند بدون کمترین دغدغه، اثرشان را خلق کنند. نمایندگان باید این مشکلات را بررسی و راهکار برای آن‌ها پیدا کنند. آن‌ها هستند که باید از دولتمردان بپرسند برای هنرمندانی که این قدر از آن‌ها دم می‌زنند، چه کار کرده اند.
او می‌افزاید: وقتی می‌گوییم از هنرمندان حمایت‌های مادی و معنوی کنند، منظور این نیست که ماهانه به آن‌ها پول بدهند، منظور این است که فضا و امکانات مادی و معنوی برای آن‌ها فراهم کنند تا هنرمندان بتوانند آثارشان را خلق کنند، در معرض دید مخاطب قرار دهند و به فروش بگذارند. مثلا کارگاه یا بازارچه‌های هنری ایجاد کنند تا هنرمندان بتوانند آثار هنری شان را در آن‌ها عرضه کنند. همچنین امکانات سخت افزاری و نرم افزاری و مواد اولیه‌ای را که برای خلق آثارشان نیاز دارند، با قیمت کم در اختیارشان بگذارند.
باقرزاده تأکید می‌کند: نمایندگان مجلس با پیگیری‌های خود باید شرایط را برای فراهم کردن امکانات به وجود آوردند. هر هنرمندی که به بار می‌نشیند، سال‌ها پای هنرش زحمت کشیده و خون دل خورده است. آیا باید زمانی که موقع میوه دادن تلاش‌های هنری اش رسیده است، او را به امان خدا رها کنیم و بعد هم دغدغه فرهنگ و هنر داشته باشیم؟ نمایندگان مجلس باید این دغدغه‌ها را بشناسند و درک کنند.
باقرزاده به بخش دیگری از مطالبات هنرمندان درباره شرکت در جشنواره‌های خارجی اشاره می‌کند و می‌گوید: هنرمندان انتظار دارند امکان حضور آن‌ها در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های داخلی و خارجی فراهم شود تا بتوانند با مخاطبان خود در دیگر کشور‌ها نیز ارتباط برقرار کنند، با شرکت در دورهمی‌های هنری به تبادل آرا بپردازند و دیدگاه‌های یکدیگر را به چالش بکشند. این فرصت‌ها باید برای همه هنرمندان فراهم شود تا هنرمندان بتوانند خودشان را در عرصه بین المللی هم عرضه کنند و محک بزنند که آیا مخاطب می‌تواند با اثر هنری آن‌ها ارتباط برقرار کند، یا نه. یعنی بازخورد آثارشان را ببینند.
او با تأکید بر اینکه کسی که بر صندلی مدیریت فرهنگی قرار می‌گیرد، باید خودش دغدغه هنری داشته و هنردوست باشد، می‌افزاید: اگر کسی را بر این مسند بگذارند که با این فضا آشنایی ندارد، راه به جایی نمی‌بریم. متأسفانه می‌بینیم افرادی بر رأس امور هنری قرار می‌گیرند که اصلا این کاره نیستند و تخصص و فهم کار هنری را ندارند؛ بنابراین با هنرمندان به چالش برمی خورند و در نهایت هنرمند راه خودش را می‌رود و آن‌ها هم راه خودشان را می‌روند.
سیدجلیل زهرایی، عکاس پیشکسوت مشهدی، نیز با بیان نقش مهم مجلس شورای اسلامی در قانون گذاری می‌گوید: نمایندگان مسئولیت بزرگی دارند و باید پاسخگوی همه اقشار جامعه ازجمله هنرمندان باشند. به همین منظور، باید مشکلات آن‌ها را ببینند و مطالباتشان را در نظر بگیرند.
او با اشاره به تأثیرات مثبتی که نمایندگان دوره‌های پیشین مجلس شورای اسلامی در حمایت از هنرمندان داشته اند، می‌گوید: سال‌ها قبل قانون بیمه هنرمندان آزاد به تصویب رسید که بسیار قانون خوبی بود و در نتیجه بسیاری از هنرمندانی که سال‌ها فعالیت هنری می‌کردند، ولی از هیچ بیمه‌ای برخوردار نبودند، توانستند به پشتوانه‌ای برای سال‌های بازنشستگی خود امیدوار باشند.
این هنرمند می‌افزاید: بااین حال، اشکالاتی در اجرای این قانون وجود دارد که نمایندگان محترم مجلس در دوره آینده باید برای رفع آن چاره‌ای بیندیشند. ازجمله این چالش‌ها در زمانی پیش می‌آید که این هنرمندان پروژه‌ای را برای سازمان‌های دولتی انجام داده اند. این افراد پیش از دریافت حق الزحمه خود باید به ادارات بیمه و مالیات مراجعه و مفاصاحساب دریافت کنند. نمایندگان محترم باید به این موضوع توجه کنند که هنرمندی که رابطه استخدامی با سازمانی ندارد و حقوق ماهانه ندارد، چرا باید این مبالغ را بپردازد؟ این فرایند در هر پروژه کوچک و بزرگی که انجام می‌دهد، وجود دارد. هرجا می‌رویم، بیمه و مالیات از ما کم می‌کنند. مگر چندبار از یک نفر باید مالیات کم کنند. آیا مجلس شورای اسلامی این را قانونی کرده است که هر اداره و سازمانی برای خودش بیمه و مالیات بگیرد؟ این درحالی است که طبق مصوبه دولت در سال آینده کسی که تا ۱۲ میلیون تومان حقوق می‌گیرد، نباید مالیات بدهد. این قانون درباره بخش وسیعی از هنرمندان که دارای بیمه هنرمندان هستند و آزاد کار می‌کنند، چطور اجرا می‌شود؟
زهرایی در ادامه به مشکلات معیشتی هنرمندان ایثارگری که به صورت آزاد فعالیت می‌کنند، اشاره می‌کند و می‌گوید: هنرمندان ایثارگر زیادی داریم که از امکانات رفاهی معمول کارمندان برخوردار نیستند. چه کسی به فکر هنرمندان ایثارگری است که آزاد کار می‌کنند؟ چرا من نتوانم خانواده ام را یک سفر ببرم؟
او تأکید می‌کند: هنرمندان ایثارگر با مشکلات پیچیده تری در مقایسه با سایر هنرمندان روبه رو هستند، حال آنکه بسیاری از آن‌ها حتی حقوق بگیر نیز نیستند. بیمه هنرمندان باید برای هنرمندان ایثارگر امتیازاتی قائل شود تا این افراد بتوانند با بهره گیری از این فرصت‌ها بخشی از دغدغه‌های معیشتی خود را کم کنند و در فضایی آرام‌تر به خلق آثار هنری بپردازند.