به گزارش شهرآرانیوز از روزی که تصویری از شیر نحیف باغ‌وحش مشهد در فضای مجازی منتشر شد که به‌اصطلاح استخوان‌هایش بیرون زده بود، همین یک تصویر کافی بود تا رسانه‌ها به آنچه پشت دیوار‌های بلند باغ‌وحش مشهد می‌گذرد حساس شوند.
در این میان مسئولان باغ‌وحش و مدیران شهری تنها به یک جمله اکتفا کرده‌اند که «شیر باغ‌وحش بیماری انگلی دارد» و توضیحات بیشتری درباره علت این بیماری نداده‌اند و از آنجا که خاطره دردناک مرگ توله‌ببر‌ها و دیگر حیوانات وحشی روی باغ‌وحش مشهد سایه انداخته است، این سکوت و اطلاع‌رسانی دیرهنگام نتوانست نگرانی شهروندان و رسانه‌ها را برطرف کند تا جایی که درنهایت به دستور قاضی سیدهادی شریعت‌یار، معاون دادستان مرکز خراسان‌رضوی در امور پیشگیری، کارشناسان دادسرا سوم بهمن‌ماه بازدیدی از باغ‌وحش انجام دادند تا از نزدیک مشکلات، قصور و ترک فعل‌های احتمالی را شناسایی کنند.
بازدیدی که از ساعت ۱۲ تا ۱۶ زمان برد و کارشناسان نه‌تن‌ها وضعیت «ریشا» شیر بیمار باغ‌وحش را که از دید بازدیدکنندگان نیز مخفی شده بررسی کردند بلکه به درون قفس توله‌ببر‌های بازیگوش رفتند و حتی توانستند لاشه فریز شده یک قلاده گراز را نیز کشف کنند و همه این‌ها منجر به اولتیماتوم یک هفته‌ای به مدیران باغ‌وحش شد تا برخی نواقص شناسایی شده را برطرف کنند. حالا شما گزارشی از این بازدید چهار ساعته را در ادامه می‌خوانید.
در ابتدا قاضی شریعت‌یار توضیح داد که در این بازدید نوع و نحوه غذا دادن و محیط زندگی حیوانات مدنظر قرار گرفته است. مسئولان باغ‌وحش نیز توضیحاتی ارائه کردند و البته به نحوه اطلاع‌رسانی اعتراض داشتند و معتقد بودند که در این میان نظر آن‌ها پرسیده نشده و تنها پیش‌فرض‌های ذهنی در اطلاع‌رسانی لحاظ شده است. البته تا‌کنون بار‌ها بازدید‌های سرزده داشته‌ایم، همچون ماجرای مار پیتون باغ‌وحش که مربوط به گذشته است. باغ‌وحش، مجموعه‌ای است که باید حقوق حیوانات را رعایت کنند. البته خودشان هم برای سلامت حیوانات دغدغه دارند، چون همین حیوانات منبع کسب و کارشان است و معمولا ارتباطی عاطفی میان کارکنان و حیوانات ایجاد می‌شود.
کارشناسان دادسرا ابتدای بهمن‌ماه پس از کش‌وقوس‌های فراوان برای وضعیت بیماری شیر مجموعه باغ‌وحش مشهد، به محل مراجعه کردند. رئیس مجموعه به همراه دام‌پزشک در این بازدید کارشناسان را همراهی کردند.
همان ابتدا دام‌پزشک توضیح داد: «تمام مراحل درمان برای حیوانات در خود باغ‌وحش انجام می‌شود و در صورت نیاز با درمانگاهی در بولوار هاشمیه قرارداد داریم و حتی گونه‌های اهلی را گاهی برای درمان به این درمانگاه منتقل می‌کنیم، اما برای حیوانات وحشی در صورت نیاز پزشکان این مجموعه برای کمک وارد باغ وحش می‌شوند.»
کوروش هنرمند درباره شیر بیمار این مجموعه گفت: «این شیر که از گونه شیر‌های آفریقایی است اسمش «ریشا» است. این حیوان پدر و پدربزرگش نیز متولد همین مجموعه هستند و به لحاظ جثه و ساختار بدنی از همان ابتدای تولد ضعیف بوده است.»
او همچنین برای کارشناسان ادامه داد: «علاوه بر وضع ظاهری، ریشا هنگام انتشار تصویر بیمار بود و ۱۰ روز قبل از رسانه‌ای شدن موضوع، سیر مداوایش آغاز شده بود. اما به محض رسانه‌ای شدن و هجمه‌های رسانه‌ها ناچار به تسریع فرایند مداوا شدیم که فشار نسبتا زیادی به شیر وارد شد. در حال حاضر نیز پس از گذراندن دو مرحله قرنطینه (قرنطینه کامل داخل اتاقک درون قفس و سپس قرنطینه با فاصله کم با جنس ماده) حال عمومی شیر مساعد است و رو به بهبود است.»
به گفته دام‌پزشک باغ‌وحش، ریشا در دوره مریضی درنهایت یک کیلو با وضع طبیعی و نرمال خود اختلاف دارد که آن هم تا آخر اسفند به وضع عادی‌اش بازمی‌گردد. علت بیماری هم به‌طور قطعی قابل عنوان نیست و در مجموع می‌توان گفت یکی از مواردی که منجر به ضعف او شده سن بالای حیوان است، چون ریشا نه‌ساله است و درحالت مطلوب عمر مفید گربه‌سانان چهارده سال است.
