فرزانه شهامت/شهرآرانیوز -
فیلم زنده به گور کردن جوجه‌ها در فضای مجازی را دیده‌اید؟ با هر عینکی به ماجرا نگاه کنیم، در نتیجه فرقی ندارد. تصاویر یادشده، ناراحت‌کننده است. بیایید بُعد دفاع از حقوق حیوانات را کنار بگذاریم. البته نه به این دلیل که مهم نیست. دیروز با گزارشی که در صفحه۱۳ منتشر شد، نیم‌نگاهی به ماجرا انداختیم. نگاه کنونی ما صرفا اقتصادی است و به دلار‌های زبان‌بسته‌ای فکر می‌کنیم که همراه با جوجه‌ها دفن شدند. لابد می‌دانید که نهاده‌ها یا همان غذای طیور با ارز ۴۲۰۰ تومانی تأمین می‌شود و ما‌به‌التفاوت آن با ارز آزاد را دولت از منابع ملی تأمین می‌کند.
هرچند، ولی ا... کاشکی، مدیرعامل اتحادیه مرغ گوشتی خراسان‌رضوی، تأکید می‌کند که این اتفاق مربوط‌به خراسان‌رضوی نیست و مرغداران استان تقریبا تمام جوجه یک‌روزه مورد‌نیاز خود را از مازندران وارد می‌کنند، ریشه زنده‌به گور کردن جوجه‌های یک‌روزه به واقعیت‌هایی برمی‌گردد که شما هم در بازار این فراورده پروتئینی لمس کرده‌اید. افت قیمت مرغ به کمتر از نرخ مصوب، از دومینوی خطرناک زیان‌دهی تولیدکنندگان خبر می‌دهد. تجربه ما می‌گوید رسیدن ترکش‌های آن به بازار دیر یا زود دارد، اما سوخت‌و‌سوز ندارد.
کسی صدایمان را نمی‌شنود
مرغ گرم در بازار مشهد از نرخ مصوب ۱۲هزار و ۹۰۰تومان به قیمت‌هایی بین ۹۳۰۰ تا ۱۱هزار تومان رسیده است. وضعیت بازار مرغ زنده را از جمله‌های پراکنده و نیمه‌تمام رئیس اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی می‌توان دریافت. کاشکی با اشاره‌به زیان‌دهی ۳۰۰۰تومانی تولیدکننده در هر کیلو مرغ، ادامه می‌دهد: وضعیت خراسان‌رضوی با بقیه کشور تفاوتی ندارد. از ۲۵بهمن و حتی پیش از آن، فریادمان شروع شد، اما کسی گوش نکرد. این روز‌ها کاملا گیج هستیم. عرضه، زیاد و تقاضا کم است. صبح تا شب درگیر مرغداریم که مرغ مازادش را چه کند.
او بر‌خلاف رئیس انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه کشور که کمبود نهاده را دلیل کشتار جوجه‌های یک‌روزه اعلام کرده بود، تیتروار می‌گوید: نهاده‌ها با تأخیر می‌رسد، اما کمبود نداریم. مشکلات ما مسائل دیگری است. در قرارداد‌های خرید تضمینی و در کشتارگاه‌ها مشکل داریم. در بسته‌های حمایتی دولت هم تا این لحظه مرغداران درنظر گرفته نشده‌اند. کاهش تعرفه صادرات مرغ، تصمیم خوبی بود که در روز‌های آینده تأثیر خود را نشان می‌دهد، هرچند کاش از ابتدا مرز‌ها را برای صادرات نمی‌بستیم.
نقد دیگر او بر دستگاه‌های نظارتی‌ای است که فقط موقع افزایش قیمت‌ها داد و بیدادشان بلند می‌شود و هنگام زیان‌دهی تولیدکننده، خبری نمی‌گیرند.
کاشکی با اشاره‌به ذخایر کشور، بعید می‌داند حتی با کاهش جوجه‌ریزی، کمبودی در بازار مرغ دیده شود، اما تبعات زیان مرغداران خود را در شاخص‌های اقتصادی نشان خواهد داد.
