تصاویری بی‌مانند از جلوه‌های هنر در حرم

به گزارش شهرآرانیوز، سرتاسر مجموعه بنای حرم حضرت با هنر‌ اسلامی عجین است. از همان بدو ورود، کاشی‌های لعاب‌دار هدایتگر چشم به جلوه‌های هنری حرم می‌شوند و قدم که برداری، از پنجره فولاد تا آینه‌کاری‌ها، همه تو را به درونت می‌برند تا نجوا کنی با حضرت حق. گام‌ها آهسته‌تر می‌شوند که ناگاه خود را پشت ضریح طلا می‌بینی. نقوش روی ضریح پر از جلوه‌گری است. اینکه هنر دست مخلوق ست. احسنت بر خالق آن دست هنرمند! اینجاست که سکوت در قلبت می‌پیچد و بغض در گلو می‌ترکد. سرتاسر حرم امام رضا (ع) پر از هنر دست هنرمندان است، در دل این مکان نورانی چندین میراث هنری قرار دارد که ارزش هنری و فرهنگی مکان را نمایان‌تر می‌کند.

یکی از مهم‌ترین این میراث به دوران تیموری برمی‌گردد. چون شاهرخ بر سر حکمرانی تیموریان می‌نشیند، حاکمان هنردوست تیموری دستور ساخت بنا‌هایی زیبا را می‌دهند یکی از این بنا‌ها مسجد گوهرشادآغاست که در مجموعه حرم مطهر رضوی قرار دارد. این بنا به دستور همسر شاهرخ، گوهرشادبیگم، ساخته می‌شود.

گویند معماران و دست‌اندرکاران بنا روز را به روزه‌داری و شب را به خواندن نماز شب می‌گذراندند و این‌چنین دست به خلق اثری والا از مظهر هنر اسلامی زده‌اند. پای به ایوان سنگی مسجد که می‌گذاری، آجر‌های لعاب‌دار و کاش‌های معرق را می‌بینی که با رنگ‌های آبی لاجوردی، آبی فیروزه‌ای، زرد و زعفرانی رنگین شده است. نقوش هندسی و اسلیمی روی کاشی‌های معرق نمادی از یکتایی خداست.

در بخش جنوبی مسجد در کنار محراب، منبری معروف به منبر صاحب‌الزمان قرار دارد. این منبر بلند که به دستور فتحعلی‌خان قاجار ساخته شده است، نمایی کامل از هنر منبت‌کاری با چوب گردو و گلابی است. این منبر دارای ۲ لنگه در چوبی است برای پای نهادن به پله‌ها و در نهایت زیبایی خلق شده‌اند. این مسجد گنبدی دارد که در درون خود پر از نقش و نگار است که نقوش در کنار مقرنس‌ها مجموعه هنری مسجد را به کمال می‌رساند.

هر نقش نمادی از رسیدن به معبود و از بیرون به درون و از کثرت به وحدت رسیدن است. این مکان بخشی از میراث هنری حرم است. در دل بنای حرم رضوی، موزه‌ای است که در آن آثار هنری مختلف از ادوار مختلف گردآوری شده است، از کاسه‌ای ایلخانی تا سنگاب وقف‌شده که همه آینه‌ای از هنرهایی، چون خوش‌نویسی، حکاکی روی سنگ، منبت، معرق، سفالگری، دواتگری، مشبک‌کاری و.... بخشی از این میراث را افرادی وقف موزه کرده‌اند، اما بخشی یادگار حاکمان است. نسخه خطی شاهنامه بایسنقری از این آثار است.

بایسنقرمیرزا فرزند شاهرخ بوده که خود دستی توانمند در خوشنویسی داشته است. از دیگر آثار تاریخی‌هنری حرم، نسخه‌های خطی کتابخانه سلطنتی صفویان است که نادرشاه افشار پس از فتح اصفهان از دست افغان‌ها حدود ۷۰۰ نسخه را به حرم منتقل کرد. از دیگر یادگار‌های نادر در حرم، سنگاب مرمرینی است که نادرشاه پس از فتح هرات آن را به غنیمت می‌گیرد و در ادامه، آن را وسط صحن کهنه می‌گذارند.