مورد دیگر نیز قرارداشتن در فصل خاص جفت‌گیری گربه‌سانان است که ریشا نیز در هر روز بیست‌بار و گاهی تا سی‌مرتبه جفت‌گیری می‌کند که نسبت به هم‌نوعان خود کمی بیش از حد می‌باشد و همین موضوع در تحلیل وضع جسمانی ریشا مؤثر بوده است. احتمال بعدی نیز وجود انگل در ریشاست که در همین زمینه درحال مداوا و تزریق آنتی‌بیوتیک است.»
در این بازدید، زخمی کوچک نیز در کنار چشم شیر مشاهده شد که دام‌پزشک باغ‌وحش توضیح داد: به دلیل ضعف جسمانی حاکم بر شیر، حیوان به یکی از میله‌های قفس برخورد کرده است که منجر به زخم کنار چشمش شده و رنگ بنفش دور زخم نیز ماده ضدعفونی‌ای است که برای مداوا بر صورت شیر زده شده است.
هنرمند با این ادعا که مجموعه باغ‌وحش باید هر ماهه همه فرایند‌های مراقبتی و درمانی را به اداره کل دام‌پزشکی استان ارسال کند ادامه داد: در حال حاضر مجموعه باغ وحش دو جفت شیر نر و ماده از گونه آفریقایی در اختیار دارد که حال شیر‌ها خوب است.
او درباره دور نگه‌داشتن ریشا از بازدیدکنندگان باغ‌وحش بیان کرد: تنها به دلیل درمان ریشا، با قرار دادن مشمایی او را از دید بازدیدکنندگان خارج کرده‌ایم و مشکل دیگری وجود ندارد.
بی‌حالی و کم‌تحرکی گربه‌سانان موضوعی بود که توجه کارشناسان دادسرا را به خود جلب کرد، موضوعی که هنرور آن را کم‌تحرکی حیوانات دانست و گفت: یک موضوع سن گربه‌سانان است که حیوانات وحشی این مجموعه سنشان زیاد است و دیگر اینکه این حیوانات از ابتدای تولد در قفس بوده‌اند و کم‌تحرکی منجر به بی‌نشاطی‌شان شده است، اگر شما توله‌های تازه متولد شده را ببینید در اوج نشاط و تحرک هستند.
در ادامه کارشناسان دادسرا در بازدید از قفس توله‌های ببر‌ها که یازده قلاده در آن وجود داشت، موضوع نشاط حیوانات را تأیید کردند.
در ادامه این بازدید موضوع غذای حیوانات به میان آمد و از یخچال‌های نگهداری غذای دام بازدید شد که برخی گوشت‌های نگهداری شده داخل سردخانه تغییر شکل ظاهری داشتند، اما دام‌پزشک مجموعه مدعی شد که گوشت‌های سالم، تازه و قابل‌مصرف هستند؛ و توضیح داد: گوشت‌های مصرفی مجموعه قسمت‌هایی از اجزای حیوانات است که مصرف انسانی ندارد و همچنین گردن مرغ نیز از کشتارگاه با نظارت دام‌پزشکی دریافت می‌شود.
او ادامه داد: گاهی با اعلام دام‌پزشکی گوشت حیوانات تلف شده غیرحلال که قابلیت مصرف انسانی ندارد نیز تحویل مجموعه می‌شود. اما از آنجا که با توجه به فریزبودن گوشت‌ها احتمال باکتری‌دار بودن آن وجود دارد، بنابراین گوشت‌ها پس از خروج از فریزر در دیگ آب‌پز می‌شوند و سپس به حیوانات می‌دهیم. البته می‌دانیم که با این روش ارزش موادغذایی برای حیوانات کاهش می‌یابد، اما چاره دیگری نداریم.
در ادامه بازدید کارشناسان دادسرا، لاشه یک حیوان کامل فریز شده را مشاهده کردند که هنرمند در این‌باره اعلام کرد: این لاشه یک گراز مریض است که پس از مؤثر واقع نشدن درمان و تلف‌شدنش به‌دلیل سوزانده شدن این‌گونه اجساد توسط سازمان محیط زیست، به ناچار تا زمان صدور مجوز در یخچال فریزر نگهداری می‌شود.
در ادامه بازدید از محل نگهداری گوشت و علوفه مشخص شد که وضعیت بهداشتی سبد‌های نگهداری گوشت، دیگ، اجاق گاز و دستگاه خردکننده گوشت مناسب نبوده و کثیف و آلوده است. همچنین در مجاورت مطبخ، محل نگهداری مصالح ساختمانی مربوط به مجموعه است که تذکر لازم برای اصلاح وضعیت به منظور پیشگیری از خطر سرایت آلودگی در غذای حیوانات داده شد و به مسئولان باغ وحش یک هفته فرصت داده شد تا این اقدامات را انجام دهند.
جواد رستمی، رئیس باغ وحش مشهد، نیز با گلایه از موضوع رسانه‌ای‌شدن بیماری «ریشا» بیان کرد: نوع ظاهر جسمانی شیر به‌گونه‌ای است که هنگام دراز کشیدن پوست او کشیده می‌شود و استخوان‌هایش ظاهر می‌شود. موضوعی که موجب شیطنت رسانه‌ای شده و عکسی از این وضعیت شیر منتشر شده است.