فرزانه شهامت - تعطیلی تقریبا یک‌ماهه برای برخی اصناف و از‌دست‌دادن بازار نوروز، آن‌قدر حساب‌و‌کتاب و پیش‌بینی‌هایشان را به هم ریخته است که برخی واحد‌ها حاضرند برای پاس‌شدن چک‌هایشان، بی‌خیال سود مصوب شوند و جنس را زیر قیمت بفروشند. گویا در بازار موبایل از این خبر‌ها نیست و آغاز‌به‌کار مجدد موبایل‌فروشی‌های حاشیه خیابان‌ها با گران‌شدن آن هم‌زمان شده است. به‌طور مثال گوشی‌های سامسونگ مدل گلکسی نوت ۱۰ پلاس که تا یکی‌دو روز پیش از عید، حدود ۱۴میلیون‌تومان فروخته می‌شد، امروز دست‌کم یک‌میلیون‌تومان بالاتر قیمت می‌خورد. این افزایش قیمت برای برخی گوشی‌ها بیش از این حرف‌هاست؛ مثلا گوشی‌های A۷۰ سامسونگ که عرضه آن با اقبال نسبتا سرد بازار مواجه شده بود، از ۴.۵ میلیون‌تومان به ۵.۵ میلیون‌تومان رسیده است. رشد یادشده در سایر برند‌ها نیز مشاهده می‌شود؛ مثلا شیائومی نوت ۸کروم که قبل از عید ۳میلیون و ۸۰۰هزار‌تومان بود، بعید است امروز کمتر از ۴میلیون و ۴۰۰هزار تومان پیدا شود. هووآوی Y۹s نیز در همین مدت چیزی حدود ۴۰۰هزار‌تومان گران شده است.
آیا افزایش کمتر از هزار‌تومان دلار نسبت‌به شب عید را می‌توان تنها دلیل افزایش گرانی‌های یادشده دانست؟
رئیس اتحادیه صنف خدمات تلفن همراه و تجهیزات مخابراتی مشهد در گفتگو با شهرآرا روی دلایل دیگری هم انگشت می‌گذارد. افشین اکبری، کمبود عرضه را یکی از دلایل اصلی وضعیت کنونی اعلام می‌کند و با بیان اینکه با این روند برای تأمین بازار به مشکل خواهیم خورد، ادامه می‌دهد: جنس‌هایی که قبلا آورده شده در‌حال ترخیص است، اما اگر با همین فرمان پیش برویم، کمبود‌های کنونی ناشی از خارج‌نشدن بار از امارات تا ۲هفته دیگر، تأثیر محسوس خود را روی بازار و قیمت موبایل نشان می‌دهد.
افشین اکبری حداد اضافه می‌کند: ۹۰درصد بازار موبایل ایران از امارات تأمین می‌شود. تقریبا از نیمه اسفند، پرواز‌های امارات به مشهد لغو شد. چند روز بعد، این اتفاق در تهران تکرار شد. هر‌چند ماهان در پایان سال با چند پرواز فوق‌العاده، جنس‌ها را به داخل کشور آورد، اتفاق تازه‌ای رخ داد و از هفته دوم فروردین، امارات به‌دلیل مسائل مرتبط با کرونا، قرنطینه شد و فعلا باری از این کشور خارج نمی‌شود.
از او می‌پرسیم چطور با رشد چهار‌برابری واردات رسمی موبایل در ۱۱ماه سال گذشته نسبت‌به مدت مشابه سال۹۷، تأمین نیاز یک‌ماهه بازار، آن هم در شرایطی که نیمی از روز‌های آن تعطیل بوده است، وجود ندارد؟ اکبری دلیل تفاوت فاحش عملکرد سامانه همتا در سال‌های۹۷ و ۹۸ را این‌طور توضیح می‌دهد: در سال۹۷، عمده نیاز بازار یعنی چیزی حدود ۷۰درصد به‌صورت غیر‌رسمی تأمین می‌شد که در سامانه همتا نمی‌آید و آمار آن قابل احصا نیست. از ابتدای تابستان پارسال، کالای مسافری از چرخه تأمین موبایل حذف شد، واردات شکل رسمی تری به خود گرفت و این‌طور شد که آمار عملکرد سامانه همتا بالا رفت.
او ایجاد هر مانعی برای عرضه روان موبایل را باعث افزایش قیمت‌ها اعلام و در پاسخ به چرایی تفاوت میزان افزایش قیمت‌ها برای برند‌ها و مدل‌های مختلف، اضافه می‌کند: ماجرا درست مانند گوجه‌فرنگی است که یک سال بازار آن اشباع و کشاورز را زیان‌ده می‌کند، آن‌قدر‌که سال بعد، تولید کم می‌شود و قیمت‌ها به‌صورت غیرعادی افزایش می‌یابد. برخی گوشی‌ها مثل A۵۰ سامسونگ که قبلا به ضرر فروخته می‌شدند، کمتر وارد شدند. تعداد اندک آن‌ها در بازار، قیمتشان را با رشد بیشتری همراه کرده است.
بازار موبایل کرونا را جدی نگرفت
بازدید میدانی ما از موبایل‌فروشی‌ها به‌جز گران‌شدن تلفن همراه و به‌تبع آن، تجهیزات جانبی، نکات درخور تأمل دیگری هم دارد. باز بودن پاساژ طلایی در خیابان مدرس با موبایل‌فروشی‌های فعال و پاسخ‌گویی به مشتریان در‌حالی انجام می‌شود که فعالیت پاساژ‌ها تا اطلاع بعدی ممنوع اعلام شده است. نکته دیگر ازدحام مردم در فروشگاه‌های تجهیزات جانبی حاشیه خیابان است. ۵، ۶، ۸ و ۹ نفر، آمار سرانگشتی‌ای است که از سرجمع جمعیت داخل این فروشگاه‌ها با مساحت‌های بعضا کمتر از ۱۰متر مربع می‌بینیم. در فروشگاه‌های یادشده، بدون اغراق، هیچ تدبیری برای پیشگیری از شیوع کرونا به چشم نمی‌خورد. اوضاع آن‌قدر ترسناک به نظر می‌رسد که قید ورود و گفتگو با خریداران و فروشندگان به ظاهر آسوده‌خاطر را می‌زنیم.
رئیس اتحادیه صنف خدمات تلفن همراه و تجهیزات مخابراتی مشهد با اذعان به ازدحام مردم در فروشگاه‌های موبایل‌فروشی می‌گوید: این وضعیت برای خود ما هم تصورشدنی نبود. دست‌کم در یکی‌دو روز اخیر، رعایت پروتکل‌های بهداشتی را ندیدیم، مگر اینکه در روز‌های آینده مراجعات کمتر شود. اکبری حداد ادامه می‌دهد: دستورالعمل‌های بهداشتی بدون مراعات مردم، غیر‌قابل اجراست. نمی‌شود به مشتری گفت داخل نیا. دسته‌جمعی می‌آیند و مقابل پیشخوان می‌ایستند، آن هم در مغازه‌هایی که میانگین فضایشان ۱۵متر است.