ریشه ماجرا کجاست؟
«قسم می‌خورم تولیدکننده به حمایت دولت نیاز ندارد اگر...» رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان‌رضوی، جمله ناتمام خود را این‌طور تمام می‌کند: اگر دولت اجازه بدهد بازار به‌صورت خودتنظیمی اداره شود، نه‌اینکه هنگام زیان تولیدکننده، سکوت کند و وقتی قیمت‌ها ۱۰۰۰تومان بالا می‌رود و تولیدکننده می‌تواند زیان خود را جبران کند، جنس‌های وارداتی را به بازار بریزد.
محمد‌حسین روشنک با انتقاد از رسانه‌ها به‌دلیل سکوت در‌برابر زیان‌دهی مرغداران، ادامه می‌دهد: وضعیت برای تولیدکننده تخم‌مرغ، گوشت و شیر هم همین است. تا گران می‌شود از دولت گرفته است تا مجلس، مردم و حتی شورا‌های شهر موضع‌گیری می‌کنند، اما الان در‌قبال بدبخت‌شدن مرغدار، صدایی از کسی بلند نمی‌شود. هرچند خوشبختانه شهرآرا به مسائل تولیدکنندگان دغدغه دارد، این رویه در فضای رسانه‌ای عمومیت ندارد.
او وضعیت بازار مرغ و انباشت آن در کشور را نشانه‌ای از بی‌سر‌و‌سامان بودن حوزه تجارت می‌داند که ریشه آن به حذف وزارت بازرگانی برمی‌گردد.
روشنک اطمینان دارد با‌وجود محدودیت‌های کرونایی در کشور‌های هدف صادراتی، اگر زنجیر بخشنامه‌ها، عوارض و تعرفه‌ها از دست و پای صادرکنندگان باز شود، آن‌ها در همین وضعیت هم می‌توانند بازار خود را پیدا کنند.
دیگر راهکار او این است که در بسته‌های معیشتی برای آسیب‌دیدگان کرونا، به‌جای اقلام وارداتی مثل برنج، ضریب کالا‌هایی بیشتر شود که با کمبود تقاضا مواجه شده‌اند، مثل فراورده‌های لبنی، گوشت قرمز، تخم‌مرغ و مرغ.
خرید مرغ‌های چاق
سرپرست شرکت پشتیبانی امور دام خراسان‌رضوی با پیشنهاد روشنک موافق است. سعادت علی‌نیا می‌گوید: ما برای توزیع ۱۲۰۰تن گوشت منجمد وارداتی و ۲۰۲۰تن گوشت مرغ داخلی با نرخ مصوب، در‌قالب بسته‌های معیشتی آسیب‌دیدگان از کرونا، آمادگی داریم و به ستاد تنظیم بازار استان هم اعلام کرده‌ایم.
او می‌گوید: از ابتدای آذر تا الان برای خرید تضمینی ۴۸۰۰تن مرغ به نرخ ۱۲هزار و ۷۰۰تومان قرارداد بسته‌ایم. پیش از عید به‌ازای مرغ تحویل‌شده، نهاده به نرخ مصوب دادیم و الان هم ظرف ۲ هفته، نقدی تسویه می‌کنیم.
علی‌نیا با اشاره‌به دوره‌های ۴۵روزه جوجه‌ریزی، مازاد کنونی را مربوط‌به جوجه‌ریزی‌های زمستان می‌داند که به‌قاعده تا نیمه اردیبهشت طول می‌کشد.
او درباره مشکل فروش مرغ‌های چاق نیز می‌گوید: برای خرید مرغ کشتار‌شده با وزن‌های ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰گرم الزام داریم، با‌وجود‌این در مقاطعی مرغ تا وزن ۲۲۰۰گرم هم خریده‌ایم.
این خرید تضمینی تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟ علی‌نیا پاسخ می‌دهد: تا هر وقت که بازار به تعادل برسد. با روزانه ۷۰-۸۰تن مرغی که خرید تضمینی می‌کنیم در تأمین بازار مشکلی نداریم. دغدغه‌مان جلوگیری از زیان تولیدکننده است.
او درباره معطلی تولیدکنندگان در کشتارگاه‌ها پیشنهاد می‌دهد برای سامان‌دهی وضعیت، به‌جای انعقاد قرارداد تک‌تک تولیدکنندگان با کشتارگاه، اتحادیه به‌نمایندگی از مرغداران با کشتارگاه قرارداد ببندد.